Giải mã tình trạng ô nhiễm không khí tại Trung Quốc do các nhà máy nhiệt điện đốt than

Trong khi phần còn lại của thế giới quay lưng với việc sử dụng các nhiên liệu hóa thạch thì Trung Quốc lại đang có sự đầu tư lớn vào các dự án nhà máy nhiệt điện đốt than trên toàn quốc.
THANH THẮNG
17, Tháng 12, 2019 | 14:39

Trong khi phần còn lại của thế giới quay lưng với việc sử dụng các nhiên liệu hóa thạch thì Trung Quốc lại đang có sự đầu tư lớn vào các dự án nhà máy nhiệt điện đốt than trên toàn quốc.

china-power-plant

 

Ba năm trước, một thỏa thuận về khí hậu tại Paris đã có hiệu lực, và cho đến nay mọi thứ vẫn đang đi đúng kế hoạch. Trong năm 2019, sản lượng nhiệt điện đốt than dự kiến ​​sẽ có ​​sự sụt giảm lớn nhất trên toàn cầu.

Đây là một tin tốt khi Liên Hợp Quốc ước tính thế giới cần phải giảm 2/3 lượng nhiệt điện đốt than trong thập kỷ tới để đáp ứng các mục tiêu về khí hậu. Nhưng trong một báo cáo mới nhất từ Global Energy Monitor, một tổ chức phi chính phủ theo dõi các hoạt động về nhiên liệu hóa thạch cho biết, Trung Quốc dường như đang phớt lờ những cảnh báo và tiếp tục phát triển những nhà máy nhiệt điện trên toàn lãnh thổ.

Trong hai năm vừa qua, các nhà máy nhiệt điện tại Trung Quốc đã bổ sung thêm 43 GW công suất phát điện, theo một báo cáo được công bố vào giữa tháng 11 bởi Global Energy Monitor (GEM). Công ty AirVisual của Thụy Sĩ hồi tháng 9 cho biết Bắc Kinh không còn nằm trong số 200 thành phố ô nhiễm nhất thế giới, và thông báo mức độ các hạt vật chất đang ở mức thấp nhất kể từ khi việc giữ kỷ lục bắt đầu vào năm 2008.

Tuy nhiên một báo cáo khác từ IQAir cho biết các khu vực khác của Trung Quốc vẫn đang tiếp tục gây ô nhiễm không khí khi các quan chức địa phương đang dần trở lại với nhiệt điện đốt than với nỗ lực hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Một quan chức của Greenpeace, nhóm môi trường phát hành các báo cáo chất lượng không khí toàn cầu cùng với IQAir, gần đây cho biết lượng khí thải nitơ điôxit và các chất gây ô nhiễm khác đã có sự gia tăng trong năm ngoái tại khu công nghiệp phía bắc Trung Quốc khi sản xuất xi măng và thép tăng lên để cung cấp cho chính phủ. Điều đó xảy ra ngay cả khi đất nước này đang tiếp tục xây dựng các dự án năng lượng tái tạo. Trung Quốc vào cuối năm 2018 có 728 GW công suất phát điện từ năng lượng tái tạo, theo dữ liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế.

Ngoài ra, bản báo cáo của GEM công bố ngày 19/11 cho biết, Trung Quốc đang có sự phát triển ngành nhiệt điện đốt than nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Hiện tại, tổng cộng có 195,6 GW đang được phát triển tích cực, bao gồm 121,3 GW đang được xây dựng và 22,6 GW được cấp phép xây dựng trong thời gian sắp tới.

Nhưng ở đây, điều kỳ lạ nhất là các quan chức chính phủ của Trung Quốc hoàn toàn nhận ra những tác hại của nhà máy nhiệt điện đốt than đối với môi trường. Ngoài ra, với một thực tế là Trung Quốc đã có nhiều năng lượng từ nhiệt điện đốt than hơn mức cần thiết, vậy tại sao họ lại tiếp tục xây dựng các nhà máy mới?

“Câu trả lời có thể được tìm thấy trong các quy định năng lượng được đặt ra trong thời kỳ bùng nổ của than tại Trung Quốc vào những năm 1980”, Lee Branstetter, một nhà kinh tế tại Đại học Carnegie Mellon cho biết.

Khi Trung Quốc mở cửa cho cải cách thị trường, điều đó đã thúc đẩy phát triển kinh tế và nguồn cung năng lượng của đất nước đơn giản là không thể theo kịp. Than là một nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú ở Trung Quốc, vì vậy chính phủ đã áp dụng một số chính sách năng lượng để khuyến khích xây dựng các nhà máy nhiệt điện đốt than.

Nhưng điều đó, theo Branstetter, không phải là yếu tố chính cho việc tại sao Trung Quốc lại xây dựng nhiều nhà máy nhiệt điện đốt than hơn mức cần thiết. Khi chính phủ trung ương là người phê duyệt cho các dự án nhà máy mới, họ có thể đảm bảo sự cân bằng giữ cung và cầu theo tình hình thực tế. Tuy nhiên, tất cả đã thay đổi vào cuối năm 2014 khi chính phủ Trung Quốc cho phép chính quyền địa phương có thể tự phê duyệt các nhà máy điện. Ý tưởng này chủ yếu để thúc đẩy quá trình phê duyệt kéo dài nhiều năm cho các nhà máy điện mới, đồng thời thúc đẩy nền kinh tế Trung Quốc bằng cách đáp ứng nhu cầu năng lượng dự kiến ​​của nó.

Nhà kinh tế Lee Branstetter cho rằng, “Nhìn bề ngoài nghe có vẻ tuyệt vời. Bạn có thể phân cấp quy trình cấp phép và làm cho nó đơn giản hơn. Nhưng thật không may cho Trung Quốc, điều này đã mở ra một kỷ nguyên tồi tệ cho ngành công nghiệp năng lượng với thực tế nhiểu nhà máy nhiệt điện đốt than đang được xây dựng hơn mức cần thiết”.

Chính quyền địa phương đã chịu áp lực chính trị lớn để tăng năng suất kinh tế trong khu vực của họ và coi các nhà máy nhiệt điện đốt than mới là một ‘lối tắt’ hiệu quả. Các chính sách năng lượng của Trung Quốc từ thập niên 80 và 90 về cơ bản đảm bảo các nhà máy than mới sẽ mang lại lợi nhuận, vì vậy các quan chức địa phương được khuyến khích phê duyệt càng nhiều nhà máy mới trong khu vực của họ càng tốt và đó là chính xác những gì họ đã làm.

Trong những năm về sau, công suất của các nhà máy nhiệt điện đốt than mới được phê duyệt ở Trung Quốc tăng gấp ba lần.

Những nhà phê bình chống lại các quốc gia phớt lờ các nỗ lực nhằm kiềm chế công suất đốt than cho rằng Trung Quốc đang một yếu tố gây cản trở kế hoạch của toàn thế giới. Họ nói rằng Trung Quốc tiếp tục sử dụng than đá vượt xa những nỗ lực ở nơi khác đang kiềm chế công suất đốt than. Công suất phát điện 43 GW từ nhiệt điện đốt than được thêm vào trong hai năm qua tương đương với công suất của toàn bộ nước Đức, một quốc gia vào tháng 1 năm nay cho biết họ sẽ đóng cửa tất cả 84 nhà máy nhiệt điện than của mình vào năm 2038.

“Để đáp ứng các mục tiêu khí hậu ở Paris, các nhà khoa học cho biết năng lượng từ hoạt động đốt than trên toàn cầu cần phải giảm 70% vào năm 2030 và loại bỏ hoàn toàn vào năm 2050. Đề nghị của Trung Quốc về việc tiếp tục bổ sung công suất điện than mới cho đến năm 2035 sẽ gây nguy hiểm cho các mục tiêu khí hậu toàn cầu”, Christine Shearer, chuyên gia về nguyên liệu hóa thạch của GEM trong một tuyên bố sau khi báo cáo của nhóm được phát hành.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, người trước đây đã nói rằng Trung Quốc cần giảm sự phụ thuộc vào than đá, vào tháng 10 đã tuyên bố ngành công nghiệp than cần duy trì để đóng một vai trò quan trọng trong an ninh năng lượng của đất nước.

Tuyên bố của ông cũng giống với các nhà lãnh đạo Trung Quốc khác, những người đang vật lộn với suy thoái kinh tế khi đất nước này có tốc độ tăng trưởng chậm nhất trong gần 30 năm. Một phần trong đó đã được tạo ra bởi chính quyền Donald Trump trong một cuộc chiến thương mại đang diễn ra với Trung Quốc.

Mặc dù Trung Quốc tiếp tục là một quốc gia hàng đầu trên thế giới trong việc triển khai các nguồn năng lượng tái tạo, nhưng sự phụ thuộc liên tục vào than cũng có nghĩa là sự ô nhiễm không khí của quốc gia này cũng đang đứng đầu tại các bảng xếp hạng.

Con đường phía trước là rõ ràng, nhưng liệu các quan chức Trung Quốc có thể đạt được sự cân bằng giữa các mệnh lệnh kinh tế và giải pháp cho tình trạng khẩn cấp về khí hậu hay không thì chúng ta hãy cùng chờ đợi.

Ngoại tệ Mua tiền mặt Mua chuyển khoản Giá bán
USD 24600.00 24620.00 24940.00
EUR 26373.00 26479.00 27646.00
GBP 30747.00 30933.00 31883.00
HKD 3106.00 3118.00 3220.00
CHF 27080.00 27189.00 28038.00
JPY 159.61 160.25 167.69
AUD 15992.00 16056.00 16544.00
SGD 18111.00 18184.00 18724.00
THB 664.00 667.00 695.00
CAD 17987.00 18059.00 18594.00
NZD   14750.00 15241.00
KRW   17.82 19.46
DKK   3544.00 3676.00
SEK   2323.00 2415.00
NOK   2280.00 2371.00

Nguồn: Agribank

Điều chỉnh kích thước chữ