[Gặp gỡ thứ Tư] TS. Nguyễn Đức Kiên: Cần 'bất biến' và 'khả biến' trong quy hoạch để chuyển đổi năng lượng xanh
TS. Nguyễn Đức Kiên nhấn mạnh, Quy hoạch điện VIII là định hướng nhưng không phải bất biến. Nó "bất biến" ở mục tiêu đảm bảo đủ năng lượng cho phát triển KT-XH, tiệm cận dần với năng lượng xanh, sạch nhưng phải "khả biến" ở chỗ nhà đầu tư thấy đầu tư vào đâu là phù hợp thì Nhà nước phải ưu tiên.
Việt Nam là một trong những nước có ưu thế sản xuất điện hydrogen/amoniac xanh do có tiềm năng năng lượng tái tạo lớn, đường bờ biển dài.
Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 15/5/2023 đặt tham vọng sử dụng hydrogen xanh và Amonia xanh với "Định hướng phát triển mạnh điện gió ngoài khơi kết hợp với các loại hình năng lượng tái tạo khác (điện mặt trời, điện gió trên bờ…) để sản xuất năng lượng mới (hydro, amoniac xanh…) phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu. Các nguồn điện năng lượng tái tạo sản xuất năng lượng mới phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu được ưu tiên/cho phép phát triển không giới hạn trên cơ sở bảo đảm an ninh quốc phòng, an ninh năng lượng và mang lại hiệu quả kinh tế cao, trở thành một ngành kinh tế mới của đất nước; Ước tính công suất nguồn điện gió ngoài khơi để sản xuất năng lượng mới khoảng 15.000 MW đến năm 2035 và khoảng 240.000 MW đến năm 2050".
Phát triển công nghiệp hydrogen xanh đang được xem là một hướng đi mới cho Việt Nam trong lộ trình chuyển đổi năng lượng hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Tuy nhiên, đây là một loại hình công nghệ mới với cả thế giới, vì vậy, để phát triển loại hình năng lượng này đặt ra cả thách thức và cơ hội cho Việt Nam. Để làm rõ hơn vấn đề này, Nhadautu.vn đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng.
TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng. Ảnh: Trọng Hiếu.
Ông đánh giá thể nào về tầm quan trọng của Hydrogen/Amoniac xanh với dịch chuyển năng lượng của Việt Nam thời gian tới?
TS. Nguyễn Đức Kiên: Trước hết, trong Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đặt ra yêu cầu phát triển xanh và bền vững. Để triển khai Nghị quyết, tháng 5/2023, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (Quy hoạch điện VIII).
Quy hoạch điện VIII là định hướng nhưng không phải bất biến. Nó "bất biến" ở mục tiêu đảm bảo đủ năng lượng cho phát triển kinh tế - xã hội, tiệm cận dần với năng lượng xanh, sạch nhưng phải "khả biến" ở chỗ nhà đầu tư thấy đầu tư vào đâu là phù hợp thì Nhà nước phải ưu tiên.
TS. Nguyễn Đức Kiên
Theo đó, từ nay đến năm 2030 sẽ ưu tiên phát triển năng lượng xanh, sạch, trong lộ trình đến năm 2050 thực hiện trung hoà phát thải (Net Zero). Việc triển khai các bước để thực hiện mục tiêu trên là rất quan trọng, trong đó, một trong những vấn đề được nêu rõ là "phát triển hệ thống lưu trữ và tích trữ năng lượng". Đây là vấn đề mới đối với cả quốc tế và Việt Nam.
Với tình huống năng lượng xanh, đặc biệt là điện mặt trời như Việt Nam hiện nay thì việc phát triển công nghệ lưu trữ là hướng đi tuyệt đối đúng để giải quyết các khó khăn khi đến hết giờ cao điểm các hệ thống năng lượng tái tạo không hoà được lưới - đây cũng là vấn đề gây "nhức đầu" khi phát triển hệ thống năng lược tái tạo, vì lo ngại "khoảng trống" mất an toàn cho an ninh hệ thống.
Nếu xử lý được vấn đề này đồng thời sẽ xử lý được vấn đề của năng lượng tái tạo. Một điều may mắn là trên thế giới hydro/amoniac xanh cũng là lĩnh vực các nước tiến tiến, nhà đầu tư đang dốc nhiều công sức, trí tuệ, tài chính hỗ trợ. Nếu bắt kịp, Việt Nam có thể sẽ là một trong những nước đầu tiên áp dụng công nghệ xanh này.
Đã có nhiều đánh giá về vai trò và tiềm năng hydrogen/amoniac xanh với công cuộc chuyển đổi năng lượng xanh của Việt Nam. Tuy nhiên, cùng với đó là những thách thức với lĩnh vực rất mới này. Tham gia nghiên cứu vấn đề này, ông có thể chia sẻ rõ hơn về nút thắt với hydrogen/amoniac xanh ở Việt Nam?
TS. Nguyễn Đức Kiên: Thách thức với Việt Nam hiện nay lớn nhất là nhận thức của xã hội và người làm công tác chính sách vĩ mô với hydro xanh.
Nguyên tắc của công nghệ mới là tính toán tác động môi trường, xã hội, và để giải quyết vấn đề này cần chi phí rất lớn. Giống như khi chúng ta bắt đầu phát triển năng lượng tái tạo điện mặt trời thì giá 1 kw điện năng lượng tái tạo mặt trời đắt gấp đôi năng lượng than. Vì vậy, việc đưa năng lượng xanh vào hoạt động đòi hỏi xã hội có nhận thức, chấp nhận "giá điện cao nhưng là giá điện xanh" mà không thể đòi hỏi "giá điện thấp vì thu nhập thấp". Nếu chúng ta cứ mãi lập luận theo cách "giá điện thấp vì thu nhập thấp" thì sẽ không bao giờ có công nghệ thân thiện môi trường để phát triển.
Khó khăn thứ 2 là toàn bộ hệ thống quản lý nhà nước phải chuyển đổi nhận thực từ hỗ trợ sang đồng hành cùng doanh nghiệp. Nhà nước không thể có đủ vốn đầu tư các công trình lớn để phát triển hydro xanh mà phải chia sẻ trách nhiệm với doanh nghiệp, cộng đồng. Theo đó, cần phải có quan niệm đồng hành cùng doanh nghiệp. Quy hoạch điện VIII là định hướng nhưng không phải bất biến. Nó bất biến ở mục tiêu đảm bảo đủ năng lượng cho phát triển kinh tế - xã hội và đời sống nhân dân; bất biến ở chỗ phải tiệm cận dần với năng lượng xanh, sạch. Nhưng quy hoạch phải khả biến ở chỗ nhà đầu tư cảm thấy việc đầu tư vào đâu hoàn vốn nhanh, đảm bảo hệ số tài chính thì Nhà nước phải ưu tiên. Mặc dù có thể lúc đầu quy hoạch không có dự án ở đó nhưng nhà đầu tư tính toán thấy phù hợp thì chúng ta phải tính toán lại để cân bằng.
Đối với doanh nghiệp cũng phải thay đổi nhận thức ngay từ khi đầu tư phân xưởng, nhà máy, cần phải đặt ra các vấn đề về môi trường. Ví dụ như làm nhà máy dệt may thì phải có điện áp mái để giải quyết vấn đề giảm phát thải nóng trên mái tôn, cùng với đó có thể sử dụng điện mái nhà để giải quyết một phần nhu cầu của người lao động, còn lại dùng điện lưới để chạy máy. Ý thức ngay từ đầu sẽ làm thay đổi tư duy của tất cả doanh nghiệp.
Với xã hội, chúng ta phải chấp nhận rằng, muốn phát triển bền vững, sống trong bầu khí xanh, sạch thì phải trả phí điện cao hơn, hình thành thói quen tiết kiệm điện, tiến tới hỗ trợ phát triển công nghệ tiết kiệm điện. Với bức tranh tổng thể như trên nền công nghiệp Việt Nam sẽ có sức bật mới.
"Quá mới" có thể coi là một trong những thách thức để phát triển Hydrogen/Amoniac xanh không, thưa ông?
TS. Nguyễn Đức Kiên: Đây đúng là một thách thức nhưng với góc độ nghiên cứu vĩ mô thì chúng tôi thấy rằng đó vừa là thách thức nhưng cũng là cơ hội. Trên thế giới nghiên cứu, phát triển hydro xanh đã bắt đầu hơn chục năm trở lại đây nhưng việc hiện thực hoá từ nghiên cứu ra sản xuất còn gặp nhiều khó khăn. Nếu Việt Nam bắt đầu vào cùng thời điểm này thì chúng ta có thể trở thành một trong những nước đi đầu thế giới về công nghệ này. Đi cùng với đó, công nghệ mới bao giờ cũng đòi hỏi chi phí lớn hơn.
Gần đây, có một số ý kiến cho rằng nên có một luật mới về hydrogen/amoniac xanh. Đó là ý kiến không sai nhưng chúng ta đang trong giai đoạn chuyển đổi, có quan điểm đi tắt, đón đầu với 1 số quốc gia, vào 1 số lĩnh vực công nghệ đầu tầu. Vì vậy, trong xây dựng căn cứ pháp luật nếu có 1 bộ luật để hỗ trợ phát triển xanh, trong đó có hydro xanh là rất tốt nhưng trước mắt có lẽ phải bằng lòng với 1 đoạn trong nghị quyết của Quốc hội về phân bổ ngân sách hàng năm.
Ngay tại kỳ họp thứ 6 Quốc hội khoá XV này, việc Quốc hội có thể làm được ngay là yêu cầu Chính phủ phải có báo cáo về kế hoạch phát triển xanh và Quốc hội sẽ phân bổ ngân sách hàng năm để Chính phủ thực hiện kế hoạch ấy. Ở góc độ thực tiễn, đó là phương án tối ưu. Sau 5 năm chúng ta có thể thực hiện sơ kết, nếu thấy cần thiết có thể nâng thành luật riêng.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
- Cùng chuyên mục
Bế mạc Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII
Sau gần 3 ngày làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Hội nghị lần thứ 9 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã hoàn thành vượt mức toàn bộ nội dung, chương trình đề ra và bế mạc ngày 18/5. Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì, phát biểu khai mạc, bế mạc hội nghị.
Sự kiện - 18/05/2024 13:22
'Lãi suất gói tín dụng nhà ở xã hội phải thấp hơn 3-5% so với vay thông thường'
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại lớn cùng doanh nghiệp, nghiên cứu, xây dựng, mở rộng gói tín dụng nhà ở xã hội, kéo dài thời gian vay từ 10-15 năm, lãi suất ưu đãi thấp hơn từ 3-5% so với vay thương mại thông thường.
Sự kiện - 18/05/2024 11:30
Cảng Chu Lai đưa vào vận hành hệ thống cẩu chuyên dụng
Đây là bước tiến mới về đầu tư nâng cấp thiết bị chuyên dụng trong chiến lược phát triển của cảng nhằm nâng cao năng lực xếp dỡ, gia tăng hiệu quả chuỗi dịch vụ logistics, đáp ứng nhu cầu trung chuyển hàng hóa không ngừng tăng qua khu vực cảng biển tại miền Trung.
Doanh nghiệp - 18/05/2024 10:21
![[Café Cuối tuần] Cơ chế mua bán điện trực tiếp: Việc lợi cho dân sao thực hiện quá chậm?](https://t.ex-cdn.com/nhadautu.vn/resize/250x150/files/content/2024/01/27/tcbcevn-2036.jpg)
[Café Cuối tuần] Cơ chế mua bán điện trực tiếp: Việc lợi cho dân sao thực hiện quá chậm?
Chính sách tốt về năng lượng tái tạo và mô hình mua bán điện trực tiếp sẽ không chỉ giúp Việt Nam tiết kiệm chi phí và tăng cường lợi thế xuất khẩu mà còn tạo ra sự phát triển bền vững cho số đông, đồng thời góp phần vào nỗ lực toàn cầu trong việc giảm thiểu biến đổi khí hậu.
Sự kiện - 18/05/2024 09:58
Khánh Hoà: Thị trường bất động sản khởi sắc, nhà đầu tư quay trở lại
Nhiều quy hoạch quan trọng được phê duyệt gần đây đã giúp thị trường bất động sản Khánh Hòa khởi sắc, nhà đầu tư quay trở lại thị trường.
Doanh nghiệp - 18/05/2024 09:06
Le Grand Jardin: Căn hộ xanh hướng tới xây dựng cộng đồng cư dân văn minh
Các chủ nhân căn hộ tại tổ hợp căn hộ cao cấp Le Grand Jardin (Sài Đồng, Long Biên) đều đánh giá cao không gian xanh rộng lớn, căn hộ đa tiện ích và phong cách sống văn minh, hiện đại tại một trong những tổ hợp căn hộ cao cấp nổi bật nhất khu vực phía Đông của Thủ đô.
Doanh nghiệp - 18/05/2024 08:59
VN-Index tăng điểm 4 tuần liên tiếp
VN-Index ghi nhận một tuần giao dịch tích cực khi tăng và vượt mốc 1.270 điểm, nhưng bắt đầu xuất hiện áp lực chốt lời và khối ngoại bán ròng.
Tài chính - 18/05/2024 07:33
Lãnh đạo Vietnam Airlines: 'Ngành hàng không chỉ lãi 1 USD mỗi khách'
Phó Tổng Giám đốc Vietnam Airlines nhấn mạnh giá vé máy bay dù tăng nhưng vẫn cách rất xa mức trần theo quy định. Điểm đáng chú ý là 76% chi phí đến từ nhiên liệu và thiết bị bay, nhưng hãng hàng không lại không kiểm soát được 2 yếu tố này.
Tài chính - 18/05/2024 07:32
Tỷ phú người Séc bí ẩn và thương vụ khó nhằn Royal Mail của người Anh
Royal Mail có từ thời Tudors. Tổ chức này vận hành dịch vụ bưu chính ở Anh kể từ triều đại của vua Henry VIII. Giờ đây, Royal Mail đang được rao bán cho tỷ phú người Séc, Daniel Křetínský, làm dấy lên lo ngại về số phận của hàng nghìn công nhân và một dịch vụ quốc gia quan trọng, theo CNN.
Phong cách - 18/05/2024 07:30
EU điều tra bán phá giá hàng loạt hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc
Liên minh châu Âu đã mở cuộc điều tra các sản phẩm sắt hoặc thép cán phẳng được mạ hoặc tráng thiếc từ Trung Quốc trong nỗ lực mới nhất nhằm bảo vệ các nhà sản xuất trong nước. Ngoài ra, hàng loạt sản phẩm khác của Trung Quốc cũng bị điều tra xem có nhận trợ cấp từ Chính phủ Trung Quốc hay không?
Thị trường - 18/05/2024 06:20
Doanh nhân 8X Đỗ Quang Vinh muốn làm bệnh viện 220 tỷ tại quê nhà Quảng Trị
CTCP Dịch vụ y tế Hoàn Mỹ của doanh nhân Đỗ Quang Vinh vừa gửi hồ sơ đề nghị được xây dựng dự án Bệnh viện đa khoa 245 tại TP. Đông Hà (Quảng Trị) với tổng vốn đầu tư 220 tỷ đồng.
Đầu tư - 18/05/2024 06:20
Chính phủ thông qua đề nghị Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Nhà ở và Luật Đất đai có hiệu lực từ 1/7
Sau Luật Đất đai, Chính phủ vừa thông qua đề nghị thi hành sớm các Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Nhà ở và Luật Đất đai đai từ ngày 1/7, sớm nửa năm so với thời gian mà Quốc hội đã thông qua.
Sự kiện - 18/05/2024 06:18
NHNN chính thức thanh tra hoạt động kinh doanh vàng
Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành quyết định thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng của các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp hoạt động kinh doanh vàng.
Tài chính - 17/05/2024 19:30
Quảng Ninh hướng đến mục tiêu đạt 20.000 doanh nghiệp
Để thực hiện được mục tiêu toàn tỉnh có 20.000 doanh nghiệp trong bối cảnh tình hình kinh tế nhiều khó khăn, tỉnh Quảng Ninh đang tập trung thực hiện nhiều giải pháp cụ thể để gỡ khó, đồng hành cùng doanh nghiệp.
Đầu tư - 17/05/2024 17:39
Quảng Ngãi 'thúc' QISC giải quyết nợ tạm ứng quá hạn
UBND tỉnh Quảng Ngãi có văn bản về việc xử lý nợ tạm ứng quá hạn của Công ty TNHH MTV Đầu tư xây dựng và kinh doanh dịch vụ Quảng Ngãi (QISC), liên quan đến 4 dự án nằm trên địa bàn tỉnh.
Tài chính - 17/05/2024 15:47
Petrovietnam sẵn sàng tâm thế chinh phục những đỉnh cao mới
Mới đây, Đảng ủy Petrovietnam (Đảng ủy Tập đoàn) đã tổ chức Hội nghị sơ kết 03 năm thực hiện Kết luận 01 về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, phát động thi đua phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu nghị quyết đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 – 2025.
Doanh nghiệp - 17/05/2024 14:53
