Đếm 'like' trên nỗi đau - một vết thương khác từ vụ lật tàu ở Quảng Ninh

PGS.TS BÙI HOÀI SƠN
11:35 23/07/2025

Những hình ảnh cắt ghép tinh vi từ vụ lật tàu ở Quảng Ninh đang được chia sẻ tràn lan, không phải để chia sẻ mà đếm like, view và ''follow'' trên nỗi đau thật của đồng bào mình.

Không ai trong chúng ta có thể vô cảm trước vụ tai nạn thương tâm tại Quảng Ninh - nơi một con tàu du lịch bị lật khiến nhiều người thương vong, cả nạn nhân và thân nhân đều chìm trong nỗi đau không thể gọi thành tên.

Thế nhưng, điều làm lòng người thêm quặn thắt không chỉ là tiếng khóc nơi bến cảng mà là những tiếng cười lạnh lẽo, vô hồn vang lên từ cõi ảo - nơi những đoạn video giả mạo, những hình ảnh cắt ghép tinh vi đang được chia sẻ tràn lan, không phải để đưa tin, để chia sẻ mà để… đếm ''like'', ''view'' và ''follow'' trên nỗi đau thật của đồng bào mình.

Phải gọi thẳng tên nó: đó là sự vô cảm có chủ đích, là trò câu tương tác bất chấp đạo lý, là vết thương thứ hai và sâu hơn, đang rạch vào lương tri xã hội.

Khi con tàu nghiêng mình giữa sóng dữ, có người vội đưa tay cứu nạn nhân, có người rơi nước mắt cùng gia đình nạn nhân, thì cũng có kẻ… lật tung các phần mềm chỉnh sửa, dựng video giả cảnh lật tàu, thêm tiếng la hét, thậm chí lồng nhạc nền ghê rợn. Chỉ sau vài giờ, trên nhiều nền tảng mạng xã hội, tràn ngập các clip ''giả hiện trường'', có kẻ tự xưng là nhân chứng, có kẻ dựng hẳn ''phân tích chuyên sâu'' mà thực chất là phóng đại vô căn cứ.

Người ta không sợ sai nữa mà chỉ sợ không kịp… viral.

Có thể, đó là một đứa trẻ học cách kiếm tiền online. Có thể, đó là một người lớn bất lực với cuộc sống thực nên xây thế giới ảo cho riêng mình. Nhưng lý do nào đi nữa thì việc chọn sự đau thương của người khác làm bàn đạp cho mục tiêu cá nhân là điều không thể chấp nhận trong bất kỳ chuẩn mực văn hóa tử tế nào.

Hiện trường vụ lật tàu ở Quảng Ninh. Ảnh: Phạm Công

Văn hóa - không chỉ là những điều to lớn, không chỉ nằm trong viện bảo tàng hay sân khấu sang trọng. Văn hóa là thái độ sống, là cách ta phản ứng trước đau khổ của người khác, là ranh giới giữa người với người trong một xã hội văn minh.

Sự xuất hiện của những video giả, thông tin bóp méo, không chỉ làm tổn thương nạn nhân và gia đình họ. Nó làm tổn hại nghiêm trọng đến sự thật, đến niềm tin của công chúng với báo chí chính thống và tồi tệ hơn, nó làm xói mòn giá trị đạo đức căn bản: sự cảm thông và lòng trắc ẩn.

Khi chúng ta để mặc những “content độc hại” được lan truyền tự do, không kiểm soát, không phản ứng thì chúng ta đang để mặc một thế hệ lớn lên với ý niệm rằng: “miễn có tương tác là được, đúng - sai, thật - giả không quan trọng”.

Phải nhìn rõ rằng: đây không còn là câu chuyện cá nhân nữa. Đây là thách thức của thời đại số - nơi mỗi người dân không chỉ là người tiếp nhận thông tin mà còn là người tạo ra nó. Và cũng chính bởi vậy, trách nhiệm thuộc về tất cả chúng ta - những người làm văn hóa, làm báo chí, làm chính sách, làm giáo dục và làm cha mẹ.

Cần những biện pháp mạnh tay hơn với tin giả, video giả - không chỉ từ phía các nền tảng số mà từ chính luật pháp. Luật An ninh mạng, Luật Báo chí, các nghị định về xử lý tin sai cần được thực thi nghiêm khắc, thậm chí có thể bổ sung quy định mới cho phù hợp với tính chất ngày càng nguy hiểm của tin giả gắn với thảm họa.

Song song, chúng ta cần tăng cường giáo dục truyền thông trong trường học, trong gia đình - dạy trẻ em cách nhận biết video giả, hiểu trách nhiệm khi chia sẻ nội dung và đặc biệt là nuôi dưỡng lòng trắc ẩn như một phần của hành trang làm người.

Khi một chiếc tàu bị lật, nước dâng ngập. Nhưng khi lòng người nghiêng đổ, sự mất mát còn rộng hơn thế nhiều lần.

Mỗi cái ''like'' cho video giả là một nhát dao vô hình cứa vào nỗi đau của nạn nhân thật. Mỗi lần chia sẻ tin sai, là một lần đẩy xã hội gần hơn tới sự hoang mang, ngờ vực và mất kết nối.

Chúng ta không thể nhân danh “tự do thông tin” để biện hộ cho những hành vi phi đạo đức. Cũng như không thể viện cớ “chỉ là mạng xã hội” để phủi tay với trách nhiệm công dân trong thời đại số.

Vụ lật tàu ở Quảng Ninh là một nỗi đau. Nhưng phản ứng của cộng đồng trước nỗi đau ấy sẽ quyết định chúng ta là ai.

Là một cộng đồng biết chia sẻ, biết lắng nghe, biết yêu thương? Hay là một đám đông lao vào sự cố để tranh giành vài phút nổi tiếng?

Hãy để tiếng nói của văn hóa, của sự tử tế, của tình người lấn át những âm thanh hỗn loạn ngoài kia. Hãy để mỗi cú click của chúng ta là một lựa chọn - lựa chọn đứng về phía sự thật, về phía nhân văn, về phía một xã hội có phẩm giá.

Vì sau tất cả, văn hóa không nằm ở đâu xa - mà chính là cách ta ứng xử với nỗi đau của đồng loại mình.

(Theo VietNamNet)

  • Cùng chuyên mục
Làng 'ăn chung nồi cơm' độc nhất vô nhị ở Thái Nguyên gây sốt thế giới

Làng 'ăn chung nồi cơm' độc nhất vô nhị ở Thái Nguyên gây sốt thế giới

Thái Nguyên có một ngôi làng đặc biệt: 151 thành viên cùng ăn chung nồi cơm, sống thuận tự nhiên và chan hòa yêu thương. Làng Thái Hải nay trở thành điểm đến gây sốt với du khách quốc tế.

Phong cách - 07/09/2025 07:27

 Có gì ở đoàn tàu du lịch 'Hà Nội 5 Cửa Ô’ có giá vé cao nhất lên tới 750 nghìn đồng?

Có gì ở đoàn tàu du lịch 'Hà Nội 5 Cửa Ô’ có giá vé cao nhất lên tới 750 nghìn đồng?

Sau nhiều háo hức, mong đợi, ngày 6/9, đoàn tàu độc bản “Hà Nội 5 Cửa Ô - The Hanoi Train” đã chính thức lăn bánh phục vụ du khách với giá vé cao nhất lên tới 750 nghìn đồng.

Phong cách - 06/09/2025 20:49



PV GAS - Vị thế mới trong chuỗi LNG toàn cầu

PV GAS - Vị thế mới trong chuỗi LNG toàn cầu

Không chỉ đảm bảo nguồn khí cho thị trường trong nước, PV GAS đang định vị mình như một “điểm đến đối tác” trên bản đồ LNG toàn cầu, thông qua hạ tầng chuẩn quốc tế, danh mục đối tác rộng, công nghiệp hỗ trợ đạt chuẩn và tín nhiệm thương hiệu quốc tế.

Phong cách - 06/09/2025 15:36

Gen Z tại Việt Nam: Thích mua sắm trực tuyến và hàng hóa đã qua sử dụng

Gen Z tại Việt Nam: Thích mua sắm trực tuyến và hàng hóa đã qua sử dụng

Kết quả nghiên cứu cho thấy Gen Z tại Việt Nam có khát vọng tài chính mạnh mẽ, thường mua sắm trực tuyến và đặt ra yêu cầu cao về tính an toàn.

Phong cách - 06/09/2025 11:28

Đồng sáng lập Gojek bị tạm giam 20 ngày

Đồng sáng lập Gojek bị tạm giam 20 ngày

Các nhà điều tra Indonesia cho biết đã bắt giữ ông Nadiem Makarim, cựu bộ trưởng giáo dục, cũng là đồng sáng lập công ty gọi xe Gojek, vì là nghi phạm trong vụ án tham nhũng liên quan đến việc mua máy tính xách tay không đúng mục đích, Reuters đưa tin ngày 5/9.

Phong cách - 06/09/2025 08:54

PV GAS: Con người là trung tâm, đổi mới là sức mạnh

PV GAS: Con người là trung tâm, đổi mới là sức mạnh

Trải qua hơn 3 thập kỷ xây dựng và phát triển, Tổng Công ty Khí Việt Nam (PV GAS) không ngừng nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xây dựng nền tảng cạnh tranh dài hạn, sẵn sàng thích ứng trong kỷ nguyên chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

Phong cách - 05/09/2025 07:23

Apple có chiến lược buộc người dùng nâng cấp iPhone mỗi năm?

Apple có chiến lược buộc người dùng nâng cấp iPhone mỗi năm?

Cái được cho là “kém cỏi” của Apple lại giống như một chiến lược được tính toán kỹ lưỡng, bởi cách hãng buộc người dùng phải nâng cấp iPhone hằng năm.

Phong cách - 05/09/2025 06:45

Phát ngôn đáng chú ý của CEO sau khi sa thải 4.000 nhân viên

Phát ngôn đáng chú ý của CEO sau khi sa thải 4.000 nhân viên

CEO Salesforce Marc Benioff xác nhận sa thải khoảng 4.000 nhân viên chăm sóc khách hàng do trí tuệ nhân tạo (AI) cho phép ông cần ít người làm hơn.

Phong cách - 04/09/2025 06:45

Xe điện Việt xuất hiện trong buổi diễu binh, diễu hành ngày 2/9

Xe điện Việt xuất hiện trong buổi diễu binh, diễu hành ngày 2/9

Với nhiều người, khoảnh khắc xe điện Việt xuất hiện giữa rừng người và cờ hoa tại lễ diễu binh, diễu hành ngày 2/9 đã khơi dậy cảm xúc tự hào mãnh liệt, khi quá khứ hào hùng được tiếp nối bằng hình ảnh một Việt Nam hiện đại, đang chuyển đổi xanh mạnh mẽ và vươn mình trong kỉ nguyên mới.

Phong cách - 03/09/2025 09:33

3X3 HoopTopia Uprising 2025: Bùng nổ tinh thần thể thao trẻ dịp Quốc khánh 2/9

3X3 HoopTopia Uprising 2025: Bùng nổ tinh thần thể thao trẻ dịp Quốc khánh 2/9

Trong không khí kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, giới trẻ Hà Nội đã có một ngày hội thể thao sôi động với giải bóng rổ 3X3 HoopTopia Uprising 2025.

Phong cách - 01/09/2025 14:00

Người Việt chi hơn 13 tỷ đồng cho áo cờ đỏ sao vàng

Người Việt chi hơn 13 tỷ đồng cho áo cờ đỏ sao vàng

Dịp Quốc khánh năm nay ghi nhận cơn sốt mua sắm trên sàn thương mại điện tử. Hơn 198.000 sản phẩm thời trang và phụ kiện lấy cảm hứng từ Quốc kỳ đã được bán ra trong dịp 2/9.

Phong cách - 01/09/2025 12:15

Sao Mai và hành trình đưa tinh hoa nông sản Việt ra thế giới

Sao Mai và hành trình đưa tinh hoa nông sản Việt ra thế giới

Tận dụng lợi thế vùng nguyên liệu cùng công nghệ tiên tiến, CTCP Chế biến Nông sản Sao Mai đang tạo ra những sản phẩm giá trị cao, góp phần đưa tinh hoa nông sản Việt ra thế giới.

Phong cách - 30/08/2025 07:19

TP.HCM sẽ miễn thuế cho gần 2.000 dự án khởi nghiệp

TP.HCM sẽ miễn thuế cho gần 2.000 dự án khởi nghiệp

Gần 2.000 dự án khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp, cũng như được chính quyền TP.HCM hỗ trợ tài chính.

Phong cách - 29/08/2025 10:42

Mãn nhãn với khí tài công nghệ cao được Viettel trình diễn tại triển lãm lớn nhất từ trước đến nay

Mãn nhãn với khí tài công nghệ cao được Viettel trình diễn tại triển lãm lớn nhất từ trước đến nay

Tại Triển lãm, Viettel trình diễn 50 sản phẩm công nghệ dân sự và quân sự, trong đó nhiều sản phẩm thuộc các nhóm công nghệ chiến lược quốc gia như mạng viễn thông thế hệ mới, chip bán dẫn, robot, an ninh mạng và hàng không vũ trụ.

Phong cách - 28/08/2025 19:13

Chủ nhân ca khúc tỷ view 'Gangnam Style' bị điều tra

Chủ nhân ca khúc tỷ view 'Gangnam Style' bị điều tra

Đồn cảnh sát Seodaemun của thủ đô Seoul đang điều tra Psy vì vi phạm Đạo luật Y tế và khám xét bệnh viện để thu giữ hồ sơ y tế của ca sĩ.

Phong cách - 28/08/2025 15:49

Cận cảnh xe chống đạn Lạc Hồng 900 LX do VinFast sản xuất

Cận cảnh xe chống đạn Lạc Hồng 900 LX do VinFast sản xuất

Lô xe Lạc Hồng 900 LX xuất xưởng đầu tiên được VinFast bàn giao cho Bộ Ngoại giao gồm 2 xe Chống đạn và 10 xe Tiêu chuẩn.

Phong cách - 28/08/2025 10:05