Cổ phiếu của CTCP Dịch vụ Ô tô Hàng Xanh (Haxaco - mã HAX) trở thành hiện tượng trên sàn HoSE trong nửa đầu năm 2017 khi cổ phiếu này tăng gấp đôi nhờ kỳ vọng vào sản lượng bán của Mercedes tăng rất mạnh. Số liệu thống kê của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cho thấy tính chung trong 5 tháng đầu năm 2017, thị trường Việt Nam đã tiêu thụ tổng cộng 2.356 chiếc Mercedes Benz – tăng 78% so với cùng kỳ năm trước.

Do đó, khi Haxaco công bố kết quả kinh doanh quý 2/2017 lỗ hơn 7 tỷ trong quý 2 (trong khi cùng kỳ năm trước công ty lãi hơn 11 tỷ đồng) đã khiến nhiều nhà đầu tư bất ngờ, đặc biệt là doanh thu bán hàng của công ty vẫn đạt hơn 1.034 tỷ, tăng 21,3% cùng kỳ năm trước.

Điều này đã khiến nhà đầu tư bán tháo cổ phiếu HAX trên sàn với khối lượng lớn trong 2 ngày qua. HAX đã gửi giải trình lên HoSE việc công ty lỗ là do các chính sách giảm giá do áp lực tiêu thụ xe lớn và do lượng xe tồn kho tăng mạnh từ đầu năm dẫn đến chi phí quản lý tăng.

Thực tế nửa đầu năm 2017 không phải là khoảng thời gian dễ dàng cho tiêu thụ ô tô đặc biệt là dòng xe sang. Thống kê của VAMA cho thấy tổng doanh số bán hàng của toàn thị trường tính đến hết tháng 6/2017 giảm 1% so với cùng kì năm ngoái. Trong đó xe ô tô du lịch tăng 7%; xe thương mại giảm 9% và xe chuyên dụng giảm 18%.

Tâm lý của hầu hết người mua xe trong năm nay là chờ đợi. Theo cam kết của Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA), xe nhập từ các nước ASEAN tới đầu năm 2018 sẽ giảm còn 0% nên đa phần người dân chờ đợi mua xe giá rẻ ảnh hưởng đến sức tiêu thụ xe. Tuy nhiên không phải vì thế mà cầu mất hẳn. Thực tế, vẫn có nhiều người chọn mua xe luôn thời điểm này vì lo ngại thời gian tới mặc dù thuế nhập khẩu giảm, nhưng có thể một số loại thuế khác như thuế tiêu thụ đặc biệt hay thuế môi trường tăng sẽ khiến giá xe tăng.

Sức mua bấp bênh ảnh hưởng đến tồn kho của tất cả các hãng. Số liệu tồn kho của HAX tại thời điểm 30/6 khoảng 610 tỷ đồng, tăng khoảng 57% cùng kỳ năm trước. Số lượng tồn kho này cũng một phần do công ty chủ động đặt hàng nhà máy số lượng xe tăng 63% cùng kỳ 2016.

Điều này khiến các đại lý bán xe phải cạnh tranh gay gắt về giá trên thị trường ô tô trong quý 2. Thực tế không chỉ riêng Mercedes, hầu hết các hãng ô tô trong thời gian qua đều chiết khấu giá rất sâu.

Tìm hiểu về giá xe C200 Mercedes trên thị trường cho thấy, một loạt các đơn vị chiết khấu xe từ 5-7% trực tiếp cho khách hàng bằng tiền mặt, tất nhiên giá tốt được bao nhiêu còn phụ thuộc vào việc khách hàng deal với nhân viên bán hàng. Giá C200 đã bao gồm VAT dao động khoảng 1,489 tỷ đồng, có đơn vị khuyến mại giảm 150 triệu đồng, giảm hơn 10%, thậm chí có nơi giảm 200 triệu đồng/xe, giá C250 chiết khấu khoảng 5%. Haxaco trong giải trình kết quả kinh doanh cũng cho biết công ty phải giải phóng lượng lớn hàng tồn theo model cũ (cụ thể là dòng C – class) để tiếp nhận các dòng xe có model mới nên buộc phải giảm giá bán lỗ đối với lô xe theo model cũ này.

Câu hỏi đặt ra là tại sao lỗ cũng bán?

Theo tìm hiểu của NDH, mỗi năm nhà máy Mercedes Benz Việt Nam đặt "chỉ tiêu" cho các hãng, con số này phải ước tính từ trước đó nửa năm. Nếu các đại lý hoàn thành ít nhất 80% số lượng xe đăng ký thì sẽ có một khoản thưởng, con số này có thể tăng lên tùy thuộc vào các tiêu chí chấm điểm của hãng.

Không chỉ cạnh tranh với các dòng xe khác, mà ngay tại chính dòng xe Mercedes, Haxaco cũng phải cạnh tranh với hai đối thủ là VietnamStar (thuộc tập đoàn Lei Shing Hong), và An Du (thuộc tập đoàn Gami). Trong đó Vietnam Star đang chiếm thị phần lớn nhất hơn 40%, Haxaco chiếm hơn 30% và An Du khoảng gần 30%. Thị phần của An Du đang tăng nhanh khiến Haxaco và Vietnam Star cũng đẩy mạnh các chương trình khuyến mãi và giảm giá.

Năm ngoái doanh số bán xe của Haxaco đạt hơn 1.200 xe, năm nay đặt mục tiêu bán khoảng 2.000 xe và áp lực tiêu thụ xe của công ty khá lớn.

Nhiều nhà đầu tư cho rằng Haxaco "nhờ" vào khoản tiền thưởng khủng của nhà máy khi hoàn thành doanh số, điều này không sai, và khoản này thường được chia vào quý 1 và quý 3 hàng năm.

Không bán được hàng, công ty vẫn phải trả lãi ngân hàng và chi phí lương nhân viên. Do đó một số dòng xe cũ, công ty chấp nhận bán lỗ. Trao đổi với lãnh đạo Haxaco, vị này cho biết “Chuyện kinh doanh trên thị trường ô tô như thế là bình thường, việc lỗ 7 tỷ trong quý 2 không nói lên câu chuyện gì".

Đó là yếu tố đặc thù của ngành kinh doanh ô tô và nó cũng có yếu tố mùa vụ.

Quý 2 năm ngoái là khoảng thời gian "cháy hàng" GLC và S400, kỳ này năm ngoái HAX lãi khoảng hơn 11 tỷ đồng. Tuy nhiên quý 2 và quý 3 bao giờ cũng là khoảng thời gian tiêu thụ chậm trong năm, doanh số bán hàng tăng mạnh nhất vào quý 1 và quý 4. Trong nửa đầu năm 2017, HAX đã xây dựng nhà xưởng dịch vụ tại 333 Điện Biên Phủ, TP.HCM do đó cũng phải tạm ngừng cung cấp dịch vụ tai địa chỉ này trong khoảng hai tháng nên mảng dịch vụ có lỗ trong kỳ. HAX hiện có 4 đại lý bán xe tại Láng Hạ, Kim Giang (Hà Nội), Điện Biên Phủ, Võ Văn Kiệt (Tp.HCM).

Năm nay Haxaco đặt kế hoạch doanh thu 4.300 tỷ và lợi nhuận 96 tỷ, trong khi nửa đầu năm công ty mới hoàn thành được 19 tỷ lợi nhuận. Lãnh đạo Haxaco cho rằng các nhân viên cũng như ban lãnh đạo của Haxaco vẫn đang hết sức nỗ lực để hoàn thành mục tiêu này và công ty đang ấp ủ một số dự án mới chưa muốn tiết lộ, nếu thành công sẽ mang về dòng tiền đều và dài hạn cho công ty.

Xu thế chung của ngành xe hơi đặc biệt là xe sang tại Việt Nam rất có tiềm năng, hiện nay lượng tiêu thụ xe Mercedes tại Việt Nam khoảng 5.000 - 6.000 xe, nhưng trong tương lai không xa con số này có thể lên tới 40.000 xe/năm. Khó ai có thể tin rằng Việt Nam là nước đứng thứ 3 thế giới về tiêu thụ Maybach (S400 có giá khoảng 7 tỷ đồng chưa thuế và S500 có giá khoảng 11 tỷ). Tầng lớp trung lưu của Việt Nam đang tăng nhanh cộng sự phát triển của cơ sở hạ tầng cho thấy về dài hạn ngành phân phối và cung cấp dịch vụ xe sang vẫn có tiềm năng phát triển.

(Theo Ndh)