CEO bị liệt vào danh sách “tệ nhất lịch sử” và bài học “sớm nở tối tàn” cho cả Jeff Bezos và CEO WeWork

T.DƯƠNG
03:55 29/09/2019

Một năm sinh, hai số phận: Amazon từng bước trở thành gã khổng lồ sau hơn 2 thập kỷ, còn Webvan lại là ví dụ điển hình của hiện tượng “sớm nở chóng tàn” do áp lực tăng tưởng ngay lập tức.

photo1569662270820-1569662270954-crop-15696623093972129889720

Thời kỳ cuối thập niên 1990 chứng kiến sự bùng nổ của internet và hàng loạt công ty hoạt động trong lĩnh vực này. Năm 1996, Amazon ra mắt thị trường với tư cách một trang web bán sách còn Webvan là nhà bán lẻ tạp hóa trực tuyến.

Thời kỳ đầu, gã bán sách Amazon nhỏ bé còi cọc trong khi Webvan "lớn nhanh như thổi", được xếp vào danh sách những startup thành công nhất lúc bấy giờ. Nhưng sau năm năm, Webvan sụp đổ. Còn đứa con của Jeff Bezos cứ lớn dần, qua hai thập kỷ đã trở thành gã khổng lồ khiến cả thế giới khiếp sợ, giá trị vượt mốc 1.000 tỷ USD.

Quá nhanh!

Webvan được sáng lập bởi Louis Border, có trụ sở tại California. Hãy thử tưởng tượng vào những năm 90, một hãng bán lẻ trực tuyến hứa sẽ giao hàng trong 30 phút kể từ khi đặt, các nhà kho được điều khiển bởi robot tiên tiến, chẳng phải là một ý tưởng quá tuyệt vời và tiềm năng sao?

photo-1-1569662270840365068229

Cũng nhanh như tốc độ giao hàng đã hứa hẹn, công ty không gặp khó khăn để thu hút vốn của các nhà đầu tư. Webvan đã huy động được gần 800 triệu USD từ các quỹ blue-chip như Sequoia Capital, Benchmark Capital, Softbank, Goldman Sachs và thậm chí cả Yahoo.

Tháng 11 năm 1999, công ty IPO, được định giá đến 1,2 tỷ USD, huy động thêm 375 triệu USD.

Quá nguy hiểm!

Nhận được vốn đầu tư khủng, Webvan chịu áp lực phải tăng trưởng nhanh, ngay lập tức (Get Big Fast) bằng mọi giá. Trong khi chưa củng cố được hoạt động kinh doanh ở địa điểm ban đầu, công ty lên kế hoạch mở rộng hoạt động ở 26 bang khắp Hoa Kỳ, từ Vịnh San Francico, San Diego, Los Angeles, Sacramento và Quận Cam ở California đến Dallas, Chicago, Seattle, Portland và Atlanta.

Việc mở rộng yêu cầu khoản chi phí 50 triệu USD cho mỗi thành phố. Họ cũng ký hợp đồng trị giá 1 tỷ USD với Bechtel để xây dựng các nhà kho hiện đại, có robot và những băng chuyền dài để định tuyến trên 10.000 thùng thực phẩm. Một nhà kho cần 30 triệu USD để đi vào hoạt động. Số lượng nhân công có thời điểm lên tới 4.500 người.

photo-1-15696622746491610836066

Webvan cũng mua lại đối thủ đang thua lỗ là HomeGrocer với giá 1,2 tỷ USD. Công ty đã "đốt" sạch tổng cộng 1,5 tỷ USD trong vòng một năm rưỡi, kể từ năm 2000.

Nhưng lời lãi chưa thấy đâu, Webvan đã rơi vào khủng hoảng. Ngành công nghiệp bán lẻ của Mỹ ước tính trị giá khoảng 603 tỷ USD mỗi năm, trong đó chỉ có khoảng 1,2% được thực hiện trực tuyến. Hơn nữa, tỷ suất lợi nhuận trong phân khúc thương mại điện tử khi ấy chỉ dao động ở mức khoảng 1,1%.

Năm 2000, công ty ghi nhận doanh thu 178,5 triệu USD nhưng chi phí lên đến 525,4, gấp xấp xỉ ba lần. Một năm sau, Webvan hết tiền và nộp đơn phá sản, cắt bỏ 2.000 lao động.

Bài học xương máu

Nếu như Webvan là ví dụ điển hình của thời kỳ dot-com cuối thập niên 90 thì sau 20 năm, WeWork cũng đi vào vết xe đổ tương tự. Bán giấc mơ lớn, đắm chìm trong "quả bóng giá trị" hàng chục tỷ USD nhưng sau ba năm, khoản lỗ ngày một chồng chất.

Vị CEO George Shaheen nắm quyền điều hành Webvan từ năm 1999, bị Bussiness Insider liệt vào danh sách "Những CEO tồi tệ nhất trong lịch sử Mỹ", còn nhà sáng lập WeWork – Neumann chẳng những phải rời ghế CEO mà còn bị coi là "kẻ lừa gạt" mới.

photo-2-1569662274650503351057

CEO George Shaheen

Trong khi đó, cũng trải qua thời kỳ khủng hoảng dot-com, Bezos rõ ràng đã học được nhiều từ sự lụi tàn của Webvan. AmazonFresh ra đời năm 2007, cung cấp một dịch vụ giao hàng tạp hóa hiện có sẵn ở một số tiểu bang của Hoa Kỳ, Luân Đôn, Tokyo, Berlin, Hamburg và Munich.

Tập trung vào các phân khúc vi mô hấp dẫn

Trong khi ngành công nghiệp tạp hóa, bán lẻ là rất lớn thì chỉ một phần rất nhỏ của thị trường đó có khả năng giúp vận hành một doanh nghiệp trực tuyến. Tìm kiếm các phân khúc siêu nhỏ đó là một yếu tố quan trọng trong chiến lược của AmazonDirect.

photo-3-15696622746511165105907

AmazonFresh và FreshDirect chỉ cung cấp cho các khu vực đông dân cư, tính toán kỹ lưỡng dựa trên thời gian di chuyển trung bình giữa các điểm dừng giao hàng.

Hoàn thiện mô hình kinh doanh trước khi mở rộng

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự sụp đổ nhanh chóng của Webvan là nỗi ám ảnh về sự tăng trưởng nhanh chóng: Get Big Fast. Một thành viên hội đồng quản trị Webvan đã chia sẻ với Reuters rằng họ đã "phạm phải sai lầm lớn trong bán lẻ, đó là mở rộng sang một lãnh thổ mới trước khi chứng minh được thành công tại thị trường đầu tiên."

Theo Bussiness Insider, dường như Shaheen đã không làm gì để đánh giá hiệu quả của mô hình kinh doanh, "tự cho mình là một trong những nhà tư vấn kinh doanh vĩ đại nhất trên thế giới".

Thông qua việc mở rộng dần dần của AmazonFresh, Bezos đã chứng minh rằng ông đã học được từ sai lầm Webvan đó.

(Theo Trí thức trẻ)

  • Cùng chuyên mục
 Chân dung Lucy Guo, nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới

Chân dung Lucy Guo, nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới

Lucy Guo, doanh nhân công nghệ 30 tuổi người Mỹ có cha mẹ là người nhập cư đã soán ngôi Taylor Swift để trở thành nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới.

Phong cách - 09/06/2025 11:06

Mãn nhãn màn trình diễn pháo hoa của Việt Nam và Ba Lan ở Đà Nẵng

Mãn nhãn màn trình diễn pháo hoa của Việt Nam và Ba Lan ở Đà Nẵng

Đêm thi thứ hai của Lễ hội pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng - DIFF 2025 chủ đề "Nghệ thuật sáng tạo" đã mang đến cho khán giả một hành trình bùng nổ cảm xúc, ngập tràn bất ngờ và ấn tượng.

Phong cách - 08/06/2025 08:59

Mối liên hệ giữa gia tộc Chearavanont giàu thứ nhì ở châu Á và C.P Việt Nam

Mối liên hệ giữa gia tộc Chearavanont giàu thứ nhì ở châu Á và C.P Việt Nam

Gia tộc Chearavanont của Thái Lan với giá trị tài sản ròng là 42,6 tỷ USD, là gia tộc giàu thứ hai châu Á. Từ năm 1921, họ điều hành tập đoàn Charoen Pokphand, trải dài trên nhiều ngành công nghiệp.

Phong cách - 07/06/2025 16:51

Các tỷ phú nói gì sau vụ bất hòa giữa ông Trump và Elon Musk

Các tỷ phú nói gì sau vụ bất hòa giữa ông Trump và Elon Musk

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và tỷ phú Elon Musk dường như không thể tách rời cách đây không lâu: họ cùng nhau tham dự các sự kiện, cùng nhau phỏng vấn và dành cho nhau những lời khen ngợi. Nhưng tất cả đã thay đổi chỉ sau một đêm.

Phong cách - 06/06/2025 17:23

Dự án THE INCREDIBLES PROJECT trao quà cho học sinh người Mông tại Sơn La

Dự án THE INCREDIBLES PROJECT trao quà cho học sinh người Mông tại Sơn La

Dự án The Incredibles Project đã trao hơn 100 phần quà dành tặng những em học sinh người Mông tại điểm trường Co Tòng, tỉnh Sơn La.

Phong cách - 05/06/2025 16:00

12 quốc gia có GDP đầu người cao, nhưng 'chưa giàu'

12 quốc gia có GDP đầu người cao, nhưng 'chưa giàu'

12 quốc gia dưới đây thoạt nhìn có vẻ giàu có, nhưng nếu đi sâu vào bên trong, thực lực kinh tế của chúng lại không phải như vậy.

Phong cách - 05/06/2025 07:40

Chân dung doanh nhân Eric Trump, con trai ông Donald Trump và những dự án lớn ở Việt Nam

Chân dung doanh nhân Eric Trump, con trai ông Donald Trump và những dự án lớn ở Việt Nam

Eric Trump, tên đầy đủ là Eric Frederick Trump là con trai thứ hai của Tổng thống Mỹ Donald Trump và bà Ivana Trump, một nhân vật có tiếng trong giới thượng lưu New York.

Phong cách - 04/06/2025 06:45

Elon Musk rời DOGE, để lại những gì?

Elon Musk rời DOGE, để lại những gì?

Elon Musk rời Washington tuần này, khép lại một trong những câu chuyện kỳ ​​lạ nhất trong lịch sử nhiệm kỳ của một Tổng thống Mỹ.

Phong cách - 02/06/2025 15:29

Thắp sáng sông Hàn với đêm khai mạc pháo hoa quốc tế Đà Nẵng

Thắp sáng sông Hàn với đêm khai mạc pháo hoa quốc tế Đà Nẵng

Mang chủ đề "Tinh hoa văn hóa", đêm khai mạc Lễ hội Pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng - DIFF 2025 đã chính thức mở màn cho chuỗi 6 đêm trình diễn pháo hoa.

Phong cách - 01/06/2025 11:40

Giới nhà giàu Mỹ săn lùng Rolex để tích sản

Giới nhà giàu Mỹ săn lùng Rolex để tích sản

Đồng hồ xa xỉ Thụy Sĩ đang được giới tiêu dùng Mỹ xem như 'vàng', khi cơn sốt sưu tầm và đầu tư vào các mẫu cao cấp bùng nổ, đẩy xuất khẩu tăng mạnh.

Phong cách - 31/05/2025 06:45

6 gợi ý du lịch 'ngon - bổ - rẻ' cho hè 2025

6 gợi ý du lịch 'ngon - bổ - rẻ' cho hè 2025

Bạn muốn đi du lịch với giá rẻ? Dưới đây là 6 gợi ý du lịch giá rẻ cho mùa hè 2025, bao gồm các tour trong nước và quốc tế với mức giá hấp dẫn, phù hợp với ngân sách tiết kiệm.

Phong cách - 30/05/2025 13:43

Đường sắt có thêm tuyến tàu du lịch 'Về miền đất võ'

Đường sắt có thêm tuyến tàu du lịch 'Về miền đất võ'

Từ ngày 01/6/2025, Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR) và UBND tỉnh Bình Định triển khai chạy thử nghiệm tuyến tàu du lịch từ Ga Quy Nhơn đến Ga Diêu Trì mang tên gọi 'Về Miền đất võ'.

Phong cách - 29/05/2025 15:01

Những quốc gia khiến du khách hối tiếc nhất khi đến thăm trong 2025

Những quốc gia khiến du khách hối tiếc nhất khi đến thăm trong 2025

Những quốc gia từng được coi là điểm đến mơ ước của nhiều du khách, nhưng khi họ đến được những nơi này thì thực tế lại không được như kỳ vọng.

Phong cách - 29/05/2025 08:43

Giới siêu giàu đổ xô đến Singapore để cất giữ vàng

Giới siêu giàu đổ xô đến Singapore để cất giữ vàng

Những người siêu giàu chuyển vàng của họ ra nước ngoài ngày càng nhiều khi sự bất ổn về kinh tế và địa chính trị làm chao đảo thị trường, và Singapore đang nổi lên như một điểm đến ưa chuộng, theo CNBC.

Phong cách - 28/05/2025 09:06

9 địa điểm du lịch nổi tiếng có thể vĩnh viễn ngưng đón du khách

9 địa điểm du lịch nổi tiếng có thể vĩnh viễn ngưng đón du khách

9 địa điểm du lịch nổi tiếng dưới đây dự kiến sẽ ngưng đón du khách vĩnh viễn, vì nhiều lý do khác nhau, theo Travel Bucketlist.

Phong cách - 27/05/2025 07:21

Elon Musk cho biết quay lại làm việc 24/7 tại công ty

Elon Musk cho biết quay lại làm việc 24/7 tại công ty

Elon Musk, trong một bài đăng trên X, nói ông sẽ tiếp tục làm việc 24/7 tại nơi làm việc và ngủ ở nhà máy hay công ty trong bối cảnh các nhà đầu tư đang lo ngại về ông.

Phong cách - 26/05/2025 08:39