Cần sớm điều chỉnh tuổi nghỉ hưu - Bài cuối: Xác định đúng mốc tuổi nghỉ hưu - lời giải cho 'bài toán' khó

Thạc sỹ DƯƠNG NGỌC ÁNH
06:30 01/06/2019

Trong khi “giải bài toán” điều chỉnh tuổi nghỉ hưu, có hai câu hỏi lớn và khó là xác định đúng mốc tuổi nghỉ hưu và thực hiện việc điều chỉnh như thế nào?.

BHXH 1

Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần có tầm nhìn dài hạn và có lộ trình phù hợp với tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, thất nghiệp.

Nghị quyết số 28-NQ/TW đã nêu rõ "Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần có tầm nhìn dài hạn và có lộ trình phù hợp với tăng trưởng kinh tế, giải quyết việc làm, thất nghiệp; không gây tác động tiêu cực đến thị trường lao động; bảo đảm số lượng, chất lượng và cơ cấu dân số; bình đẳng giới; cân đối Quỹ bảo hiểm xã hội trong dài hạn; xu hướng già hoá dân số; tính chất, loại hình lao động và giữa các ngành nghề, lĩnh vực".

Căn cứ vào tổng hòa các yếu tố kinh tế - xã hội, trên cơ sở thảo luận kỹ các định hướng và mục tiêu trong Đề án cải cách chính sách bảo hiểm xã hội khi Ban cán sự Đảng Chính phủ trình Ban chấp hành Trung ương xem xét thông qua Nghị quyết 28-NQ/TW, Chính phủ đề xuất điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu của nam lên 62, nữ lên 60. Theo chúng tôi, đây là những đề xuất hợp lý và có căn cứ khoa học cũng như căn cứ thực tiễn.

- Thứ nhất, mốc tuổi nghỉ hưu này bảo đảm sự phù hợp với quy mô, cơ cấu, chất lượng của lực lượng lao động.

Việt Nam có quy mô, cơ cấu dân số đang thay đổi theo hướng tỷ lệ người trong độ tuổi có khả năng lao động giảm do tác động của quá trình già hóa dân số, tỷ lệ số người phụ thuộc đang tăng lên (44,4% vào năm 2019).

Lực lượng lao động tham gia thị trường lao động của Việt Nam trong những năm gần đây đang tăng chậm cả về số lượng và tỷ lệ. Số liệu thống kê của Tổng cục Thống kê cho thấy cuối năm 2013 cả nước có 53 triệu lao động, cuối năm 2018 có 55 triệu lao động. Sau 5 năm chỉ tăng thêm có 2 triệu lao động, trung bình mỗi năm chỉ tăng thêm 400.000 lao động.

Như vậy, lực lượng lao động Việt Nam không quá dồi dào như các đánh giá thông thường và sẽ đối mặt với nguy cơ thiếu hụt trong tương lai. Theo dự báo, đến năm 2035, Việt Nam có số người bước vào tuổi lao động là 1,5 triệu, song có đến 1,26 triệu người bước vào độ tuổi nghỉ hưu, lực lượng lao động tăng thêm hơn 250 ngàn người. Từ năm 2040, Việt Nam sẽ phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động.

Vì thế, một trong những giải pháp quan trọng là hoàn thành lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu trước khi chúng ta đối mặt với tình trạng thiếu hụt lao động trong khoảng 20 năm tới do quá trình già hóa dân số.

- Thứ hai, mốc tuổi nghỉ hưu như đề xuất phù hợp với chất lượng, thể trạng sức khỏe và tuổi thọ của người lao động Việt Nam.

Chất lượng, thể trạng sức khỏe và tuổi thọ của người lao động Việt Nam ngày càng tăng và hiện cao hơn tuổi thọ trung bình của dân số thế giới (là 72 tuổi): tuổi thọ bình quân của Nam là 72,1 tuổi, của Nữ là 81,3 tuổi và cả hai giới tính là 76,6 tuổi.

So sánh với các nước trong khu vực, Việt Nam đang có tuổi nghỉ hưu tương đối thấp trong khi lại có mức tuổi thọ ở tuổi 60 khá cao. Cụ thể, Việt Nam có tuổi thọ ở tuổi 60 là 22,5 năm, trong khi tuổi nghỉ hưu bình quân theo quy định chỉ là 57, tuổi nghỉ hưu bình quân trên thực tế chỉ khoảng 53,5 (vào năm 2012), 55 (vào năm 2017) và đạt 56 tuổi (vào năm 2018). Nhìn sang các nước khác trong khu vực: Malaysia có tuổi thọ ở tuổi 60 là 19,5 năm, tuổi nghỉ hưu bình quân là 60; Thái Lan có tuổi thọ ở tuổi 60 là 21 năm, tuổi nghỉ hưu bình quân là 60.

Số liệu thống kê năm 2018 của Tổ chức y tế thế giới (WHO) cũng cho thấy thể trạng sức khỏe của người lao động trên 60 tuổi của Việt Nam ở mức cao trên thế giới: chỉ số khỏe mạnh tuổi thọ ở tuổi 60 (HALE) của Việt Nam là 17,2, đứng thứ 2 khu vực Đông Nam Á (sau Singapore: 21), đứng thứ 3 ở Châu Á (sau Singapore và Nhật Bản).

- Thứ ba, xuất phát từ tổng kết kinh nghiệm, thông lệ của các quốc gia trên thế giới về xác định tuổi nghỉ hưu.

Tuổi nghỉ hưu của đa số các quốc gia trên thế giới là từ 60 trở lên đối với nữ, 62 trở lên đối với nam và đang trong xu thế tăng lên hơn 65 tuổi trong tương lai. Số liệu thống kê của Tổ chức ILO về quy định tuổi nghỉ hưu của 176 quốc gia cho thấy: Có 54 quốc gia chiếm 30,7% quy định tuổi nghỉ hưu dưới 60; có 66 quốc gia chiếm 37,5% quy định tuổi nghỉ hưu từ 60 đến 62; có 9 nước chiếm 5,1% quy định tuổi nghỉ hưu từ 63 đến 64; có 38 quốc gia chiếm 21,6% quy định tuổi nghỉ hưu từ 65 đến 66; và có 9 quốc gia chiếm 5,1% quy định tuổi nghỉ hưu là 67.Tuổi nghỉ hưu của nữ phổ biến từ 60-62 chiếm 37,5%; Tuổi nghỉ hưu của nam phổ biến từ 60-62 chiếm 47,2%.

Mặc dù còn có khoảng cách tuổi nghỉ hưu giữa 2 giới, nhưng đây là mốc tuổi mà các quốc gia trên thế giới cho rằng là "bình đẳng" về thể chất, sức khỏe, tâm lý mỗi giới, điều kiện kinh tế xã hội và tương thích với công ước loại bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ (Công ước CEDAW).

Như vậy, mốc tuổi nghỉ hưu được các đề xuất là nữ 60 tuổi và nam 62 tuổi là mức thấp so với tuổi nghỉ hưu phổ biến của các nước trên thế giới nhưng bảo đảm phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội, quy mô, cơ cấu, chất lượng, thể trạng sức khỏe và tuổi thọ của người lao động Việt Nam.

- Thứ tư, việc nâng tuổi nghỉ hưu nam 62 tuổi nữ 60 tuổi là bước đi cần thiết, tránh việc phải điều chỉnh đột ngột lên mức quá cao trong tương lai, nhất là với lao động nữ.

Mục tiêu chung và lâu dài là tiến tới quy định tuổi nghỉ hưu của nam và nữ bằng nhau. Tuy nhiên, khi điều chỉnh, nhiều nước đang có tuổi nghỉ hưu nữ thấp hơn nam đã lựa chọn không qui định tuổi nghỉ hưu bằng nhau ngay, mà có lộ trình thu hẹp dần khoảng cách tuổi nghỉ hưu giữa các giới nhằm tránh gây tác động tiêu cực do phải điều chỉnh quá nhiều tuổi nghỉ hưu của nữ so với nam. Và lộ trình này sẽ giúp lao động nữ dễ thích nghi hơn trong quá trình điều chỉnh.

Có thể thấy, việc đưa ra đề xuất mốc tuổi nghỉ hưu 60 với nữ và 62 với nam đã được cân nhắc kỹ lưỡng, trên các căn cứ khoa học và cơ sở thực tiễn, có tham khảo kinh nghiệm các quốc gia trên thế giới nhằm đạt được sự hài hòa, phù hợp với quy mô, chất lượng dân số và trình độ lao động cũng như các vấn đề xã hội khác.

(Còn tiếp)

  • Cùng chuyên mục
Tổng Bí thư Tô Lâm dự lễ khởi công xây dựng Trường PTNT liên cấp TH và THCS Na Ngoi

Tổng Bí thư Tô Lâm dự lễ khởi công xây dựng Trường PTNT liên cấp TH và THCS Na Ngoi

Ngày 11/10, tại xã Na Ngoi, tỉnh Nghệ An, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tham dự lễ khởi công xây dựng Trường Phổ thông nội trú liên cấp TH và THCS Na Ngoi.

Sự kiện - 11/10/2025 16:37

Thủ tướng: Phải có chính sách thuế chặn 'đầu cơ, thổi giá' nhà ở

Thủ tướng: Phải có chính sách thuế chặn 'đầu cơ, thổi giá' nhà ở

Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu phải có chính sách thuế phù hợp để ngăn chặn các hành vi đầu cơ thổi giá, chào giá nhà ở quá cao so với mức trung bình của thị trường; chính sách tín dụng để điều tiết, ưu tiên, hướng dòng vốn vào các dự án nhà ở xã hội và các đối tượng có nhu cầu mua nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá phù hợp.

Sự kiện - 11/10/2025 16:29

 Cộng đồng chung tay hỗ trợ đồng bào bị thiệt hại do bão, lũ

Cộng đồng chung tay hỗ trợ đồng bào bị thiệt hại do bão, lũ

Tính đến thời điểm này, số tiền đăng ký ủng hộ đồng bào bị thiệt hại do bão, lũ qua tài khoản của Ban Vận động cứu trợ Trung ương lên tới gần 900 tỷ đồng.

Sự kiện - 11/10/2025 14:45

[Café Cuối tuần] Không làm thuê mãi: Khi doanh nhân Việt bước vào kiến thiết quốc gia

[Café Cuối tuần] Không làm thuê mãi: Khi doanh nhân Việt bước vào kiến thiết quốc gia

Một hình ảnh truyền cảm hứng khó quên từ loạt diễn đàn doanh nhân ngày 9–10/10 là những doanh nghiệp lớn – những "con sếu đầu đàn" với tên tuổi và sức ảnh hưởng mạnh mẽ – cùng ngồi lại bàn chiến lược quốc gia.

Sự kiện - 11/10/2025 09:55

Việt Nam, Triều Tiên ký kết thỏa thuận hợp tác quốc phòng, thương mại

Việt Nam, Triều Tiên ký kết thỏa thuận hợp tác quốc phòng, thương mại

Các văn kiện mở rộng khả năng hợp tác song phương trong các lĩnh vực ngoại giao, quốc phòng, y tế, thông tấn và thương mại.

Sự kiện - 11/10/2025 08:23

Không thể giảm giá nhà bằng cơ chế siết chặt

Không thể giảm giá nhà bằng cơ chế siết chặt

Phó Giám đốc Eagle Academy Nguyễn Hoàng cho rằng, không thể giảm được giá nhà bằng những cơ chế siết chặt. Bởi, ngay như các nước lân cận dù có cơ chế chặt chẽ và tổng thể thị trường bất động sản phát triển, giá nhà vẫn không thể giảm.

Sự kiện - 11/10/2025 07:30

Việt Nam, Nga nhất trí mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực trụ cột

Việt Nam, Nga nhất trí mở rộng hợp tác trên các lĩnh vực trụ cột

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Việt Nam luôn coi Nga là đối tác chiến lược toàn diện quan trọng, mong muốn cùng Nga tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực trụ cột.

Sự kiện - 11/10/2025 06:45

Thủ tướng muốn cùng doanh nhân 'vươn xa ra biển lớn, tiến sâu vào lòng đất và bay cao lên vũ trụ'

Thủ tướng muốn cùng doanh nhân 'vươn xa ra biển lớn, tiến sâu vào lòng đất và bay cao lên vũ trụ'

Gặp mặt các doanh nghiệp nhân ngày Doanh nhân Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính bày tỏ mong muốn cùng các doanh nhân, khai thác các không gian phát triển mới, vươn xa ra biển lớn, tiến sâu vào lòng đất và bay cao lên vũ trụ, để đất nước phát triển nhanh và bền vững, giàu mạnh, thịnh vượng.

Sự kiện - 10/10/2025 06:45

Tổng Bí thư Tô Lâm: Việt Nam sẵn sàng cùng Triều Tiên chia sẻ kinh nghiệm về đổi mới kinh tế

Tổng Bí thư Tô Lâm: Việt Nam sẵn sàng cùng Triều Tiên chia sẻ kinh nghiệm về đổi mới kinh tế

Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc vụ Triều Tiên Kim Jong Un nhất trí cùng thúc đẩy quan hệ Việt Nam - Triều Tiên bước vào giai đoạn phát triển mới.

Sự kiện - 09/10/2025 16:13

Việt Nam từng bước tiếp cận các công nghệ hạt nhân tiên tiến

Việt Nam từng bước tiếp cận các công nghệ hạt nhân tiên tiến

Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN Lê Xuân Định, ngành năng lượng nguyên tử Việt Nam đã có nhiều bước tiến quan trọng từ nghiên cứu cơ bản, ứng dụng trong y tế, nông nghiệp, công nghiệp, đến an toàn bức xạ, quan trắc môi trường, đào tạo nguồn nhân lực và từng bước tiếp cận các công nghệ hạt nhân tiên tiến trên thế giới.

Sự kiện - 09/10/2025 07:04

Robot VinMotion giao lưu với khách mời tại VDA 2025

Robot VinMotion giao lưu với khách mời tại VDA 2025

Robot VinMotion, sản phẩm AI hình người "Made in Vietnam" do đội ngũ kỹ sư của Vingroup phát triển, có khả năng giao tiếp bằng giọng nói tự nhiên, nhận diện người dùng và phản hồi theo ngữ cảnh sẽ hiện diện tại Lễ trao Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam 2025 - Vietnam Digital Awards (VDA 2025).

Sự kiện - 09/10/2025 07:03

Hơn 50 cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân được tôn vinh trong chuyển đổi số

Hơn 50 cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân được tôn vinh trong chuyển đổi số

Tại Lễ trao Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam - Vietnam Digital Awards 2025, có 49 tổ chức, sản phẩm, giải pháp và 3 cá nhân xuất sắc đã được vinh danh.

Sự kiện - 09/10/2025 07:02

Thứ trưởng Bộ Công Thương: Cố gắng kết thúc đàm phán thuế đối ứng với Mỹ trước tháng 11

Thứ trưởng Bộ Công Thương: Cố gắng kết thúc đàm phán thuế đối ứng với Mỹ trước tháng 11

Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết đàm phán thuế đối ứng giữa Việt Nam và Mỹ đang diễn ra “khá tích cực” và hai bên nỗ lực sớm kết thúc.

Sự kiện - 08/10/2025 17:39

Hà Nội khởi công cầu Thượng Cát hơn 7.300 tỷ đồng

Hà Nội khởi công cầu Thượng Cát hơn 7.300 tỷ đồng

Cầu Thượng Cát có tổng chiều dài hơn 5 km, tổng mức đầu tư hơn 7.300 tỷ đồng sẽ cơ bản hoàn thành trong năm 2027.

Sự kiện - 08/10/2025 15:56

Doanh nghiệp Việt chủ yếu 'xuất khẩu hộ'

Doanh nghiệp Việt chủ yếu 'xuất khẩu hộ'

TS. Lê Xuân Nghĩa cho biết, thế giới biết đến doanh nghiệp Việt Nam chủ yếu là trong lĩnh vực xuất khẩu. Thực tế, xuất khẩu hàng hoá năm 2024 của nước ta đạt 400 tỷ USD nhưng khu vực FDI chiếm tới 75%, doanh nghiệp Việt chủ yếu "xuất khẩu hộ". Có thể nói, nền kinh tế Việt Nam vẫn đang tồn tại nhiều vấn đề.

Sự kiện - 08/10/2025 13:48

Tổng Bí thư Tô Lâm: ‘Nói ít - làm nhiều -quyết liệt - hiệu quả’

Tổng Bí thư Tô Lâm: ‘Nói ít - làm nhiều -quyết liệt - hiệu quả’

Nhadautu.vn xin trân trọng giới thiệu phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm tại phiên bế mạc Hội nghị Trung ương 13 - khóa XIII, vừa kết thúc sáng 8/10.

Sự kiện - 08/10/2025 10:56