Vào tháng 5 vừa qua, nhà phát triển bất động sản hàng đầu của Trung Quốc này (3333.HK) đã thực sự sụp đổ, như một người khổng lồ tuyết đang tan chảy, một bài viết của Reuters bình luận.

Nguồn lực ngày càng cạn kiệt của công ty khiến họ không thể trả được món nợ lên tới 2.000 tỷ nhân dân tệ (305 tỷ USD) đã khiến giá trị cổ phiếu của Evergrande mất đi tới 85% giá trị, cũng như mất khả năng thanh toán các trái phiếu trị giá 80 triệu USD đáo hạn vào tuần tới.

Chưa thể biết điều gì sẽ xảy ra đối với gã khổng lồ bất động sản này của Trung Quốc. Các ngân hàng nói rất có thể họ không thu hồi được món nợ xấu này trong khi đóng băng các tài khoản của công ty này, cùng lúc các nhà chức trách đang tiến hành các bước đi cần thiết để bán bớt tài sản của Evergrande.

"Chúng ta sẽ phải xem xét điều gì sẽ xảy ra", Sid Dahiya, người đứng đầu bộ phận trái phiếu công ty EM tại abrdn (trước đây là Aberdeen Standard ở London), công ty nắm giữ một phần nhỏ trái phiếu của Evergrande, nói.

"Có thể họ đang tiến hành các thỏa thuận về vấn đề này, nhưng chúng tôi chưa có được các thông tin cụ thể và chúng tôi cũng chưa từng gặp một trường hợp tương tự như thế này trước đây. Do vậy, đây mà một vấn đề hoàn toàn mới", ông nói.

Chỉ cách đây 2 tuần, Evergrande đưa ra cảnh báo rằng có thể họ có nguy cơ vỡ nợ nếu không huy động thêm được tiền mặt. Kể từ đó, công ty chưa đưa ra được thông tin khả quan nào khả quan hơn.

Các nhà phân tích cho rằng về mặt tổng thể, nếu Evergrande, tập đoàn bất động sản có tới hơn 1.300 dự án bất động sản tại hơn 280 thành phố, mà sụp đổ thì điều đó sẽ phá tan quan niệm hiện nay rằng có những công ty Trung Quốc 'quá lớn để sụp đổ'.

Điều này hoàn toàn có thể xảy ra đối với những công ty lớn có liên kết với nhà nước (big state-linked firms), nhưng giờ thì nó tiếp tục xảy ra với các tập đoàn kinh tế tư nhân của Trung Quốc, sau khi Bắc Kinh tiến hành các bước đi nhằm 'kiềm tỏa' các tập đoàn công nghệ khổng lồ như Alibaba hay Tencent. Điều này đã khiến các tập đoàn này mất đi gần 1.000 tỷ USD về mặt giá trị trên thị trường chứng khoán hồi đầu năm nay. 

Sự lây nhiễm từ Evergrande cũng chỉ giới hạn đối với các công ty có 'năng suất cao' nhưng đang mắc nợ nhiều khác ở Trung Quốc, khi giá trị trị trường của các công ty này cũng liên tục sụt giảm trên thị trường chứng khoán. Chỉ số Hang Seng (HSI) của thị trường chứng khoán Hong Kong cũng đạt mức thấp nhất trong 10 tháng gần đây khi chứng kiến sự lan rộng sụt giảm về giá trị các công ty bất động sản Trung Quốc.

Nhiều quỹ đầu tư toàn cầu có tiếng cũng đang dính líu với sự vụ này. Dữ liệu của EMAXX cho thấy Amundi, nhà quản lý tài sản lớn nhất châu Âu, là người nắm giữ nhiều trái phiếu quốc tế lớn nhất của Evergrande. Mặc dù quỹ đầu tư này có khả năng đã bán được một số cổ phiếu Evergrande trước khi mọi thứ trở nên thực sự tồi tệ, nhưng số lượng này thực sự không nhiều.

Dữ liệu của EMAXX cho thấy công ty có trụ sở tại Paris chỉ thu lại được 93 triệu USD trong số trái phiếu trị giá 625 triệu USD đến hạn hoàn trả vào tháng 6 năm 2025. UBS Asset Management là nhà đầu tư thứ hai thu hồi lại được nhiều vốn nhất với 85 triệu USD trong khi quỹ đầu tư này là một trong những đơn vị nắm nhiều nhất cổ phiếu và trái phiếu của Evergrande.

Colm d’Rosario, đồng giám đốc EM Corporate & EM High Yield của Amundi, cho rằng cơ bản, bức tranh tổng thể của nhiều công ty Trung Quốc vẫn còn nguyên vẹn. "Tuy nhiên, hiện tại, chúng tôi đang chờ sự bắt đầu của quá trình tái cấu trúc (của Evergrande) để thu thập thêm thông tin", ông cho biết.

"Vẫn còn phải chờ xem quy mô tổn thất mà các nhà đầu tư phải đối mặt là thế nào?", ông d'Rosario nhấn mạnh.

Căng thẳng

Hồi tháng 4, trái phiếu của Evergrande được giao dịch trên thị trường với mức giá 90 cent, giờ thì giá trị của chúng còn chưa đầy 25 cent.

"Đúng là luôn phải trả giá cho các món đầu tư có lợi nhuận cao nhưng những gì xảy ra với giá trị của trái phiếu Evergrande cho thấy Chính phủ Trung Quốc muốn bỏ mặc hoàn toàn cho công ty này [chết]", ông Jeff Grills, người đứng đầu bộ phận thanh toán nợ tại các thị trường mới nổi của quỹ đầu tư Mỹ Aegon Asset Management, nói.

Ông nói thêm rằng từng có một cuốn sách nói rằng các nhà đầu tư thường bị hấp dẫn trước các mức lãi cộng thêm của trái phiếu khi đạt từ 10% trở lên, ngoài lãi suất danh nghĩa của trái phiếu.

Theo báo cáo của Evergrande gửi lên Chính phủ Trung Quốc vào năm ngoái, các khoản nợ của tập đoàn này liên quan tới 128 ngân hàng và hơn 120 tổ chức tín dụng khác.  

Một nhóm trái chủ của Evergrande đã chọn ngân hàng Moelis & Co và công ty luật Kirkland & Ellis làm nhà tư vấn cho khả năng tái cấu trúc một loạt trái phiếu, hai nguồn tin thân cận với vấn đề cho Reuters biết. 

Các quỹ đầu tư khác có khả năng cầm giữ trái phiếu Evergrande gồm công ty quản lý tài sản lớn nhất thế giới như BlackRock, cũng như hàng chục quỹ khác như Fidelity, công ty quản lý tài sản Goldman Sachs và PIMCO.

Các công ty tài chính lớn của Hoa Kỳ bao gồm BlackRock và Goldman, và những công ty như Blackstone, dự kiến có cuộc gặp với các quan chức từ ngân hàng trung ương Trung Quốc và các cơ quan quản lý ngân hàng và chứng khoán vào cuối ngày thứ Năm.

Các nhà phân tích nợ hy vọng mức thiệt hại có thể không quá nhiều bởi số cổ phần nắm giữ là rất nhỏ so với quy mô tổng thể của các công ty đầu tư lớn đó. Ngoài ra, chỉ có 6,75 tỷ USD trong số gần 20 tỷ USD nợ của Evergrande được đưa vào chỉ số CEMBI của JPMorgan.

Tuy nhiên, nhiều người khác vẫn cảnh giác trước những tín hiệu lớn hơn đang được phát đi.

"Cho đến khi các cơ quan quản lý vào cuộc và giải quyết rốt ráo các rủi ro mất khả năng thanh toán, tình hình có thể xấu đi", Michael Pettis, thành viên cấp cao của Trung tâm Chính sách Toàn cầu Carnegie – Tsinghua, viết trên Twitter.

Một số nhà theo dõi kỳ cựu trên các thị trường mới nổi cũng cho rằng sẽ có thêm các rắc rối mới. "Việc lật ngược những gì đang diễn ra khó có thể diễn ra", nhà phân tích Hans Humes của quỹ đầu cơ Greylock Capital cho biết.

Bài liên quan

Xử lý nghiêm sai phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp

Gần 1.900 tỷ đồng trái phiếu dồn dập chảy về 2 dự án điện gió của T&T Group

Sửa quy định về việc ngân hàng mua, bán trái phiếu doanh nghiệp

'Cuộc đua' phát hành trái phiếu của doanh nghiệp bất động sản