Bộ Tứ quyết lật ngược thế cờ về 'vũ khí' đất hiếm với Trung Quốc
Mỹ, Australia, Nhật Bản và Ấn Độ muốn hợp tác xây dựng chuỗi thu mua đất hiếm để đối trọng vị thế của Trung Quốc trong cung cấp nguyên liệu chế tạo đồ dùng công nghệ.
Trung Quốc đang cung cấp gần 60% đất hiếm cho thế giới. Sức ảnh hưởng của Bắc Kinh lên thị trường đã gây ra nhiều lo ngại về chuỗi cung ứng. Đất hiếm là nguyên liệu được ứng dụng sản xuất vô số vật dụng hiện nay, từ điện thoại thông minh đến động cơ hiệu năng cao và pin xe điện.
Theo Nikkei Asia, các nước thành viên Đối thoại An ninh Bốn bên, còn được gọi là "Bộ Tứ", đang mong muốn tìm giải pháp trước thế độc tôn của Trung Quốc trên thị trường đất hiếm. Australia, Mỹ, Nhật Bản và Ấn Độ dự tính hợp tác đầu tư công nghệ sản xuất mới và các dự án phát triển, dẫn dắt xây dựng những quy định mới cho thế giới về nguyên liệu này.
Khi lãnh đạo các nước Bộ Tứ họp trực tuyến lần đầu tiên vào ngày 12/3, họ sẽ chính thức công bố ý định giảm phụ thuộc vào đất hiếm Trung Quốc. Những nội dung khác dự kiến được nêu trong cuộc họp gồm quan ngại về an ninh hàng hải và hợp tác cung cấp vaccine Covid-19 cho các nước đang phát triển.
Điểm khai thác quặng đất hiếm tại mỏ Bayan Obo, Nội Mông, Trung Quốc. Ảnh: Reuters.
Lá bài đất hiếm của Bắc Kinh
Nhiều hãng công nghệ lớn vẫn dựa vào nguồn cung đất hiếm từ Trung Quốc để chế tạo sản phẩm, như neodymium cho xe điện và lithium cho công nghệ pin. Xét trong lĩnh vực chiết tách đất hiếm, Trung Quốc đang giữ vị thế gần như độc quyền. Quy trình của Trung Quốc lại chịu nhiều chỉ trích về tác động môi trường.
Về phương diện khai thác đất hiếm, Trung Quốc lại không nắm vị thế độc quyền hoàn toàn. Mỹ cũng xuất khẩu quặng đất hiếm sang Trung Quốc rồi tái nhập khẩu khoảng 80% đất hiếm đã qua chiết tách. Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), tính đến năm 2020, Trung Quốc chiếm khoảng 58% sản lượng đất hiếm toàn cầu. Con số này khoảng 4 năm trước lên đến 90%.
Bắc Kinh xem đất hiếm là tài nguyên chiến lược. Họ tận dụng vị thế của mình làm lá bài mặc cả ngoại giao. Vào năm 2010, Trung Quốc dừng cung cấp đất hiếm cho Nhật Bản liên quan đến tranh chấp quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Khi Trung Quốc dùng chiêu bài này, giá của một số kim loại trên thị trường tăng gần 9 lần.
Trung Quốc có vẻ vẫn không từ bỏ chiến lược "ngoại giao đất hiếm", theo Nikkei Asia. Giới chức Trung Quốc vừa qua đã thông báo ý định hạn chế xuất khẩu đất hiếm, giữa bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang và nhiều bất đồng lợi ích khó dung hòa.
Washington đang tìm cách hạn chế điểm yếu đất hiếm. Tổng thống Joe Biden vào ngày 24/2 đã ký sắc lệnh hành pháp, yêu cầu cơ quan chức năng dành 100 ngày đánh giá lại các chuỗi cung ứng sản xuất trọng yếu. Washington tập trung vào những sản phẩm chiến lược như vi xử lý máy tính, pin trữ lượng lớn, các hoạt chất dược phẩm (API), cùng khoáng sản then chốt và nguyên liệu chiến lược. Đất hiếm cũng nằm trong danh sách này.
Đất hiếm được Trung Quốc xác định là tài nguyên chiến lược. Ảnh: Global Times.
Lật ngược tình thế
Trước tiên, các nước "Bộ Tứ" muốn đầu tư phát triển công nghệ chiết tách và xử lý quặng đất hiếm. Các mạch đất hiếm thường chứa cả nguyên liệu có thể tạo phóng xạ. Quá trình xử lý đất hiếm thường dẫn đến khối lượng lớn chất thải phóng xạ.
Nhờ những quy định lỏng lẻo về bảo vệ môi trường, những nhà sản xuất đất hiếm Trung Quốc chiếm lĩnh lợi thế giá rẻ trên thị trường. Để đảo ngược tình thế, Bộ Tứ cần tập trung phát triển công nghệ xử lý quặng đất hiếm chi phí thấp và ít chất thải phóng xạ.
Bên cạnh đó, bốn nước Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương sẽ phối hợp các thể chế tài chính để đầu tư cho ngành khai thác và xử lý đất hiếm. chính phủ Mỹ đang hỗ trợ nhiều dự án xử lý quặng ở Australia và Mỹ. Nhật Bản cũng đang cân nhắc vào cuộc.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) của Liên Hợp Quốc cũng mong muốn xây dựng quy định đối phó cách Bắc Kinh kiểm soát xuất khẩu đất hiếm. Ấn Độ dù không phải thành viên IEA đã ký kết Đối tác Chiến lược, siết chặt hợp tác trên nhiều lĩnh vực. IEA dự kiến kêu gọi thêm những nước châu Âu tham gia thảo luận. Tổ chức thuộc Liên Hợp Quốc muốn xây dựng cơ chế chung, buộc các nước thành viên thông báo trữ lượng đất hiếm và cùng siết chặt giám sát quốc tế.
Theo USGS, Mỹ đang nắm trong tay khoảng 16% sản lượng đất hiếm thế giới. Ấn Độ và Australia lần lượt nắm 1% và 7%. Trong khi Ấn Độ chiếm đến 6% trữ lượng đất hiếm toàn cầu, Nhật Bản là một trong những nhà tiêu thụ đất hiếm nhiều nhất thế giới.
Nếu "Bộ Tứ" có thể tăng cường hợp tác trên toàn chuỗi cung ứng và thu mua đất hiếm, từ sản xuất đến tiêu thụ, sức ảnh hưởng của cả nhóm trên thị trường này sẽ gia tăng đáng kể.
Ngoài tiềm năng tăng sức ảnh hưởng, các nước "Bộ Tứ" cũng có những động lực thúc đẩy riêng để giảm phụ thuộc vào Trung Quốc. Quan hệ Australia - Trung Quốc đang chìm trong sóng gió về phương diện an ninh lẫn thương mại.
Trong khi đó, xung đột biên giới Trung - Ấn vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ leo thang. Nhật Bản luôn trong tình trạng cảnh giác cao độ về vấn đề biển Hoa Đông và các đe dọa an ninh từ Trung Quốc trong khu vực.
(Theo Zing)
- Cùng chuyên mục
Làm gì để hàng hóa Việt Nam có chỗ đứng vững chắc tại thị trường Campuchia?
Căng thẳng biên giới giữa Thái Lan và Campuchia đang là cơ hội cho hàng hóa Việt Nam xâm nhập thị trường đất nước chùa Tháp. Tuy nhiên, để có thể có chỗ dứng vững chắc ở thị trường này không phải "cứ có gì bán nấy”.
Thị trường - 13/08/2025 16:12
PVFCCo – Phú Mỹ đẩy mạnh xuất nhập khẩu phân bón, mở rộng thị trường và đa dạng hóa nguồn cung
PVFCCo cho biết hiện đang triển khai công tác giao nhận lô hàng xuất khẩu 45.000 tấn Đạm Phú Mỹ dạng xá sang Ấn Độ – một trong những thị trường tiêu thụ phân bón lớn và giàu tiềm năng nhất thế giới.
Doanh nghiệp - 13/08/2025 13:31
Khai trương chi nhánh VPBank Flagship Hà Nội: Điểm chạm tài chính hiện đại, nâng tầm trải nghiệm
Ngày 12/8/2025, nhân dịp kỷ niệm 32 năm ngày thành lập, VPBank chính thức khai trương chi nhánh Flagship thứ hai tại Hà Nội, đánh dấu bước tiến mới trong hành trình chuyển đổi số toàn diện và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Doanh nghiệp - 13/08/2025 11:52
MSB – 34 năm tiên phong bứt phá, vươn tầm ngân hàng Việt trong kỷ nguyên số
Là ngân hàng TMCP đầu tiên tại Việt Nam, Ngân hàng TMCP Hàng Hải Việt Nam (MSB) suốt 34 năm qua luôn tiên phong đổi mới, đón đầu xu hướng để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.
Doanh nghiệp - 13/08/2025 11:51
Chuyên gia khuyến nghị thận trọng với giá vàng chênh lệch cao
Sáng 13/8, giá vàng miếng SJC trong nước tiếp tục đứng yên so với phiên đầu tuần. Dù dự báo giá vàng tiếp tục tăng nhưng chuyên gia cảnh báo nhà đầu tư trong nước cần thận trọng vì chênh lệch cao.
Thị trường - 13/08/2025 10:33
Đà Nẵng đầu tư mạnh cho kinh tế đêm
Đà Nẵng đang đẩy mạnh đầu tư vào kinh tế đêm nhằm tạo diện mạo mới và gia tăng sức hút đối với du khách.
Thị trường - 13/08/2025 06:45
TH true MILK và khát vọng tự chủ sữa tươi nguyên liệu cho Việt Nam
Cần đẩy mạnh phát triển sản xuất sữa tươi nguyên liệu trong nước – đó là ý kiến đáng chú ý và được đồng thuận trong các hội thảo lấy ý kiến về Chiến lược phát triển ngành sữa Việt Nam đến 2030, tầm nhìn đến 2045 gần đây.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 16:27
Du lịch Đà Nẵng sau sáp nhập - Bài cuối: Nâng tầm điểm đến
Các doanh nghiệp du lịch cùng chính quyền TP. Đà Nẵng đang kiến tạo điểm đến đa trải nghiệm, đẳng cấp và bền vững.
Thị trường - 12/08/2025 13:47
Xuất khẩu sang Campuchia bất ngờ tăng mạnh
Thị trường Campuchia không lớn, nhưng khi cần thiết thì sức tiêu thụ ở đây cũng góp phần làm thay đổi giá trị nông sản, hàng hóa của Việt Nam.
Thị trường - 12/08/2025 13:37
Sun PhuQuoc Airways ký kết Hợp đồng nguyên tắc với Vietcombank, xây dựng đội bay hiện đại, an toàn và hiệu quả
Sun PhuQuoc Airways (SPA)- hãng hàng không do Tập đoàn Sun Group đầu tư và phát triển và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã ký kết Hợp đồng nguyên tắc thu xếp vốn, đánh dấu bước tiến trong hành trình xây dựng đội bay hiện đại, an toàn và hiệu quả ngay từ những ngày đầu thành lập của hãng.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 10:17
'Harmonia Brillante – Bản hòa âm rực rỡ': 34 năm MSB hòa nhịp khát vọng, vươn tầm tương lai
"Harmonia Brillante – Bản hòa âm rực rỡ" không đơn thuần là một chương trình nghệ thuật mà còn là lời khẳng định sâu sắc về vị thế và tâm thế của một ngân hàng không ngừng đổi mới, đồng hành cùng cộng đồng và đất nước vươn lên những tầm cao.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 10:16
Vì sao cổ phiếu MSN được đánh giá cao
Bên cạnh nền tảng tiêu dùng – bán lẻ giữ đà tăng trưởng tích cực, một điểm đáng chú ý trong quý II/2025 của Masan (Mã chứng khoán: MSN) là mảng khoáng sản. Mảng không cốt lõi này từng là gánh nặng tài chính đã chuyển mình tích cực, thoát lỗ nhờ giá đầu ra tăng mạnh giữa bối cảnh thương mại toàn cầu có nhiều biến động.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 10:14
Lumira Ville - Tâm điểm sống đậm chất toàn cầu ở tâm mạch phát triển
Tọa lạc tại phường Đông Hải (quận Hải An cũ) - trung tâm công nghiệp, logistics chiến lược của Hải Phòng, Lumira Ville định hình một tâm điểm sống đậm chất toàn cầu và một hồng tâm đầu tư giữa dòng chảy giao thương, hạ tầng và hội nhập quốc tế.
Doanh nghiệp - 12/08/2025 08:22
Mỹ, Trung Quốc thỏa thuận gia hạn áp thuế lẫn nhau thêm 90 ngày
Chính quyền Trump hoãn tăng thuế quan đối với hàng hóa từ Trung Quốc chỉ ít giờ trước khi thời hạn chót 12/8 có hiệu lực.
Thị trường - 12/08/2025 07:29
Nhìn lại tác động kinh tế của thuế quan Mỹ mới có hiệu lực
Chính quyền Trump đang thực hiện một chiến lược thuế quan đa tầng, trong đó có thuế quan theo từng nước và từng ngành, và áp thuế mang màu sắc địa chính trị.
Thị trường - 12/08/2025 06:45
BIDV tích cực hỗ trợ doanh nghiệp Dược và Thiết bị y tế phát triển bền vững
Trong khuôn khổ Triển lãm quốc tế chuyên ngành Y Dược 2025, đại diện BIDV đã thông tin về các giải pháp của ngân hàng trong việc hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) ngành dược phẩm và thiết bị y tế tiếp cận nguồn tín dụng xanh
Doanh nghiệp - 11/08/2025 16:01
- Đọc nhiều
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 2 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 2 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 4 month ago
