Ngày 9/3/2021, Hiệp hội Điều Việt Nam (Vinacas) tổ chức họp báo liên quan đến việc nhiều doanh nghiệp chế biến xuất khẩu nhân điều gửi đơn kêu cứu khi đối diện nguy cơ mất trắng gần 100 container hàng trị giá hàng trăm triệu USD vừa được xuất khẩu sang thị trường Châu Âu.

Trao đổi với báo giới, ông Bạch Khánh Nhựt – Phó Chủ tịch thường trực kiêm Trưởng ban kiểm tra Vinacas cho biết, sau khi phát hiện có dấu hiệu lừa đảo, 5 doanh nghiệp đã thu hồi lại được các chứng từ và ngăn chặn nhiều lô hàng đến Ý. Do đó, thực tế hiện tại chỉ có 36 container mất quyền kiểm soát, quy ra giá trị là 7,025 triệu USD, tương đương 162 tỷ đồng.

Hiện tại, những hồ sơ chứng từ gốc đã được ngân hàng Việt Nam gửi đến phía ngân hàng tại Ý, nhưng phía ngân hàng sở tại lại thông báo chỉ nhận được bộ chứng từ bản copy, không phải bản gốc.

“Các ngân hàng Việt đều mất liên hệ với bên Ý, hoặc không nhận sự trả lời. Khi doanh nghiệp phản ánh có dấu hiệu lừa đảo, các ngân hàng Việt Nam yêu cầu phía ngân hàng Ý gửi lại bộ chứng từ gốc. Tuy nhiên, ngân hàng A tại Ý lại nói đã chuyển chứng từ đến một ngân hàng B, còn phía B lại cho biết không có khả năng thanh toán quốc tế và đã trả lại bộ chứng từ cho ngân hàng A. Sau đó, bên A lại nói có nhận bộ chứng từ nhưng là bản photo, không phải gốc”, ông Khánh Nhựt nói. Đại diện Vinacas cũng lưu ý, các chi nhánh ngân hàng Ý làm việc với ngân hàng Việt Nam đều có CODE vùng ở một khu vực tại Ý.

Phía Thổ Nhĩ Kỳ ghi nhận chỉ có 2 container của doanh nghiệp Việt Nam, nhưng phức tạp hơn chút khi số “Swift” hồ sơ bị thay đổi, nên phía ngân hàng sở tại báo lại ngân hàng Việt Nam là người mua đăng ký không phải khách hàng của họ, chứng từ gửi không đúng chỗ và nói đã trả lại cho ngân hàng Việt Nam. Tuy vậy, khi ngân hàng Việt Nam yêu cầu gửi vận đơn (qua hãng chuyển phát nhanh DHL) xem tiến độ đơn thế nào thì phía Thổ Nhĩ Kỳ lại không trả lời.

Vấn đề mấu chốt nằm ở việc bất cứ ai có bộ chứng từ gốc đều có thể gặp hãng vận chuyển để nhận hàng. Ngoài ra, chỉ trong 1 tháng, cả 5 doanh nghiệp hạt điều đều gặp cùng 1 vấn đề với mô típ tương tự. Do đó, phía Vinacas đánh giá nhiều khả năng đây là một thương vụ lừa đảo quy mô tổ chức.

Điều này càng có sơ sở  khi phía Vinacas cho biết, tại Ý, đã có người đến làm hồ sơ đăng ký nhận hàng của doanh nghiệp Việt. Tuy nhiên, sự việc này rất may đã tạm thời được ngăn chặn và container trên vẫn đang nằm trong cảng.  

Tại họp báo, trước nhiều câu hỏi về trách nhiệm của Công ty TNHH MTV Kim Hạnh Việt - đơn vị môi giới, ông Nhựt cho biết đây là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực môi giới trong 10 năm. Vinacas cho biết, không nhận được các thông tin tố cáo đơn vị này trong suốt thời gian Kim Hạnh Việt hoạt động.

“Theo như tôi được biết, cô Huỳnh Kim Hạnh (Đại diện theo pháp luật công ty) đang định cư tại Mỹ, chưa về Việt Nam, nhưng vẫn giữ liên lạc với các doanh nghiệp Việt Nam”, ông Nhựt thông tin.

Những động thái của Vinacas

Vinacas đã gửi văn bản đến Bộ Công Thương, Bộ NN&PTNT, Bộ GTVT, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Ngoại Giao để truyền tải thông tin các doanh nghiệp Việt Nam gặp phải nhằm nhận sự hỗ trợ của các cơ quan nhà nước.

“Hiệp hội nhận được nhiều quan tâm của Đại sứ quán Việt Nam tại Ý. Các anh Thường vụ Thương mại làm việc với tổ chức hải quan, quản lý hải quan hàng hóa Việt Nam. Ngoài ra, các anh chị vụ Thị trường Bộ Công Thương đã trực tiếp đến Đại sứ quán Ý tại Hà Nội nhờ tác động các cơ quan sở tại những nơi hàng Việt Nam đến để bảo vệ doanh nghiệp Việt Nam”, ông Nhựt nói.

Vinacas cho rằng tình trạng hiện tại đã rất gấp rút vì đã có 2 – 3 container hàng của doanh nghiệp Việt nằm tại cảng, và phần còn lại hơn 30 container sẽ đến Ý trong tháng 3/2022.

Ngoài ra, phía Vinacas cũng gửi thư mời họp mặt, công văn nhờ hỗ trợ đến các hãng tàu vận chuyển hàng của doanh nghiệp Việt Nam. “Hãng tàu duy nhất có mặt là Cosco (Trung Quốc). Dù vậy, Cosco cho biết sẽ làm theo thông lệ quốc tế và chỉ giao hàng cho người có chứng từ gốc. Trong đêm nay, Vinacas sẽ có văn bản gửi đến trụ sở chính Cosco tại Thượng Hải, Trung Quốc”, ông Nhựt khẳng định.

Ngoài ra, để ngăn chặn tình trạng này, phía Vinacas đã chủ động liên hệ đến Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, pháp lý bên tòa án. Dù vậy, Vinacas cho biết cần có thời gian bổ sung bộ chứng từ, sự trao đổi giữa người bị hại, người thưa kiện.

"Thời gian ngắn quá, các doanh nghiệp Việt Nam khó mà đáp ứng được. Do đó, để thực hiện các pháp lý tòa án. Các doanh nghiệp Việt Nam đang đề xuất vận dụng trung tâm trọng tài vận dụng yếu tố khẩn cấp để ra phán quyết mà không cần sự có mặt của người nước ngoài tự nhận/chứng minh mình có chứng từ gốc", ông Nhựt cho biết. 

Từ sự kiện này, Vinacas đề nghị các doanh nghiệp xuất nhập khẩu nên tìm hiểu kỹ về uy tín người môi giới và tìm hiểu kỹ người mua hàng của mình. Nếu có sự nghi ngờ, doanh nghiệp có thể dùng hình thức thanh toán LC, thay vì DB (như hiện tại). Phương pháp LC dù tốn phí, thời gian thu hồi tiền chậm nhưng chặt chẽ và an toàn.

Bài liên quan

Dân bức xúc vì ô nhiễm môi trường từ hai doanh nghiệp chế biến hạt điều

Có nên 'thắt chặt' điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần?

Sẽ siết chặt điều kiện phát hành trái phiếu doanh nghiệp để bảo vệ nhà đầu tư

Cậu bé bán kem thành 'vua hạt điều' rang củi