Lúc 17 giờ 40 ngày 16/9 giờ địa phương (tức 21 giờ 39 ngày 16/9 giờ Việt Nam) tại thủ đô Riyadh, nước Cộng hòa Ả Rập Xê Út, Ủy ban Di sản thế giới UNESCO đã chính thức gõ búa công nhận quần thể Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà (thuộc địa bàn tỉnh Quảng Ninh và TP.Hải Phòng) là Di sản thiên nhiên thế giới.

Đây chính là di sản thế giới liên tỉnh thành đầu tiên tại Việt Nam.

Bảo tàng địa chất và hệ sinh thái đa dạng

Theo hồ sơ UNESCO, vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận Di sản thế giới bởi nơi đây chứa đựng các khu vực có vẻ đẹp thiên nhiên bao gồm các đảo đá vôi có thảm thực vật che phủ và các đỉnh nhọn núi đá vôi nhô lên trên mặt biển cùng với các đặc điểm karst liên quan như các mái vòm và hang động. 

Khu vực này có 1.133 hòn đảo đá vôi muôn hình muôn vẻ, trong đó 2/3 số đảo đá thuộc vịnh Hạ Long. Chúng cũng được bao phủ bởi thảm thực vật phong phú trên mặt nước lấp lánh màu ngọc bích. Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà hiện lên như một bàn cờ bằng đá quý.

Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà được xem là bảo tàng địa chất, chứa đựng những di sản với giá trị nổi bật toàn cầu, nơi chứng kiến những thay đổi đặc trưng trong lịch sử phát triển của Trái đất. 

Vùng biển này có nhiều hệ tầng trầm tích lục nguyên và cacbonat, có tuổi từ nguyên đại Cổ sinh đến Tân sinh. Nhiều hệ tầng trầm tích ở khu vực vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà chứa đựng các vết tích cổ sinh vật dưới các dạng hóa thạch khác nhau, trong đó có những nhóm ngành động, thực vật đã tuyệt diệt hoặc gần như tuyệt diệt trên trái đất. Chúng cũng minh chứng cho quá trình vận động địa chất hàng triệu năm.

Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà là khu vực có mức độ đa dạng cao của châu Á khi sở hữu 7 hệ sinh thái biển - đảo, nhiệt đới, cận nhiệt đới liền kề, kế tiếp nhau phát triển. Chúng gồm: hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh; hệ sinh thái hang động; hệ sinh thái rừng ngập mặn; hệ sinh thái bãi triều; hệ sinh thái rạn san hô; hệ sinh thái đáy mềm; hệ sinh thái hồ nước mặn.

Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà còn là nơi chứa đựng một môi trường sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Sở hữu khu rừng trên biển lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 17.000 ha cùng các hệ sinh thái đa dạng, di sản này là điểm cư ngụ của 4.910 loài động thực vật trên cạn và dưới biển. 

Trong số này, có tới 198 loài thuộc Danh mục Đỏ IUCN, 51 loài đặc hữu. Diện tích rừng nguyên sinh khoảng 1.045,2 ha trên đảo Cát Bà làm nên giá trị sinh thái và đa dạng sinh học của di sản. Đặc biệt, Voọc Cát Bà là loài quý hiếm, nằm trong danh sách các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất và được ghi vào Sách Đỏ thế giới. Đến nay, còn khoảng 60 - 70 cá thể phân bố duy nhất ở Cát Bà, không còn nơi nào khác trên thế giới xuất hiện loài này.

Di sản Vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà còn có nhiều loài thực vật đặc hữu, chỉ thích nghi sống ở các đảo đá vôi, mà không nơi nào trên thế giới có được. Đó là: thiên tuế Hạ Long, khổ cử đài tím, cọ Hạ Long, móng tai Hạ Long, ngũ gia bì Hạ Long, hài vệ nữ hoa vàng... 

Các loài cây lá mọng hoặc trông xù xì như xương rồng Euphorbia antiquorum, huyết giác Dracaena cambodiana và dây leo không lá tiết căn Sarcostemma acidum mang lại cho thảm thực vật ở đây một dáng vẻ chống chịu hạn của thực vật sa mạc.

Tại Cát Bà còn có khu vực "Ao Ếch" với thảm cây ngập nước đặc thù và khá hiếm hoi. Loài cây và nước thường chỉ phát triển, phân bố ở Tây Nam bộ lại xuất hiện ở Cát Bà với quần thể gần như thuần loại. Thảm và nước dù có diện tích khiêm tốn, nhưng chứa đựng một nguồn gen loài thực vật vô cùng độc đáo.

Hồ sơ liên tỉnh quan trọng

Việc tổ chức thành hồ sơ di sản liên tỉnh thành phố vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà này được thực hiện dựa trên khuyến nghị của Hiệp hội Bảo tồn thiên nhiên thế giới IUCN vào năm 2014. Khi đó, vịnh Hạ Long đã 2 lần được công nhận di sản thiên nhiên thế giới, còn Cát Bà đang gửi hồ sơ. Sau khi thẩm định, IUCN khuyến nghị Việt Nam xem xét khả năng đề xuất gộp vịnh Hạ Long và quần đảo Cát Bà thành một hồ sơ di sản thế giới mới.

Tháng 9/2016, Thủ tướng Chính phủ đồng ý cho Hải Phòng chủ trì, phối hợp với tỉnh Quảng Ninh xây dựng hồ sơ mở rộng vịnh Hạ Long sang quần đảo Cát Bà để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt gửi tới UNESCO. Bộ VH-TT-DL cũng được giao việc hướng dẫn Hải Phòng xây dựng hồ sơ vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà.

Tham gia Kỳ họp lần thứ 45 của Ủy ban Di sản thế giới để xét duyệt hồ sơ vịnh Hạ Long – quần đảo Cát Bà có PGS - TS Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa (Bộ VH-TT-DL); Đại sứ Lê Thị Hồng Vân, Trưởng Phái đoàn thường trực Việt Nam bên cạnh UNESCO tại Pháp. Tham dự cũng có ông Lê Khắc Nam, Phó chủ tịch UBND TP.Hải Phòng; bà Nguyễn Thị Hạnh, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh…

Đoàn Việt Nam đã làm việc với các cơ quan chuyên môn của UNESCO cũng như 21 quốc gia thành viên của Ủy ban Di sản thế giới để cung cấp thông tin, bày tỏ quan điểm, cam kết của Việt Nam trong việc quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản sau khi được ghi vào Danh mục Di sản thế giới. Các chuyên gia này đều đánh giá cao giá trị di sản, từ đó ủng hộ vịnh Hạ Long - quần đảo Cát Bà trở thành Di sản Thiên nhiên thế giới.

(Theo Báo Thanh Niên)

Bài liên quan

'Biệt thự trên không' trực vịnh Hạ Long khiến giới đầu tư săn đón

Bí thư Quảng Ninh: Xử lý trách nhiệm cán bộ để xảy ra công trình vi phạm tại vùng lõi vịnh Hạ Long

Rơi máy bay trực thăng chở khách tham quan vịnh Hạ Long, 5 người gặp nạn

Vịnh Hạ Long lọt Top 25 điểm đến đẹp nhất thế giới