Ế hơn 9 triệu tấn than

Sáng ngày 19/6, tại buổi làm việc với Tổ công tác Chính phủ, ông Đặng Thanh Hải, Tổng giám đốc TKV cho biết, TKV đang gặp khó khăn lớn khi hiện còn tồn đọng 9 triệu tấn than. Năm 2017, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang muốn giảm mua than của TKV từ 19,92 triệu tấn xuống còn 17,92 triệu tấn, giảm 2 triệu tấn so với kế hoạch ban đầu.

Theo ông Hải, việc EVN giảm mua than sẽ khiến lượng tồn kho tăng tương ứng thêm 2 triệu tấn. Tính đến tháng 6/2017, tồn kho than ở mức 9,3 triệu tấn. “Theo chỉ đạo của Thủ tướng, lượng tồn kho than dự kiến tiếp tục tăng do TKV sẽ phải tăng sản lượng khai thác thêm 2 triệu tấn nhằm tăng đóng góp cho tăng trưởng GDP”, ông Hải nói.

Ông Hải cũng cho biết, với việc EVN giảm mua than, có thể sẽ khiến 4.000 lao động ngành Than mất việc làm, một số hầm mỏ bị đóng cửa.

Ông Hải kiến nghị Chính phủ chỉ đạo EVN và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) chưa mua than của các đơn vị ngoài TKV và Tổng Công ty Đông Bắc trong năm 2017. 

Cũng tại buổi làm việc, Tổng giám đốc TKV cho biết, tổ hợp Bauxite - nhôm Lâm Đồng sau hơn 3 năm đầu hoạt động còn lỗ theo kế hoạch, thì trong 6 tháng đầu năm 2017 đã có lãi 50 tỷ đồng. “Dự án tổ hợp Bauxite - nhôm Lâm Đồng đã cắt lỗ từ năm 2016, sớm hơn so với kế hoạch đặt ra trước đó. Nhờ vậy, năm 2017, TKV dự kiến sẽ lãi khoảng 2.000 tỷ đồng, tăng 1.000 tỷ so với năm ngoái”, ông Hải nói. 

Than trong nước đắt hơn nhập khẩu

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng - Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đề nghị, Bộ Công Thương có giải pháp cấp bách tiêu thụ lượng than tồn kho của TKV. Tuy nhiên, theo ông Dũng, TKV cũng cần có biện pháp hạ giá thành để tăng sức cạnh tranh.

Hiện, than cám 4b nhập khẩu có giá chỉ khoảng 1,4-1,6 triệu đồng/tấn, trong khi giá than khai thác của TKV đắt hơn 500.000 đồng/tấn; than cám 3b, nhập khẩu giá 1,7 triệu đồng/tấn, nhưng giá than trong nước sản xuất cũng cao hơn. “TKV cần nâng cao hiệu quả đầu tư các dự án, giảm chi phí sản xuất và giảm giá thành, nâng cao năng suất, năng lực quản trị, áp dụng công nghệ tiên tiến, tăng tăng tính tự chủ về tài chính, tổ chức của các đơn vị sự nghiệp”, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nói. Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cũng cho rằng, tuy than trong nước phải được ưu tiên nhưng giá bán than cũng phải cạnh tranh, ít nhất bằng hoặc thấp hơn than nhập khẩu. 

Quan trọng là hiệu quả

Liên quan đến kết quả kiểm toán năm 2015 với nhiều sai phạm, dự án chậm tiến độ, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh, việc tái cơ cấu, sắp xếp đổi mới doanh nghiệp ở TKV cần làm mạnh hơn, bởi quan điểm của Thủ tướng là không lấy tăng trưởng bằng đong đếm các chỉ số khai thác, mà quan trọng là hiệu quả.

Theo Kiểm toán Nhà nước, những sai sót có dấu hiệu nghiêm trọng về tài chính liên tiếp ở các đơn vị do TKV kiểm soát, cho thấy những bất cập về điều hành sản xuất của TKV. Cụ thể, kết quả kiểm toán Chuyên đề việc quản lý, sử dụng quỹ Thăm dò và quỹ Môi trường than - khoáng sản giai đoạn 2010-2014 của TKV đã lộ dấu hiệu cho thấy có sai sót nghiêm trọng trong việc trích lập, quản lý, sử dụng tiền hai quỹ nêu trên. 

Kiểm toán Nhà nước cũng cho rằng, TKV chưa xây dựng đầy đủ kế hoạch sử dụng quỹ thăm dò, quỹ môi trường trung và dài hạn; chưa mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại để theo dõi, hạch toán các khoản lãi phát sinh và tăng nguồn các quỹ theo quy định; trích lập và sử dụng các quỹ chưa đúng quy định; trích vượt quỹ môi trường năm 2012 là 113,74 tỷ đồng; sử dụng quỹ để đầu tư cho các dự án, đề án không đúng quy định từ năm 2010-2014 là 238,68 tỷ đồng (quỹ thăm dò 191,06 tỷ đồng, quỹ môi trường 47,62 tỷ đồng).

Ngoài ra, TKV sử dụng quỹ thăm dò để đầu tư cho hoạt động khai thác khoáng sản ngoài than "vượt rào" là 371,1 tỷ đồng, tức lên tới 529,4 tỷ đồng/158,3 tỷ đồng trên số được trích lập.

 Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, nhiều dự án cũng được kiểm toán chỉ ra việc chậm tiến độ, gây lãng phí, tăng chi phí đầu tư như: Đề án thăm dò bauxit chậm từ 2-3 năm; Công ty than Uông Bí có gói thầu số (05) dự án đầu tư xây dựng tuyến đường ô tô từ cầu chui Vàng Danh đến trạm chuyển tải Khe Thần bị chậm 561 ngày; Tổng Công ty Khoáng sản có gói thầu xây dựng, thi công đập môi trường số 5 chậm 124 ngày. Nhiều đơn vị thành viên thuộc tập đoàn triển khai dự án vượt phép, vượt phạm vi giới hạn. Điển hình như khoan vượt giấy phép tại 2 đề án của Công ty than Hạ Long, 2 đề án của Công ty Than Uông Bí, 1 đề án của Công ty than Dương Huy, 1 đề án của Công ty Than Mạo Khê và khoan thăm dò ngoài phạm vi được phép quản lý tại Tổng Công ty Công nghiệp mỏ Việt Bắc.