Thuế TTĐB đối với đồ uống: Cần lắng nghe ý kiến nhiều chiều

THANH THANH
08:00 15/08/2024

Nhiều chuyên gia đồng tình với việc tăng thuế, nhưng cho rằng nếu áp dụng đột ngột sẽ khiến doanh nghiệp không xoay xở kịp, do đó mục đích tăng thu ngân sách cũng khó đạt được.


Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với đồ uống đang là vấn đề “nóng” hiện nay khi nhiều hội thảo gần đây, vấn đề này được đem ra bàn thảo. Chuyên gia thuế Nguyễn Văn Phụng, nguyên Cục trưởng Cục Thuế Doanh nghiệp lớn cho rằng, việc các DN lên tiếng cũng có lý. Do đó cần bình tĩnh lắng nghe từ nhiều chiều và các chuyên gia cho ý kiến một cách thận trọng.

Xung quanh nội dung này, ông Nguyễn Văn Phụng đã có cuộc trao đổi với báo chí và phóng viên Nhadautu.vn.

Thuế TTĐB cần đánh giá tác động toàn diện

Hiện nay Bộ Tài Chính đang lấy ý kiến về đánh thuế lên bia rượu và nước giải khát, ông có ý kiến như thế nào về việc này?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Trước hết tôi đang nghiên cứu kỹ về Dự thảo luật thuế TTĐB do Bộ Tài chính trình lên Chính Phủ về vấn đề này theo Tờ trình số 178/TTr-BTC ngày 24/7/2024. Đề xuất này có nhiều điểm mới so với Dự thảo trước đây. Việc tăng thuế đối với đồ uống có cồn có 2 phương án.

Ông Nguyễn Văn Phụng. Ảnh: Trọng Hiếu.

Đứng trên quan điểm toàn diện, cả ở góc độ người dân cũng như nhà nghiên cứu thì tôi thấy dự thảo này có một số tiến bộ so với trước đây. Đầu tiên phải khẳng định là dự thảo đã tiếp thu ý kiến của công luận, chưa áp dụng ngay phương pháp hỗn hợp, phương pháp tuyệt đối.

Ở Việt Nam, nếu áp dụng ngay phương pháp tuyệt đối hoặc phương pháp hỗn hợp thì sẽ gây nên cú sốc và thiệt hại cho doanh nghiệp (DN) và cho chính người tiêu dùng (NTD) vì đại bộ phận chúng ta thu nhập trung bình, không đủ tài chính để tiêu thụ phân khúc giá triệu đồng một chai rượu, hay trăm ngàn một chai bia.

Chúng ta chỉ có thể tiêu thụ sản phẩm ở mức vừa phải khiêm tốn. Ví dụ 15.000-20.000 đồng một lon bia là hợp lý, chai rượu có giá khoảng 100.000 đồng đảm bảo tiêu chuẩn Việt Nam là được. Vậy nên việc áp thuế theo tỷ lệ phần trăm là hợp lý, tôi đánh giá rất cao tiếp thu của ban soạn thảo.

Thứ hai là nghiên cứu mức độ tăng thuế 2 phương án. Sử dụng số liệu nghiên cứu thì tôi thấy chúng ta luôn luôn đặt vấn đề tăng thuế để tăng giá bán sản phẩm thông qua đó thay đổi hành vi NTD, bảo vệ sức khỏe NTD cũng như trật tự an toàn xã hội. Mục tiêu như vậy, nhưng tôi dùng con số kế toán để thống kê thì: Năm 2003-2005, sức tiêu dùng là 3,8 lít/ người/năm, năm 2015-2016 là 8,3 lít/người/năm.

Trong khi đó thuế TTĐB đối với bia trước đây là 45% ở giai đoạn 2010-2012, 50% từ năm 2013, 55% từ 2016, 60% từ 2017, 65% từ 2018 đến nay và tiếp tục tăng thêm. Thuế tăng liên tục trong suốt 10 năm nay, nhưng xét theo số liệu tiêu dùng bình quân đầu người tăng hơn 2 lần và đặc biệt là tác động nghịch của rượu bia, tỷ lệ người lạm dụng rượu bia có hành vi bạo hành năm 2010 chỉ chiếm 1,4% dân số, nhưng đáng báo động là năm 2016 tỉ lệ này đã tăng lên đến 14,4%, gấp 10 lần.

Như vậy, thuế tăng 5% mỗi năm nhưng hành vi bạo lực tăng đến 10 lần. Và tôi thấy chỉ khi Nghị định 100/2019?NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ được Chính phủ thực hiện quyết liệt thì hành vi bạo lực này mới thay đổi. Và tôi thấy tác động của biện pháp hành chính hành chính mạnh hơn so với tác động của biện pháp thuế.

Có lẽ vì vậy nên ban soạn thảo đưa ra 2 phương án. Một là tăng ổn định mỗi năm 10% và đến 2030 đạt mức 100%. Dựa trên quan điểm tăng thuế mạnh để thay đổi hành vi ngay thì tôi đánh giá rằng đây là ý kiến tốt tuy nhiên tôi cũng rất băn khoăn khi nghe ý kiến của nhiều chuyên gia đánh giá tác động chưa được toàn diện. Các con số đánh giá tác động chỉ mang tính tương đối, ngược với đánh giá tác động của nghiên cứu thực hiện bởi Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương.

Việc tăng thuế là tốt, nhưng tăng thuế như thế nào để thúc đẩy hoạt động DN phát triển? Với kinh nghiệm của mình, tôi đặt ra câu hỏi “Nếu tăng thuế ngay bây giờ thì có đảm bảo được phát triển cho DN hay không?”. Điều này chúng ta chưa thể khẳng định chắc chắn được mà cần nghiên cứu thêm dựa trên các cơ sở nghiên cứu khoa học, mô hình kinh tế toàn diện thì mới có thể kiến nghị đề xuất với Quốc hội là áp dụng phương án 1 hay phương án 2.

Hiện ban soạn thảo đang đề xuất thực hiện phương án 1 và tôi cho rằng với mục tiêu cải cách thuế theo chương trình được đặt ra đến 2030 được Chính phủ phê duyệt, tăng thuế trong đó có thuế TTĐB để có nguồn cho chi tiêu ngân sách, đảm bảo quốc phòng an ninh, an sinh xã hội và điều chỉnh lại mức thuế thu nhập cá nhân.

Về nước ngọt, hiện nay chúng ta có Bộ Y tế, Viện dinh dưỡng nghiên cứu sức khỏe cho người dân nhưng số liệu từ các cơ quan không được thống nhất. Do đó cơ quan quản lý cần công bố trước công luận loại nước ngọt nào ảnh hưởng đến sức khoẻ, phải điều tiết các mặt hàng cũng gây ra tác động nghịch, hại cho dạ dày.

Theo tôi, trong mối quan hệ đảm bảo thu ngân sách hợp lý trong bối cảnh phải cơ cấu lại các nguồn thu thuế thì chúng ta phải điều chỉnh các loại thuế gián thu trong đó có thuế TTĐB. Ngoài ra cũng cần có các chiến dịch truyền thông để NTD chấp nhận mức giá, tác động đến nhà sản xuất để họ cải tiến quy trình công nghệ, đổi mới công thức, giảm chất độc hại. Các DN hiện nay quá quan tâm đến quảng bá mà lại không cải tiến sản phẩm, cải tiến quy trình sản xuất…

Lùi hay không lùi tăng thuế TTĐB?

Nhiều ý kiến cho rằng việc tăng thuế đột ngột sẽ khiến các DN gặp rất nhiều khó khăn nhất là trong bối cảnh hiện nay. Theo ông, có thể lùi lộ trình tăng thuế được không?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Tại thời điểm này thì tôi chưa thể đánh giá có lùi lại được hay không. Như tôi đã nói, 2 phương án mà Bộ Tài chính đưa ra đều phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, dựa trên cơ sở dữ liệu khoa học.

Chúng ta mới chỉ xin ý kiến Đại biểu Quốc hội từ tháng 10, tháng 5 sang năm Luật mới được thông qua. Cho nên chúng ta vẫn còn thời gian để nghiên cứu kỹ lưỡng, đặc biệt là 2 phương án đã đề xuất. Cần bình tĩnh lắng nghe từ nhiều chiều và đề nghị các chuyên gia cho ý kiến một cách thận trọng. Không thể cho ý kiến một cách cảm tính.

Sáng tạo nguồn thu cho ngân sách...

Liệu DN khó khăn, nhà nước có nguồn thu? (ảnh: Ngọc Khánh)

Việc sửa thuế TTĐB lần này có nhiều mục tiêu đặt ra. Theo ông đâu là mục đích chính: Tăng thu cho ngân sách, hạn chế tiêu dùng hay điều tiết sản xuất…?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Thuế nói chung cũng như thuế TTĐB nói riêng, nhiệm vụ chính của nó là sáng tạo nguồn thu cho NSNN. Đồng thời việc thu thuế sẽ tác động thay đổi hành vi về sản xuất, về tiêu dùng, về thu nhập. Cùng với việc đó sẽ có tác dụng trong việc tác động đến quan hệ cung cầu, quan hệ trong xã hội.

Tuy nhiên thuế không phải là chìa khóa vạn năng, mục tiêu chính vẫn là để sáng tạo nguồn thu cho NSNN. Việc điều chỉnh các loại thuế cũng nằm trong chiến lược bài bản của nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh bây giờ, chúng ta phải tích cực chống tham nhũng, cho nên chính sách thuế càng phải công tâm, càng phải hiệu quả, càng phải nghiên cứu kỹ càng.

Đối với 2 phương án đưa ra, các DN lên tiếng cũng là có lý. Việc điều chỉnh một cách đột ngột cũng khiến cách DN khó thích nghi kịp, do đó cần phải tìm hiểu, thu nhập ý kiến sâu rộng, kỹ càng.

Mục đích quan trọng như ông nói là tăng thu ngân sách, nhưng việc tăng thuế khiến cho DN gặp khó khăn thì liệu mục đích tăng ngân sách có đặt được không, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Đây là bài toán khó mà chúng ta cần phải giải. DN và người dân là chủ thể sáng tạo ra thu nhập, cho nên việc thu thuế cần phải đảm bảo phù hợp với người dân, phù hợp với mức thu nhập, phù hợp với tiêu dùng.

Vậy nên trong tất cả các phương án điều chỉnh thuế, đều đã có các phương án được tính toán một cách cẩn thận, tác động nhiều chiều để đảm bảo số thu cao nhất dựa trên cơ sở phát triển sản xuất kinh doanh, đảm bảo lợi ích của người tiêu dùng. Chúng ta thu thuế nhưng phải bảo đảm cho tăng trưởng tốt, xã hội bình ổn phát triển.

Xin cảm ơn ông!

 

  • Cùng chuyên mục
Xử lý tài sản công khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy như thế nào?

Xử lý tài sản công khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy như thế nào?

Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất nhiều giải pháp để việc xử lý tài sản công khi sắp xếp, tinh gọn bộ máy tiếp tục được sử dụng, khai thác hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.

Pháp luật - 15/03/2025 07:42

Phá đường dây rửa tiền 2.000 tỷ đồng mỗi ngày của Billy

Phá đường dây rửa tiền 2.000 tỷ đồng mỗi ngày của Billy

Công an tỉnh Lâm Đồng phá đường dây rửa tiền với hơn 2.000 tỷ đồng mỗi ngày của một người có mật danh Billy.

Pháp luật - 14/03/2025 10:36

Sân pickleball nở rộ, một quận ở Đà Nẵng ra quân rà soát

Sân pickleball nở rộ, một quận ở Đà Nẵng ra quân rà soát

UBND quận Cẩm Lệ (TP. Đà Nẵng) đang kiểm tra, rà soát đối với các công trình xây dựng tạm sân chơi thể thao pickleball trên địa bàn quận.

Pháp luật - 13/03/2025 10:28

22 thửa đất trúng đấu giá ở Hà Đông, Hà Nội bị bỏ cọc

22 thửa đất trúng đấu giá ở Hà Đông, Hà Nội bị bỏ cọc

Hến thời gian nộp tiền 27 thửa đất tại phiên đấu giá ở quận Hà Đông (Hà Nội) vào tháng 10/2024 nhưng mới chỉ có 5 thửa đất được khách hàng nộp tiền đầy đủ.

Pháp luật - 13/03/2025 08:49

Bà Rịa - Vũng Tàu: Nhóm cựu cán bộ bị truy tố tội 'Môi giới hối lộ, nhận hối lộ và rửa tiền'

Bà Rịa - Vũng Tàu: Nhóm cựu cán bộ bị truy tố tội 'Môi giới hối lộ, nhận hối lộ và rửa tiền'

Quá trình điều tra vụ án làm giả giấy tờ đất đai, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát hiện nhóm cán bộ làm trong lĩnh vực đất đai, tài nguyên và môi trường (TN&MT) có hành vi môi giới hối lộ, nhận hối lộ, rửa tiền.

Pháp luật - 12/03/2025 13:08

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý giảm 30% tiền thuê đất phải nộp năm 2024

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý giảm 30% tiền thuê đất phải nộp năm 2024

100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với Chính phủ về việc ban hành nghị định quy định việc giảm tiền thuê đất năm 2024, với mức giảm 30%.

Pháp luật - 11/03/2025 14:32

EU sẽ không áp dụng các biện pháp phòng thủ về thuế và phi thuế đối với Việt Nam

EU sẽ không áp dụng các biện pháp phòng thủ về thuế và phi thuế đối với Việt Nam

Việc Việt Nam ký thỏa thuận đa phương về trao đổi báo cáo lợi nhuận liên quốc gia (CbC MCAA) đảm bảo cho việc triển khai thu Thuế tối thiểu toàn cầu.

Pháp luật - 11/03/2025 06:50

Tiếp tục đề nghị giảm thuế cho cơ quan báo chí xuống 10%

Tiếp tục đề nghị giảm thuế cho cơ quan báo chí xuống 10%

Liên quan tới Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi), cơ quan soạn thảo đề xuất áp dụng mức thuế từ 20% xuống 10% đối với báo in, còn các loại hình báo chí khác từ 20% xuống 15%. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, việc áp dụng 2 mức thuế là không thỏa đáng và đề nghị mức chung là 10%.

Pháp luật - 10/03/2025 18:30

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất lùi áp Thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt, xe bán tải chở hàng

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất lùi áp Thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt, xe bán tải chở hàng

Phương án lùi áp thuế với nước ngọt vẫn "bảo đảm thực hiện được mục tiêu chính sách song có linh hoạt hơn để tạo điều kiện cho doanh nghiệp có thời gian điều chỉnh kế hoạch sản xuất, kinh doanh".

Pháp luật - 10/03/2025 17:29

Truy nã 'đặc biệt' đối tượng liên quan đến đường dây lừa đảo Mr.Pips

Truy nã 'đặc biệt' đối tượng liên quan đến đường dây lừa đảo Mr.Pips

Đối tượng Trịnh Văn Thái bị truy nã đặc biệt về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản", có liên quan đến đường dây Mr.Pips.

Pháp luật - 10/03/2025 17:08

Đề xuất gia hạn nộp thuế 14.100 tỷ đồng trợ lực cho thị trường ô tô

Đề xuất gia hạn nộp thuế 14.100 tỷ đồng trợ lực cho thị trường ô tô

Nếu đề xuất của Bộ Tài chính được chấp thuận, các doanh nghiệp sản xuất ô tô sẽ đước gia hạn khoảng 14.100 tỷ đồng thuế tiêu thụ đặc biệt …

Pháp luật - 10/03/2025 12:54

Hà Nội kiểm tra, giám sát hơn 100 dự án

Hà Nội kiểm tra, giám sát hơn 100 dự án

Năm 2025, UBND TP. Hà Nội sẽ kiểm tra, giám sát với 104 dự án đầu tư của thành phố, trong đó có 9 dự án thuộc lĩnh vực giao thông, văn hóa, nông nghiệp.

Pháp luật - 10/03/2025 06:23

Chuyên gia cảnh báo chiêu trò cắt ghép video 'nóng' để tống tiền

Chuyên gia cảnh báo chiêu trò cắt ghép video 'nóng' để tống tiền

Tội phạm giả vờ có video với những hình ảnh không lành mạnh hoặc sử dụng công nghệ cao để cắt ghép rồi tống tiền nạn nhân.

Pháp luật - 09/03/2025 09:06

Nguyên chủ tịch Tổng công ty Tín Nghĩa bị tuyên 19 năm tù

Nguyên chủ tịch Tổng công ty Tín Nghĩa bị tuyên 19 năm tù

Bị cáo Quách Văn Đức - nguyên chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đầu tư Nhơn Trạch, nguyên chủ tịch HĐQT Tổng công ty Tín Nghĩa - bị tuyên 19 năm tù.

Pháp luật - 08/03/2025 09:45

Dỡ 'rào cản' về quy định liên kết, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn

Dỡ 'rào cản' về quy định liên kết, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận vốn

Nghị định 20/2025/NĐ-CP không chỉ giúp doanh nghiệp (DN) được khấu trừ chi phí lãi vay hợp lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn trong tiếp cận vốn, giúp DN có thêm dư địa tài chính để tái đầu tư, mở rộng hoạt động và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Pháp luật - 08/03/2025 08:59

'Quên' hoặc 'bỏ qua' thông báo tập trung kinh tế bị phạt như thế nào?

'Quên' hoặc 'bỏ qua' thông báo tập trung kinh tế bị phạt như thế nào?

Nhiều trường hợp các bên tham gia M&A đã "quên" hoặc "bỏ qua" nghĩa vụ thông báo tập trung kinh tế (TTKT) dẫn đến việc bị xử phạt lên đến hàng tỷ đồng.

Pháp luật - 07/03/2025 23:33