Thuế TTĐB đối với đồ uống: Cần lắng nghe ý kiến nhiều chiều

THANH THANH
08:00 15/08/2024

Nhiều chuyên gia đồng tình với việc tăng thuế, nhưng cho rằng nếu áp dụng đột ngột sẽ khiến doanh nghiệp không xoay xở kịp, do đó mục đích tăng thu ngân sách cũng khó đạt được.


Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với đồ uống đang là vấn đề “nóng” hiện nay khi nhiều hội thảo gần đây, vấn đề này được đem ra bàn thảo. Chuyên gia thuế Nguyễn Văn Phụng, nguyên Cục trưởng Cục Thuế Doanh nghiệp lớn cho rằng, việc các DN lên tiếng cũng có lý. Do đó cần bình tĩnh lắng nghe từ nhiều chiều và các chuyên gia cho ý kiến một cách thận trọng.

Xung quanh nội dung này, ông Nguyễn Văn Phụng đã có cuộc trao đổi với báo chí và phóng viên Nhadautu.vn.

Thuế TTĐB cần đánh giá tác động toàn diện

Hiện nay Bộ Tài Chính đang lấy ý kiến về đánh thuế lên bia rượu và nước giải khát, ông có ý kiến như thế nào về việc này?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Trước hết tôi đang nghiên cứu kỹ về Dự thảo luật thuế TTĐB do Bộ Tài chính trình lên Chính Phủ về vấn đề này theo Tờ trình số 178/TTr-BTC ngày 24/7/2024. Đề xuất này có nhiều điểm mới so với Dự thảo trước đây. Việc tăng thuế đối với đồ uống có cồn có 2 phương án.

Ông Nguyễn Văn Phụng. Ảnh: Trọng Hiếu.

Đứng trên quan điểm toàn diện, cả ở góc độ người dân cũng như nhà nghiên cứu thì tôi thấy dự thảo này có một số tiến bộ so với trước đây. Đầu tiên phải khẳng định là dự thảo đã tiếp thu ý kiến của công luận, chưa áp dụng ngay phương pháp hỗn hợp, phương pháp tuyệt đối.

Ở Việt Nam, nếu áp dụng ngay phương pháp tuyệt đối hoặc phương pháp hỗn hợp thì sẽ gây nên cú sốc và thiệt hại cho doanh nghiệp (DN) và cho chính người tiêu dùng (NTD) vì đại bộ phận chúng ta thu nhập trung bình, không đủ tài chính để tiêu thụ phân khúc giá triệu đồng một chai rượu, hay trăm ngàn một chai bia.

Chúng ta chỉ có thể tiêu thụ sản phẩm ở mức vừa phải khiêm tốn. Ví dụ 15.000-20.000 đồng một lon bia là hợp lý, chai rượu có giá khoảng 100.000 đồng đảm bảo tiêu chuẩn Việt Nam là được. Vậy nên việc áp thuế theo tỷ lệ phần trăm là hợp lý, tôi đánh giá rất cao tiếp thu của ban soạn thảo.

Thứ hai là nghiên cứu mức độ tăng thuế 2 phương án. Sử dụng số liệu nghiên cứu thì tôi thấy chúng ta luôn luôn đặt vấn đề tăng thuế để tăng giá bán sản phẩm thông qua đó thay đổi hành vi NTD, bảo vệ sức khỏe NTD cũng như trật tự an toàn xã hội. Mục tiêu như vậy, nhưng tôi dùng con số kế toán để thống kê thì: Năm 2003-2005, sức tiêu dùng là 3,8 lít/ người/năm, năm 2015-2016 là 8,3 lít/người/năm.

Trong khi đó thuế TTĐB đối với bia trước đây là 45% ở giai đoạn 2010-2012, 50% từ năm 2013, 55% từ 2016, 60% từ 2017, 65% từ 2018 đến nay và tiếp tục tăng thêm. Thuế tăng liên tục trong suốt 10 năm nay, nhưng xét theo số liệu tiêu dùng bình quân đầu người tăng hơn 2 lần và đặc biệt là tác động nghịch của rượu bia, tỷ lệ người lạm dụng rượu bia có hành vi bạo hành năm 2010 chỉ chiếm 1,4% dân số, nhưng đáng báo động là năm 2016 tỉ lệ này đã tăng lên đến 14,4%, gấp 10 lần.

Như vậy, thuế tăng 5% mỗi năm nhưng hành vi bạo lực tăng đến 10 lần. Và tôi thấy chỉ khi Nghị định 100/2019?NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ được Chính phủ thực hiện quyết liệt thì hành vi bạo lực này mới thay đổi. Và tôi thấy tác động của biện pháp hành chính hành chính mạnh hơn so với tác động của biện pháp thuế.

Có lẽ vì vậy nên ban soạn thảo đưa ra 2 phương án. Một là tăng ổn định mỗi năm 10% và đến 2030 đạt mức 100%. Dựa trên quan điểm tăng thuế mạnh để thay đổi hành vi ngay thì tôi đánh giá rằng đây là ý kiến tốt tuy nhiên tôi cũng rất băn khoăn khi nghe ý kiến của nhiều chuyên gia đánh giá tác động chưa được toàn diện. Các con số đánh giá tác động chỉ mang tính tương đối, ngược với đánh giá tác động của nghiên cứu thực hiện bởi Viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương.

Việc tăng thuế là tốt, nhưng tăng thuế như thế nào để thúc đẩy hoạt động DN phát triển? Với kinh nghiệm của mình, tôi đặt ra câu hỏi “Nếu tăng thuế ngay bây giờ thì có đảm bảo được phát triển cho DN hay không?”. Điều này chúng ta chưa thể khẳng định chắc chắn được mà cần nghiên cứu thêm dựa trên các cơ sở nghiên cứu khoa học, mô hình kinh tế toàn diện thì mới có thể kiến nghị đề xuất với Quốc hội là áp dụng phương án 1 hay phương án 2.

Hiện ban soạn thảo đang đề xuất thực hiện phương án 1 và tôi cho rằng với mục tiêu cải cách thuế theo chương trình được đặt ra đến 2030 được Chính phủ phê duyệt, tăng thuế trong đó có thuế TTĐB để có nguồn cho chi tiêu ngân sách, đảm bảo quốc phòng an ninh, an sinh xã hội và điều chỉnh lại mức thuế thu nhập cá nhân.

Về nước ngọt, hiện nay chúng ta có Bộ Y tế, Viện dinh dưỡng nghiên cứu sức khỏe cho người dân nhưng số liệu từ các cơ quan không được thống nhất. Do đó cơ quan quản lý cần công bố trước công luận loại nước ngọt nào ảnh hưởng đến sức khoẻ, phải điều tiết các mặt hàng cũng gây ra tác động nghịch, hại cho dạ dày.

Theo tôi, trong mối quan hệ đảm bảo thu ngân sách hợp lý trong bối cảnh phải cơ cấu lại các nguồn thu thuế thì chúng ta phải điều chỉnh các loại thuế gián thu trong đó có thuế TTĐB. Ngoài ra cũng cần có các chiến dịch truyền thông để NTD chấp nhận mức giá, tác động đến nhà sản xuất để họ cải tiến quy trình công nghệ, đổi mới công thức, giảm chất độc hại. Các DN hiện nay quá quan tâm đến quảng bá mà lại không cải tiến sản phẩm, cải tiến quy trình sản xuất…

Lùi hay không lùi tăng thuế TTĐB?

Nhiều ý kiến cho rằng việc tăng thuế đột ngột sẽ khiến các DN gặp rất nhiều khó khăn nhất là trong bối cảnh hiện nay. Theo ông, có thể lùi lộ trình tăng thuế được không?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Tại thời điểm này thì tôi chưa thể đánh giá có lùi lại được hay không. Như tôi đã nói, 2 phương án mà Bộ Tài chính đưa ra đều phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, dựa trên cơ sở dữ liệu khoa học.

Chúng ta mới chỉ xin ý kiến Đại biểu Quốc hội từ tháng 10, tháng 5 sang năm Luật mới được thông qua. Cho nên chúng ta vẫn còn thời gian để nghiên cứu kỹ lưỡng, đặc biệt là 2 phương án đã đề xuất. Cần bình tĩnh lắng nghe từ nhiều chiều và đề nghị các chuyên gia cho ý kiến một cách thận trọng. Không thể cho ý kiến một cách cảm tính.

Sáng tạo nguồn thu cho ngân sách...

Liệu DN khó khăn, nhà nước có nguồn thu? (ảnh: Ngọc Khánh)

Việc sửa thuế TTĐB lần này có nhiều mục tiêu đặt ra. Theo ông đâu là mục đích chính: Tăng thu cho ngân sách, hạn chế tiêu dùng hay điều tiết sản xuất…?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Thuế nói chung cũng như thuế TTĐB nói riêng, nhiệm vụ chính của nó là sáng tạo nguồn thu cho NSNN. Đồng thời việc thu thuế sẽ tác động thay đổi hành vi về sản xuất, về tiêu dùng, về thu nhập. Cùng với việc đó sẽ có tác dụng trong việc tác động đến quan hệ cung cầu, quan hệ trong xã hội.

Tuy nhiên thuế không phải là chìa khóa vạn năng, mục tiêu chính vẫn là để sáng tạo nguồn thu cho NSNN. Việc điều chỉnh các loại thuế cũng nằm trong chiến lược bài bản của nhà nước, đặc biệt trong bối cảnh bây giờ, chúng ta phải tích cực chống tham nhũng, cho nên chính sách thuế càng phải công tâm, càng phải hiệu quả, càng phải nghiên cứu kỹ càng.

Đối với 2 phương án đưa ra, các DN lên tiếng cũng là có lý. Việc điều chỉnh một cách đột ngột cũng khiến cách DN khó thích nghi kịp, do đó cần phải tìm hiểu, thu nhập ý kiến sâu rộng, kỹ càng.

Mục đích quan trọng như ông nói là tăng thu ngân sách, nhưng việc tăng thuế khiến cho DN gặp khó khăn thì liệu mục đích tăng ngân sách có đặt được không, thưa ông?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Đây là bài toán khó mà chúng ta cần phải giải. DN và người dân là chủ thể sáng tạo ra thu nhập, cho nên việc thu thuế cần phải đảm bảo phù hợp với người dân, phù hợp với mức thu nhập, phù hợp với tiêu dùng.

Vậy nên trong tất cả các phương án điều chỉnh thuế, đều đã có các phương án được tính toán một cách cẩn thận, tác động nhiều chiều để đảm bảo số thu cao nhất dựa trên cơ sở phát triển sản xuất kinh doanh, đảm bảo lợi ích của người tiêu dùng. Chúng ta thu thuế nhưng phải bảo đảm cho tăng trưởng tốt, xã hội bình ổn phát triển.

Xin cảm ơn ông!

 

  • Cùng chuyên mục
Đà Nẵng phạt 1 resort ven biển hơn 224 triệu đồng vì vi phạm môi trường

Đà Nẵng phạt 1 resort ven biển hơn 224 triệu đồng vì vi phạm môi trường

CTCP Thương mại và Du lịch San Hô Đà Nẵng - chủ đầu tư khu du lịch Temple Resort Danang bị phạt 224,5 triệu đồng vì vi phạm quy định pháp luật về bảo vệ môi trường, an toàn thực phẩm.

Pháp luật - 09/06/2025 14:37

Bộ Công an đề nghị Samsung hợp tác về phát triển công nghiệp an ninh

Bộ Công an đề nghị Samsung hợp tác về phát triển công nghiệp an ninh

Samsung được đề nghị hỗ trợ Bộ Công an trong việc triển khai công nghệ cao vào công tác quản lý và giám sát an ninh quốc gia.

Pháp luật - 09/06/2025 10:01

Triệt phá đường dây liên quan đến rửa tiền lên đến 1.200 tỷ đồng

Triệt phá đường dây liên quan đến rửa tiền lên đến 1.200 tỷ đồng

Nhóm đối tượng là nhà phát hành game sử dụng rất nhiều tài khoản ngân hàng thương mại trong nước khác nhau để nhận tiền từ nhóm vận hành cổng trung gian thanh toán trái phép. Đồng thời, nhóm vận hành cổng trung gian thanh toán trái phép sử dụng tiền phạm tội mà có mua tiền điện tử USDT (sử dụng ví lạnh) để tích trữ hoặc "chuyển giá trị" bằng việc mua nhà, xe ô tô hạng sang…

Pháp luật - 08/06/2025 16:49

Cảnh giác với bill chuyển khoản thành công

Cảnh giác với bill chuyển khoản thành công

Đi liền với việc đẩy mạnh triển khai các giải pháp phát triển thanh toán không dùng tiền mặt là việc gia tăng các vụ lừa đảo chuyển tiền qua ngân hàng, trong đó có hành vi giả mạo chuyển khoản thành công nhằm chiếm đoạt tiền của người khác.

Pháp luật - 08/06/2025 13:59

Đồng Nai khởi tố vụ lừa đảo hơn 10.000 tỷ đồng từ tiền ảo 'Matrix Chaine'

Đồng Nai khởi tố vụ lừa đảo hơn 10.000 tỷ đồng từ tiền ảo 'Matrix Chaine'

5 đối tượng trong đường dây lừa đảo tiền ảo "Matrix Chaine" vừa bị khởi tố, bắt tạm giam sau khi chiếm đoạt hơn 10.000 tỷ đồng của hàng chục nghìn người tham gia.

Pháp luật - 08/06/2025 08:58

Bắt Giám đốc công ty bất động sản ở Lâm Đồng do biến đất công thành đất tư

Bắt Giám đốc công ty bất động sản ở Lâm Đồng do biến đất công thành đất tư

Hô biến đất công thành đất tư, ông Lê Văn Thanh, Giám đốc Công ty Bất động sản Thanh Bình (Lâm Đồng) bị bắt.

Pháp luật - 07/06/2025 09:14

Cục Thuế: Hộ kinh doanh né thuế chỉ là một vài trường hợp cá biệt

Cục Thuế: Hộ kinh doanh né thuế chỉ là một vài trường hợp cá biệt

Phó Cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn khẳng định, hộ kinh doanh né thuế chỉ là một vài trường hợp cá biệt, phần lớn các hộ kinh doanh vẫn chấp hành tốt quy định.

Pháp luật - 06/06/2025 10:49

Xử phạt gần 360 triệu đồng đối với hành vi bán Rolex, Hermes nhái tại Saigon Square

Xử phạt gần 360 triệu đồng đối với hành vi bán Rolex, Hermes nhái tại Saigon Square

Chi cục Quản lý thị trường (QLTT) TP.HCM cho biết, từ năm 2024 đến nay, đã xử lý 38 vụ vi phạm buôn bán hàng giả hàng nhái các nhãn hiệu lớn tại Saigon Square, tịch thu 1.291 đơn vị sản phẩm với tổng trị giá hàng hóa hơn 250 triệu đồng, xử phạt 359 triệu đồng.

Pháp luật - 05/06/2025 16:42

Huế dừng đấu giá 2 mỏ khoáng sản

Huế dừng đấu giá 2 mỏ khoáng sản

Do có thông tin một số tổ chức đăng ký tham gia đấu giá có dấu hiệu vi phạm, Huế đã dừng tổ chức đấu giá 2 mỏ khoáng sản trước 1 ngày diễn ra phiên đấu giá.

Pháp luật - 05/06/2025 15:24

Hộ kinh doanh không nhận tiền mặt để “né” thuế: Coi chừng bị truy cứu hình sự!

Hộ kinh doanh không nhận tiền mặt để “né” thuế: Coi chừng bị truy cứu hình sự!

Việc từ chối nhận tiền mặt khi thanh toán nhằm “né” thuế không làm giảm nghĩa vụ thuế, mà có thể trở thành dấu hiệu nghi ngờ cho hành vi che giấu doanh thu, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Pháp luật - 05/06/2025 07:42

Bộ Công an: Có cán bộ bao che, tiếp tay cho hàng giả, hàng nhái

Bộ Công an: Có cán bộ bao che, tiếp tay cho hàng giả, hàng nhái

"Bộ Công an sẽ làm rõ, xử lý hành vi tiếp tay cho tội phạm sản xuất hàng giả, hàng nhái... của một số cán bộ trong cơ quan quản lý Nhà nước", Thiếu tướng Nguyễn Quốc Toản nhấn mạnh.

Pháp luật - 04/06/2025 17:53

'Ưu tiên bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng hơn kinh tế'

'Ưu tiên bảo vệ sức khoẻ người tiêu dùng hơn kinh tế'

"Quy định ở Nghị quyết 173 đã xác định ưu tiên bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng nhiều hơn các yếu tố về mặt kinh tế", bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho hay.

Pháp luật - 04/06/2025 10:57

Tổng Giám đốc Công ty Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung bị khởi tố

Tổng Giám đốc Công ty Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung bị khởi tố

Ông Bùi Thanh Bình, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Khoáng sản và Luyện kim Việt Trung bị khởi tố tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và "Nhận hối lộ".

Pháp luật - 04/06/2025 06:45

Tuấn 'thần đèn' khai gì tại cơ quan công an?

Tuấn 'thần đèn' khai gì tại cơ quan công an?

Tại Cơ quan Công an, Nguyễn Anh Tuấn có biệt danh là Tuấn 'thần đèn' khai nhận chưa hiểu biết về pháp luật nên khai thác cát vượt công suất cho phép.

Pháp luật - 03/06/2025 11:12

Thủ đoạn của tập đoàn đa cấp xuyên quốc gia

Thủ đoạn của tập đoàn đa cấp xuyên quốc gia

Từ giữa năm 2024, tin vào lời hứa đổi đời từ việc tham gia sở hữu và kinh doanh một loại nấm "Quốc bảo Đài Loan" với thu nhập "khủng", hàng nghìn người dân ở khắp các tỉnh thành lao vào cuộc chơi của tập đoàn Ame Global, để rồi tiền mất, tật mang.

Pháp luật - 02/06/2025 09:12

Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 6

Những chính sách nổi bật có hiệu lực từ tháng 6

Từ đầu tháng 6/2025, nhiều chính sách mới có hiệu lực như: Hộ kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử; doanh nghiệp nhà nước áp dụng cơ chế tiền lương mới; chế độ, chính sách đối với chuyên gia cao cấp...

Pháp luật - 01/06/2025 08:40