Bên lề Hội nghị Công bố báo cáo mức độ hài lòng của doanh nghiệp về thực hiện thủ tục hành chính xuất nhập khẩu năm 2018 diễn ra mới đây, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã có những chia sẻ với báo chí sâu hơn về những vấn đề xoay quanh thủ tục hành chính trong xuất nhập khẩu.

Ông Đậu Anh Tuấn cho biết, thủ tục hành chính trong xuất nhập khẩu trong đó có thủ tục của ngành Hải quan có thể thấy được rất nhiều chuyển biến tích cực so với năm 2015, chuyển biến trên nhiều phương diện, về sự thuận lợi của thủ tục hành chính, sự công khai minh bạch dưới dạng thông tin kể cả sự nhũng nhiễu cũng đã giảm bớt. Nhưng không gian cải cách còn rất là nhiều.

Theo Trưởng Ban Pháp chế VCCI, hiện nay ngành Hải quan đang có những nỗ lực rất lớn, rất quan trọng trong cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, theo hướng tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thiểu giấy tờ hồ sơ cho doanh nghiệp và đặc biệt là giảm thiểu sự nhũng nhiễu phiền hà, như vậy có rất nhiều giải pháp trong cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu.

"Phải nói rằng một cải cách thủ tục hành chính trong xuất nhập khẩu hiện nay sẽ có tác động rất lớn cho nền kinh tế đất nước, cho sự thuận lợi trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp cũng như sự cạnh tranh của môi trường kinh doanh Việt Nam.

Chúng tôi kì vọng rằng trong năm 2019 này, ngành Hải quan nói riêng và Bộ Tài chính nói chung sẽ có những đổi mới mạnh mẽ hơn nữa về cải cách thủ tục hành chính", ông Tuấn nhấn mạnh.

Trước câu hỏi của báo chí về thông tin đại diện của Tổng cục hải quan cho biết, trong năm nay 2019 cơ quan này sẽ thực hiện 100% những dịch vụ công trực tuyến tất cả các cửa khẩu, vậy việc này có tháo gỡ được những vướng mắc, nhũng nhiễu như ông vừa nói không? 

Ông Đậu Anh Tuấn cho biết, Qua điều tra doanh nghiệp thì việc ứng dụng công nghệ thông tin của ngành Hải quan được đánh giá cao. Nó giúp giảm thiểu thời gian, tăng cường minh bạch, giảm sự tiếp xúc của doanh nghiệp với công chức cụ thể. Phần nào đấy sẽ giảm được tình trạng nhũng nhiễu, nhưng việc ứng dụng công nghệ thông tin phải mạnh mẽ và triệt để bởi vì hiện nay đã và đang có tình trạng một số nơi, một số ngành, một số lĩnh vực đang ứng dụng công nghệ thông tin một cách nửa vời. Tức là ứng dụng công nghệ thông tin nhưng chỉ nộp được hồ sơ trên mạng, còn rất nhiều khâu khác thì vẫn phải làm việc trực tiếp.

Có những doanh nghiệp cho rằng như thế sẽ tốn thời gian gấp đôi vì vừa thực hiện theo cách trên mạng, vừa thực hiện theo cách truyền thống, như vậy sẽ làm mất thời gian của doanh nghiệp.

"Chính vì vậy chúng tôi mong rằng trong năm 2019 này, thời gian tới việc thực hiện theo yêu cầu chỉ thị của Chính phủ về áp dụng triệt để thủ tục hành chính ở cấp độ 4, tức là hoàn toàn trên mạng, không chỉ về giấy tờ, xét duyệt thủ tục, thanh toán trên mạng. Hy vọng trong năm 2019 này ngành Hải quan sẽ về đích đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ thông tin", ông Đậu Anh Tuấn nhấn mạnh.

ông Đậu Anh Tuấn cho hay, thực ra thông quan không chỉ là mỗi việc hàng hóa đi qua cơ quan hải quan. Theo thời gian đo thông quan, thủ tục qua cơ quan Hải quan phụ trách chỉ chiếm khoảng 28%, còn đến 72% thời gian thông quan là thực hiện thủ tục tại cơ quan quản lý nhà nước có liên quan, cụ thể là rất nhiều thủ tục kiểm tra chuyên ngạch.

"Chính vì vậy chúng tôi muốn nói rằng việc áp dụng mô hình một cửa quốc gia, một cửa ASEAN rất quan trọng. Tất cả các thủ tục hành chính của các Bộ ngành nên về một chỗ, tránh tình trạng chốn một số thủ tục quan trọng chưa đưa vào cổng thông tin một cửa quốc gia, điều này cần phải khắc phục triệt để", ông Tuấn nói.

Thủ tục chuyên ngành tất nhiên không phải chỉ riêng thủ tục hải quan, liên quan đến các Bộ, ngành khác, vậy câu chuyện này tiếp tục như thế nào theo Nghị quyết 02 của Chính phủ vừa mới ban hành? 

Ông Đậu Anh Tuấn cho biết, Theo Nghị quyết 02 của Chính phủ, Thủ tướng ký ban hành ngày 1/1/2019 trong đó đổi mới, đơn giản hóa, cắt giảm kiểm tra chuyên ngành và ứng dụng thông tin một cửa quốc gia là một trong nhóm 4 nhiệm vụ trọng tâm. Chính phủ yêu cầu đến trước tháng 6/2019 phải cắt giảm thực sự, loại ra ít nhất tối thiểu 50% nhóm mặt hàng thực hiện kiểm tra chuyên ngạch. Có nghĩa là mặt hàng hiện nay phải thực hiện nghĩa vụ kiểm tra chuyên ngành phải giảm một nửa, một cách thực chất đến tháng 6/2019.

Và trong năm 2019 đối với việc kiểm tra chuyên ngành thì một mặt hàng chỉ phải một cơ quan quản lý nhà nước đầu mối, tránh tình trạng trùng lặp, chồng chéo giữa các cơ quan quản lý nhà nước hiện nay, điều này phải hoàn thành trong năm 2019.

Và trong Nghị quyết 02 cũng đề ra việc thay đổi cách thức quản lý, chẳng hạn như tiền kiểm chuyển mạnh sang hậu kiểm, để tránh tình trạng chi phí thực hiện, chi phí lưu kho bãi vì thời gian tại cảng biển, cửa khẩu rất là nhiều.

Thứ hai đó là phải kiểm soát theo rủi ro, tức là những hàng hóa nào nguy cơ cao, những doanh nghiệp nào có tiền sử vi phạm không chấp hành pháp luật sẽ chịu sự quản lý rất chặt chẽ. Còn những doanh nghiệp nào làm ăn nghiêm túc, những mặt hàng nào nguy cơ thấp thì phải thực hiện thủ tục hành chính thuận tiện. Đây là một thay đổi thủ tục cách thức quản lý hiệu quả nhất.

Một yêu cầu nữa đó là ứng dụng công nghệ thông tin mạnh mẽ, cụ thể là thực hiện thủ tục hành chính ở cấp độ 4.

Trong Nghị quyết 02 cũng yêu cầu các Hiệp hội doanh nghiệp cụ thể là Phòng Công nghiệp Thương mại doanh nghiệp Việt Nam cần tăng cường đánh giá, giám sát độc lập quá trình thay đổi, qúa trình cải thiện này.

"Chúng tôi hy vọng rằng một trong những giải pháp quan trọng nhất của ngành hải quan cũng như cơ quan quản lý nhà nước trong thời gian tới cần thực hiện một cách nghiêm túc, đầy đủ Nghị quyết 02 của Chính phủ như vậy môi trường kinh doanh của Việt Nam sẽ được cải thiện hơn", ông Tuấn nhấn mạnh.

Báo cáo mức độ hài lòng của DN về việc thực hiện thủ tục hành chính xuất nhập khẩu năm 2018 do VCCI, Tổng cục Hải quan và Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) phối hợp thực hiện, tham gia khảo sát có 3.061 doanh nghiệp, trong đó có 46% từ khu vực DN tư nhân trong nước, 33% thuộc khối DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) và 17% từ khối DN nhà nước với các tiêu chí khảo sát gồm: tiếp cận thông tin, thực hiện thủ tục hải quan, sự phục vụ của công chức hải quan, thủ tục quản lý và kiểm tra chuyên ngành.

Kết quả khảo sát cho thấy năm 2018 mức độ hài lòng của cộng đồng doanh nghiệp đối với ngành Hải quan đã được cải thiện ở hầu hết các nội dung khảo sát so với năm 2015.

Đáng chú ý, các chỉ số liên quan đến chi phí ngoài quy định có sự cải thiện vượt bậc. Chỉ có 18% doanh nghiệp tham gia trả lời cho biết phải trả chi phí ngoài quy định so với tỷ lệ này trong cuộc khảo sát 2015 là 28%. Có tới 56% doanh nghiệp tham gia trả lời cho biết không phải trả phí ngoài quy định trong khi tỷ lệ này của 2015 chỉ là 37%.

- Tỷ lệ doanh nghiệp bị phân biệt đối xử khi không chi trả chi phí không chính thức cũng có sự thay đổi, năm 2018 chỉ còn 15% so với năm 2015 là 31%.

Bài liên quan

Cần Thơ: Giải ngân vốn xây dựng cơ bản chậm do vướng nhiều thủ tục hành chính

Lần đầu tiên công bố Báo cáo chi phí tuân thủ thủ tục hành chính

Hoàn thiện Đề án liên thông các thủ tục hành chính khai tử, thường trú, tử tuất

Bộ Công Thương tiếp tục “trảm” một loạt thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh