Thế giới đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng mới

Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ nhu cầu năng lượng tăng cao khi sự phục hồi kinh tế từ đại dịch đang diễn ra kết hợp một hệ thống dễ bị gián đoạn bởi các sự kiện thời tiết.

Cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu do thời tiết và sự phục hồi nhu cầu đang trở nên tồi tệ hơn, gây báo động trước mùa đông sắp tới. Các chính phủ trên khắp thế giới đang cố gắng hạn chế tác động đến người tiêu dùng, nhưng thừa nhận rằng họ có thể không ngăn được việc giá tăng đột biến.

Điều này cũng đang gia tăng áp lực lên các chính phủ trong việc đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch khi các nhà lãnh đạo thế giới chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh về khí hậu quan trọng vào tháng 11.

Ở Trung Quốc, tình trạng mất điện kéo dài đã bắt đầu, trong khi ở Ấn Độ, các nhà máy điện lại đang tranh giành than. Tương tự ở EU, người dân các nước cũng đang vật lộn với cuộc khủng hoảng năng lượng.

"Cú sốc giá này là một cuộc khủng hoảng không mong đợi ở thời điểm quan trọng. Ưu tiên trước mắt cần là giảm thiểu tác động xã hội và bảo vệ các hộ gia đình dễ bị tổn thương", Giám đốc năng lượng EU Kadri Simson cho biết, đồng thời xác nhận châu Âu sẽ phản ứng với các chính sách dài hạn hơn vào tuần tới.

Tại châu Âu, khí đốt tự nhiên đã tăng hơn 130% kể từ đầu tháng 9 và cao hơn 8 lần so với cùng thời điểm năm ngoái, theo dữ liệu từ Independent Commodity Intelligence.

Tại Đông Á, giá khí đốt tự nhiên đã tăng 85% kể từ đầu tháng 9. Dù giá vẫn thấp hơn nhiều so với ở Mỹ, nước xuất khẩu ròng khí đốt tự nhiên, nhưng nó vẫn tăng lên mức cao nhất trong 13 năm.

Cuộc khủng hoảng này cũng đang đẩy giá than và dầu lên cao, những thứ có thể được sử dụng thay thế nhưng lại gây ảnh hưởng xấu đến khí hậu. Ấn Độ, quốc gia vẫn phụ thuộc rất nhiều vào than, trong tuần này cho biết có tới 63 trong số 135 nhà máy nhiệt điện than của nước này bị hạn chế nguồn cung.

Tình hình đang khiến các ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư lo lắng. Giá năng lượng tăng đang góp phần gây ra lạm phát, vốn đã là một mối quan tâm lớn khi nền kinh tế toàn cầu cố gắng loại bỏ những tác động kéo dài của COVID-19. Những diễn biến sắp tới trong mùa đông năm nay có thể làm cho vấn đề tồi tệ hơn.

Không có giải pháp dễ dàng

Cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ nhu cầu năng lượng tăng cao khi sự phục hồi kinh tế từ đại dịch đang diễn ra kết hợp một hệ thống dễ bị gián đoạn bởi các sự kiện thời tiết hoặc sự cố máy móc.

Một mùa đông dài và lạnh bất thường vào đầu năm nay đã làm cạn kiệt nguồn dự trữ khí đốt tự nhiên ở châu Âu. Nhu cầu năng lượng tăng cao đã cản trở quá trình tái sản xuất, thường xảy ra vào mùa xuân và mùa hè.

"Sự thèm muốn" ngày càng tăng của Trung Quốc đối với khí đốt tự nhiên hóa lỏng có nghĩa là thị trường LNG không thể lấp đầy khoảng trống. Xuất khẩu khí đốt của Nga sụt giảm và thời tiết bất thường đã làm trầm trọng thêm vấn đề.

Các nhà phân tích năng lượng tại ngân hàng Société Générale nói với các khách hàng trong tuần này: "Việc giá điện tại châu Âu tăng vọt như hiện nay thực sự bất ngờ. Chưa bao giờ giá điện lại tăng nhanh như vậy".

Nhu cầu than tăng cũng khiến nhiều công ty châu Âu phải trả thêm cho các khoản tín dụng carbon để họ có thể đốt nhiên liệu hóa thạch.

Tại Mỹ, giá khí đốt tự nhiên cũng đã tăng 47% kể từ đầu tháng 8. Ngoài ra, cuộc khủng hoảng năng lượng đang hỗ trợ giá dầu, vốn đã đạt mức cao nhất trong bảy năm tại Mỹ trong tuần này.

Ngân hàng Bank of America gần đây đã dự đoán rằng một mùa đông lạnh giá có thể đẩy giá dầu thô Brent, tiêu chuẩn toàn cầu, vượt 100 USD/thùng. Giá dầu đã không cao như vậy kể từ năm 2014.

Về mặt lý thuyết, Nga có thể hỗ trợ phần nào cuộc khủng hoảng lần này. Société Générale lưu ý rằng việc các nhà chức trách Đức phê duyệt nhanh hơn đối với đường ống Nord Stream 2 (vốn nhạy cảm về mặt chính trị), dẫn khí đốt trực tiếp từ Nga đến châu Âu, sẽ giảm bớt căng thẳng đáng kể.

Hôm thứ Tư, Tổng thống Nga Vladimir Putin gợi ý rằng Nga có thể tăng sản lượng của mình, nói rằng tập đoàn khí đốt nhà nước Gazprom chưa bao giờ "từ chối tăng nguồn cung cho người tiêu dùng".

Khủng hoảng với chi phí

Thời tiết khắc nghiệt trong những tháng tới sẽ tạo ra căng thẳng lớn - đặc biệt là ở các quốc gia phụ thuộc nhiều vào khí đốt tự nhiên để sản xuất năng lượng, như Ý và Vương quốc Anh. Anh đang ở trong tình thế đặc biệt khó khăn vì nước này thiếu khả năng lưu trữ và đang phải đối phó với sự cố do đứt đường dây điện với Pháp.

Henning Gloystein, giám đốc nhóm năng lượng, khí hậu và tài nguyên tại công ty tư vấn Eurasia Group, cho biết: "Vương quốc Anh có nguy cơ cao nhất trong số các nền kinh tế lớn của châu Âu về tình trạng thiếu hụt nguồn cung vào mùa đông. Nếu điều này xảy ra, chính phủ có thể sẽ yêu cầu các nhà máy giảm sản lượng và tiêu thụ khí đốt để đảm bảo nguồn cung cấp cho các hộ gia đình".

Sự gia tăng lớn về chi phí năng lượng, không có dấu hiệu giảm bớt, đang làm dấy lên lo ngại lạm phát, vốn đã buộc các nhà hoạch định chính sách phải cân nhắc cẩn thận các bước tiếp theo của họ.

Giá năng lượng ở các nước phát triển đã tăng 18% trong tháng 8, tốc độ nhanh nhất kể từ năm 2008, theo dữ liệu do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế công bố. Và đó là trước khi tình hình xấu đi đáng kể trong những tuần gần đây.

Chi phí năng lượng cao hơn có thể làm giảm chi tiêu của người tiêu dùng cho quần áo hoặc các hoạt động như ăn uống ở ngoài, ảnh hưởng đến sự phục hồi trở lại của đại dịch. Nếu các doanh nghiệp được yêu cầu cắt giảm hoạt động để đảm bảo nguồn điện, điều đó cũng có thể gây tổn hại cho nền kinh tế.

Ông Gloystein nói: "Có những lo ngại rằng giá khí đốt tăng sẽ khiến sự phục hồi kinh tế sau đại dịch của châu Âu gặp rủi ro".

Theo ông Gloystein, người tiêu dùng cũng lo lắng rằng biến động giá có thể gây ra sự hoài nghi của công chúng về việc tài trợ cho quá trình chuyển đổi năng lượng, nếu người tiêu dùng yêu cầu đầu tư nhiều hơn vào dầu và khí đốt để hạn chế những biến động trong tương lai.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết: "Rõ ràng là với năng lượng trong dài hạn, điều quan trọng là phải đầu tư vào năng lượng tái tạo. Điều đó mang lại cho chúng tôi giá cả ổn định và độc lập hơn, vì 90% khí đốt đang được nhập khẩu vào Liên minh châu Âu".

Bài liên quan

Giá dầu sẽ tiếp tục lập đỉnh trong bối cảnh khủng hoảng năng lượng?

Quốc tế đưa tin về Tổ hợp kinh tế muối và năng lượng tái tạo lớn nhất Việt Nam

Lạm phát khu vực đồng Euro đạt mức cao nhất trong 13 năm do giá năng lượng tăng cao

Chubu đầu tư vào Bitexco Power: Cú hích mới cho ngành năng lượng tái tạo