Temu và kẽ hở kinh doanh thương mại điện tử

Giải mã cơn sốt Temu

Từ đầu tháng 10, mạng xã hội và người tiêu dùng Việt Nam xôn xao về Temu, một nền tảng thương mại điện tử giá rẻ đến từ Trung Quốc.

Xôn xao là bởi, lần đầu tiên ở Việt Nam xuất hiện một sàn thương mại điện tử giảm giá "kịch trần" như vậy. Đặc biệt, giá cả hàng hoá có thể giảm đến 90% và miễn phí ship.

Temu đã triển khai hàng loạt chiến dịch khuyến mãi, kết hợp với chương trình tiếp thị liên kết (Affiliate Marketing) để mở rộng mạng lưới người dùng. Việc giới thiệu bạn bè và nhận hoa hồng từ 10 - 30% giá trị đơn hàng, cùng nhiều phần thưởng tiền mặt, đã giúp Temu thu hút hàng chục ngàn người dùng chỉ trong vài ngày.

Theo ghi nhận, Temu cung cấp danh mục sản phẩm đa dạng từ đồ điện tử, quần áo đến đồ gia dụng với giá rẻ đến khó tin với mức giá chỉ vài chục ngàn cho một chiếc đèn nhấp nhát, một ốp lưng điện thoại chống sốc và không tốn thêm tiền ship.

Phân tích với Nhadautu.vn, một chuyên gia marketing (xin không nêu tên) cho biết, sự đổ bộ của Temu trước mắt sẽ giúp người tiêu dùng có thể tiếp cận được nguồn hàng giá rẻ. Tuy nhiên, về lâu dài, có thể dẫn đến nhiều hệ luỵ cho hàng hoá Việt Nam.

"Tôi cũng là khách hàng của Temu, phải dùng mới biết thực tế như thế nào. Họ có quá nhiều lợi thế để phát triển. Thứ nhất, họ làm việc trực tiếp với nhà cung cấp để có giá cả rẻ nhất. Họ sẵn sàng mua lượng lớn hàng hoá và luôn chọn nhà cung cấp rẻ hơn. Đây là điều bình thường ở một quốc gia được xem là thủ phủ của hàng hoá giá rẻ. Temu tận dụng được điều này. Hơn nữa, họ lại có sự liên kết với các công ty giao nhận, logistics như BEST Express, Ninja Van... để giúp tốc độ giao hàng nhanh nhất cộng với giá cả giao hàng rẻ nhất. Nên biết, hệ thống logistics của Trung Quốc lớn mạnh, nhờ sự hậu thuẫn từ chính phủ.

Nói một cách đơn giản thì đang dùng số lượng để bù chất lượng, dù rằng phương thức này có một số thách thức. Nhưng với lượng người dùng khổng lồ và lượng đơn hàng khủng, hiện tại, họ đang cho thấy sự thành công", vị chuyên gia nhận định.

Theo vị này, hiện tại, Temu chỉ cho phép khách hàng thanh toán online, trực tiếp bằng thẻ với các ứng dụng liên kết chứ không có hình thức thanh toán sau khi nhận hàng (ship COD). Điều này phù hợp với quốc gia hạn chế tiền mặt như Trung Quốc. Nhưng tại Việt Nam, nó có thể gây nhiều bất lợi như mất mát hàng hoá hay không kiểm chứng được sản phẩm.

"Tuy nhiên, với giá thành như vậy thì chất lượng sản phẩm cũng khó mà đòi hỏi hơn. Nếu có mất mát thì số tiền cũng nhỏ, không đáng kể", vị này đúc kết.

Đánh giá chiến lược tiếp thị liên kết (Affiliate Marketing) của Temu là một bước đi cũ, nhưng khá thông minh, vị này cho rằng, đây là một cách "lách luật" cho thấy chiến lược tiếp cận thị trường và mở rộng tệp khách hàng khá hiệu quả ở thời điểm hiện tại.

"Trên thực tế hình thức này không mới khi Shopee áp dụng thường xuyên trên mạng xã hội. Nhưng với một thương hiệu chưa từng xuất hiện tại Việt Nam, đây là một cách làm với đích đầu tiên và tăng nhận diện, mở rộng tệp khách hàng tại thị trường Việt Nam. Sau khi khách hàng nhận diện được kha khá thông qua việc tải ứng dụng, thương hiệu này mới đăng ký hoạt động tại Việt Nam, nghĩa là về cơ bản, họ đang lách. Cũng chứng tỏ họ đã nghiên cứu kỹ", vị này nhận định và nói thêm, về lâu dài, có thể gây ảnh hưởng đến hàng hoá sản xuất tại Việt Nam do không thể cạnh tranh về giá cả và độ phủ sóng thị trường.

Đáng chú ý, Temu không phải là sàn thương mại điện tử duy nhất của Trung Quốc xuất hiện tại Việt Nam. Trước đó, Taobao, 1688, Shein… đã đổ bộ vào Việt Nam mang đến sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường thương mại điện tử.

Lách luật?

Hôm 24/10, đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số thuộc Bộ Công Thương mới xác nhận nhận được đơn ký hoạt động của Temu. Đồng nghĩa, khoảng thời gian trước đó (từ đầu tháng 10), sàn thương mại điện tử này hoạt động "chui" tại Việt Nam.

Theo đại diện Cục kinh tế số, Nghị định 52/2013/ND-CP và 85/2021/ND-CP (cập nhật Nghị định 52) quy định các nền tảng mua sắm trực tuyến xuyên biên giới có tên miền tiếng Việt, sử dụng tiếng Việt trong giao diện hoặc có hơn 100.000 giao dịch từ Việt Nam phải đăng ký với chính quyền địa phương.

Trước đó, phát biểu tại cuộc họp báo của Bộ hôm 23/10, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết ông rất ngạc nhiên trước mức giá rẻ như bèo của sản phẩm trên Temu.

Ông Tân cho biết Bộ sẽ nghiên cứu kỹ lưỡng vấn đề này để có hành động thích hợp, kiểm soát chặt chẽ gian lận thương mại và hàng giả, hàng nhái.

"Trường hợp là hàng giả, hàng nhái cần phải ngăn chặn không cho lưu thông; nếu là hàng phá giá, phải xử lý theo quy định phá giá thị trường. Còn nếu doanh nghiệp làm thật, tạo ra sản phẩm có giá cạnh tranh thì phải tuân thủ theo nguyên tắc thị trường", ông Tân cho biết.

Đồng thời, Bộ Công Thương đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quản lý. Đó là trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo công điện về tăng cường quản lý thương mại điện tử, trong đó đề xuất xây dựng luật chuyên ngành và sửa đổi quyết định 78 về mức miễn thuế hàng hóa nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh.

Mục tiêu nhằm tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại xuyên biên giới và sửa đổi quyết định số 78 của Thủ tướng Chính phủ về mức giá trị hàng hóa nhập khẩu gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế.

Bộ Công Thương cũng đã chỉ đạo các đơn vị chức năng như Tổng cục Quản lý thị trường phối hợp với Tổng cục Hải quan tăng cường giám sát, kiểm soát các hàng hoá, sản phẩm từ các nền tảng xuyên biên giới.

Ủy ban Cạnh tranh quốc gia tăng cường công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên không gian mạng. Có những biện pháp tuyên truyền kịp thời đến người tiêu dùng, nâng cao nhận thức về những rủi ro khi mua hàng trên các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới.

Trong trường hợp phát sinh những vi phạm, bộ sẽ phối hợp với Bộ Thông tin và Truyền thông để có biện pháp kỹ thuật ngăn chặn phù hợp.

Ngoài ra, Bộ Công Thương đang xây dựng báo cáo trình Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính nghiên cứu phương án giám sát, quản lý hàng hóa nhập khẩu lưu thông qua các sàn thương mại điện tử chưa tuân thủ các quy định của pháp luật Việt Nam trong lĩnh vực này.

Temu, phiên bản quốc tế của Pinduoduo của Trung Quốc, cho phép người dùng kết nối trực tiếp với các nhà sản xuất tại Trung Quốc và cung cấp phí giao hàng miễn phí, từ đó cho phép khách hàng quốc tế mua sản phẩm với giá rẻ.

Nền tảng Trung Quốc ra mắt tại Hoa Kỳ vào tháng 9 /2022 và đã nhanh chóng mở rộng sang Canada, Úc, New Zealand, Châu Âu và các nước Đông Nam Á.

Với chiến lược mở rộng của mình, Temu đã trở thành nền tảng thương mại điện tử phổ biến thứ hai trên toàn thế giới, với 663 triệu lượt truy cập hàng tháng trong quý III/2024, chỉ sau Amazon.

Lo ngại sự bành trướng của Temu, Indonesia đã cấm Temu. Và một số quốc gia Đông Nam Á như Thái Lan yêu cầu các công ty thương mại điện tử nước ngoài phải thành lập văn phòng tại nước này. Động thái này nhằm đảm bảo các doanh nghiệp nước ngoài cũng phải tuân thủ quy định về thuế và pháp lý như doanh nghiệp trong nước.