LTS: Khái niệm "kinh tế ban đêm" (Night-time economy) hiện có khá nhiều định nghĩa, nhưng phổ biến nhất là tất cả những hoạt động dịch vụ diễn ra sau 17h tối hôm trước cho đến 6h sáng hôm sau, bao gồm: mua sắm tại các chợ đêm, cửa hàng tiện lợi 24/24, ẩm thực, nghệ thuật, âm nhạc, các chương trình giải trí, lễ hội, sự kiện, cho tới các điểm du lịch chỉ mở cửa vào ban đêm. Hiện tại, nhiều quốc gia trên thế giới đã và đang đẩy mạnh phát triển hình thức kinh tế này. Đặc biệt là đối với những nước có thế mạnh về du lịch cũng chủ động mở cửa ngành dịch vụ về đêm để tối đa hóa nguồn thu. Tại Việt Nam, khái niệm này bắt đầu được chú ý khi mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các Bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nghiên cứu chính sách hỗ trợ kinh tế đêm của Trung Quốc. Từ hôm nay, Nhadautu.vn sẽ đăng loạt bài về sự phát triển kinh tế ban đêm của các nước với mong muốn rút ra được những bài học quý giá cho Việt Nam. Kính mong bạn đọc theo dõi và ủng hộ.

****

Cách đây hơn một thập kỷ, Nhật Bản chỉ đón khoảng 7 triệu lượt khách du lịch nước ngoài mỗi năm. Mặc dù vậy, con số này đã lên đến gần 30 triệu trong năm 2017. Không dừng lại ở đó, chính phủ còn đặt mục tiêu cao hơn với 40 triệu du khách vào năm 2020 và 60 triệu vào năm 2030.

Và tất nhiên, Nhật Bản đã lựa chọn việc phát triển nền kinh tế ban đêm như lời giải cho bài toán du lịch.

Theo Tổ chức Du lịch Thế giới của Liên hợp quốc, chi tiêu cho mỗi khách du lịch trong nước ở Nhật Bản là 1.276 USD vào năm 2016, thấp hơn Singapore hoặc Thái Lan và ít hơn một phần ba so với mức trung bình 3.923 USD mà du khách đến Úc chi tiêu.

Một phần lý do cho con số thấp của Nhật Bản chính là bởi sự thiếu hụt các lựa chọn giải trí về đêm, ngay cả ở các thành phố được du khách nước ngoài thường xuyên lui tới. Trong khi đó, Nhật Bản lại đang sở hữu rất nhiều yếu tố thuận lợi cũng như các địa điểm hấp dẫn để phát triển nền kinh tế ban đêm.

Ông Tomoe Makino - Cố vấn quốc gia Nhật Bản, nhận định rằng nước này có nhiều hoạt động vui chơi giải trí, nhưng tất cả đều đóng cửa quá sớm. Các bảo tàng và đền thờ thường đóng cửa lúc 17h, còn các buổi hòa nhạc và show diễn thì kết thúc lúc 20h30.

Cơ quan Du lịch Nhật Bản cho rằng cần phải tận dụng tối đa nền kinh tế ban đêm sẽ giúp tăng chi tiêu của khách du lịch nước ngoài.

Ông Junichi Kumada, Giám đốc nghiên cứu tại JTB Tourism Research & Consulting cho biết: "Nhật Bản có thể mang đến những trải nghiệm đặc biệt về đêm như hanami (ngắm hoa) và pháo hoa mà những nơi khác không thể có". Ông lưu ý rằng, chính phủ Nhật Bản cũng như Tokyo cần một cuộc thảo luận rộng rãi về cách tốt nhất để tối đa hóa các tiềm năng, qua đó thúc đẩy một nền kinh tế ban đêm phát triển.

Từ cuối năm 2017, Chính phủ Nhật Bản đã đề xuất chính sách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế ban đêm với các giải pháp chủ yếu hướng tới giải quyết cơ sở hạ tầng giao thông và các quy định liên quan đến địa điểm và điều kiện làm việc.

Nhờ đó, những doanh nghiệp lớn trong ngành giải trí và khách sạn Nhật Bản đã phát triển thị trường ngách nhắm tới các sự kiện giải trí từ khoảng 20h đến 3h sáng hôm sau. Hiện tại, các nhà hàng, club, karaoke, quán bar trên toàn quốc đều mở cửa vào buổi tối.

Hiệp hội Du lịch Shibuya đã bắt đầu cung cấp các tour du lịch buổi tối để đáp lại lời kêu gọi từ những du khách đang tìm kiếm 'hương vị cuộc sống' về đêm tại Tokyo.

Từ cuối năm 2018, Seibu Holdings đã lùi thời gian đóng cửa các quán bar trên tầng 39 tại khách sạn Shinagawa Prince đến 4h sáng. Theo khách sạn, lưu lượng khách đã tăng 30% kể từ tháng 12/2018 so với năm trước đó.

Không chỉ vậy, chương trình giới thiệu văn hóa Nhật Bản của Amuse, với trống taiko và các điểm hấp dẫn khác, rất được khách du lịch nước ngoài yêu thích, đặc biệt là các buổi biểu diễn muộn bắt đầu từ 8h tối. Công ty cũng mong muốn thu được nhiều tiền hơn thông qua các kế hoạch triển khai sự kiện vào ban đêm.

Ông Takaaki Umezawa, Chủ tịch Công ty tư vấn A.T. Kearney Nhật Bản ước tính quy mô thị trường có thể lên đến 400 tỷ yên (khoảng 3,7 tỷ USD) vào năm 2020 nếu mỗi du khách đến Nhật Bản có thể chi tiêu thêm 10.000 yen (khoảng 92 USD) mỗi đêm. Trong khi đó, Chính phủ Nhật Bản cũng đang đặt mục tiêu với mức tăng chi tiêu của khách du lịch nước ngoài lên 8 nghìn tỷ yên mỗi năm.

Nhiều chuyên gia trong nước cho rằng, Nhật Bản đã chậm chạp trong việc khai thác nền kinh tế ban đêm. Các thành phố quốc tế lớn như London và New York từ lâu đã triển khai các kế hoạch nhằm thúc đẩy tiêu dùng sau giờ làm việc, như bổ nhiệm các "thị trưởng làm việc vào ban đêm".

Tại Nhật Bản, Hiệp hội Du lịch Shibuya là nơi đầu tiên bổ nhiệm chức vụ "đại sứ ban đêm". Công việc của đại sứ là quảng bá văn hóa ban đêm của Shibuya, chẳng hạn như các câu lạc bộ khiêu vũ và quán bar.

Người phát ngôn của hiệp hội, Kyoko Hori, cho biết nhiều du khách nước ngoài đến Shibuya để vui chơi qua đêm, nhưng không biết đi đâu hay làm gì. Mặc dù số lượng ngày càng tăng nhưng du khách nước ngoài không đóng góp nhiều cho nền kinh tế địa phương.

Để thay đổi điều này, hiệp hội đã tạo ra một bản đồ tiếng Anh về cuộc sống về đêm của khu vực và hy vọng những người tham gia tour du lịch đêm sẽ lan truyền thông tin trên mạng xã hội. Họ cũng muốn hợp tác với các bảo tàng và các địa điểm công cộng khác nhằm kéo dài giờ mở cửa và tổ chức các sự kiện hợp tác.

Nhưng liệu một thành phố như Tokyo, nơi có văn hóa và phong tục rất khác với các thành phố lớn ở phương Tây như London và New York, có thể thực sự trở thành một điểm thu hút du lịch quốc tế cùng tầm cỡ? Trong số những thách thức mà nó phải đối mặt là tình trạng thiếu lao động vào ban đêm, ngày càng ưa thích các hoạt động buổi sáng do dân số già và lo ngại về tiếng ồn cũng an ninh công cộng.

Vào năm 2017, Nhật Bản đã sửa đổi Luật Giải trí dành cho người lớn, giúp các doanh nghiệp dễ gia nhập thị trường hoạt động đêm muộn. Tuy nhiên, theo ông Takahiro Saito, một luật sư chuyên nghiên cứu về kinh tế ban đêm, thách thức chính của kế hoạch phát triển nền kinh tế này là chủ nghĩa bảo thủ văn hóa của người Nhật và sự thiếu hụt lao động làm đêm.

Mới đây, chính quyền Thủ đô Tokyo và Quỹ Du lịch Tokyo đã công bố một sáng kiến mới nhằm hỗ trợ ngành công nghiệp giải trí về đêm của thành phố.

Theo chương trình "Tài trợ thúc đẩy du lịch cuộc sống về đêm", Chính phủ Nhật Bản sẽ trao các khoản tài trợ và trợ cấp trị giá hàng tỷ yên cho các nhà quảng bá và địa điểm giải trí về đêm với kết quả mong muốn là khách du lịch có thể tận hưởng thành phố bất cứ lúc nào.

Những tổ chức nộp đơn xin trợ cấp sẽ được chia thành hai loại. Đầu tiên sẽ là một danh mục liên quan đến các sự kiện diễn ra thường xuyên ở một địa điểm cụ thể. Những sự kiện này sẽ bắt đầu sau khi mặt trời lặn, kéo dài đến 8h tối. Những ứng viên thành công trong danh mục này có thể nhận được tới 1 tỷ yên.

Loại thứ hai sẽ bao gồm các sự kiện địa phương và các nhà quảng bá có cách tiếp cận khác với cuộc sống về đêm theo cách họ thể hiện bản thân thông qua các tài liệu quảng cáo. Các khoản tài trợ trong danh mục này có thể lên tới 5 triệu yên mỗi khoản.

Với những giá trị mang lại, kinh tế ban đêm đang nổi lên như yếu tố quan trọng thứ 4 trong chương trình nghị sự của chính phủ Nhật Bản nhằm thúc đẩy du lịch, xếp sau tự nhiên, thực phẩm và lịch sử.

Bài liên quan

Sức hút phát triển kinh tế ban đêm - Bài 3: Nước Mỹ và biểu tượng 'Thành phố không bao giờ ngủ'

Sức hút phát triển kinh tế ban đêm - Bài 2: Nước Úc và nguồn thu 'khủng' từ kinh tế ban đêm

Sức hút phát triển kinh tế ban đêm - Bài 1: Những con số ấn tượng đến từ Vương quốc Anh

Thủ tướng: TP.HCM cần thúc đẩy ngành kinh tế ban đêm