Từng được kỳ vọng là dự án lớn nhất ngành Giấy, với tổng mức đầu tư 1.948 tỷ đồng, quy mô dự án 130.000 tấn bột giấy/năm và 200.000 tấn giấy in cao cấp/năm; diện tích đất dự kiến sử dụng 45ha, được khởi công tháng 9/2009 và dự kiến đi vào hoạt động năm 2011.

Nhưng đến nay, sau gần 9 năm qua đi, Dự án Nhà máy bột và giấy Tân Mai Quảng Ngãi (xây dựng tại xã Bình Long, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) vẫn chỉ là bãi tập kết các container, các hạng mục thi công ngổn ngang dang dở. Khối tài sản nghìn tỷ vẫn cứ đắp chiếu gánh mưa, chịu nắng mà nhà đầu tư không có động thái tích cực nào để triển khai dự án.

5 lần điều chỉnh tổng mức đầu tư

Với tổng mức đầu tư ban đầu là 1.948 tỷ đồng nhưng trong quá trình triển khai dự án, nhà đầu tư đã phát sinh 5 lần xin điều chỉnh dự án đầu tư.

Năm 2011, sau 3 lần điều chỉnh vốn đầu tư, tổng mức đầu tư đã tăng lên 5.007,376 tỷ đồng (tăng 3059,376 tỷ đồng so với tổng mức đầu tư ban đầu).  Trong đó, vốn góp chiếm 20% còn lại 80% là vốn vay.

Lần điều chỉnh thứ ba này đã được UBND tỉnh đã chấp thuận cấp Giấy chứng nhận đầu tư và chốt thời gian vận hành nhà máy bột giấy tháng 12/2012 và nhà máy giấy vận hành vào tháng 12/2013. Nhưng đã hơn 6 năm trôi qua, đến nay, dự án vẫn ngổn ngang, dang dở.

Kết quả Thanh tra cho thấy: Từ năm 2009 đến tháng 5/2017 (thời điểm thanh tra dự án), nhà đầu tư chỉ mới triển khai lập báo cáo đánh giá tác động môi trường cho dự án và đã được UBND tỉnh Quãng Ngãi phê duyệt năm 2009; lập quy hoạch chi tiết xây dựng nhà máy được UBND huyện Bình Sơn phê duyệt tại Quyết định số 3031/QĐ- UBND với diện tích 450.013,52m2; lập hồ sơ xin thuê đất và được bàn giao 45,0067ha đất trên thực địa năm 2010; phối hợp với chính quyền địa phương cơ bản hoàn thành việc giải phóng mặt bằng và nhận bàn giao mặt bằng sạch với diện tích 43,9556ha/45,0067ha; nhà đầu tư khởi công xây dựng tháng 7/2010 đến tháng 12/2012 thì tạm dừng thi công dự án.

UBND tỉnh Quảng Ngãi khẳng định: Nhà đầu tư là Cty CP Tập đoàn Tân Mai đã thực hiện không đầy đủ về trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về đầu tư. Thực tế nhà đầu tư lập hồ sơ xin điều chỉnh Giấy chứng nhận đầu tư lần 3 từ 2.219 tỷ đồng lên 5.007,376 tỷ đồng (trong đó vốn góp và các nguồn khác 20%, vốn vay 80%) nhưng trong hồ sơ điều chỉnh không chứng minh được phần vốn tăng thêm, nguồn vốn vay chỉ được ngân hàng phê duyệt giới hạn cho vay là 2.770 tỷ đồng, chiếm 69,15% vốn vay.

Phớt lờ chỉ đạo của UBND tỉnh

Mặc dù trong quá trình triển khai, dự án chậm tiến độ và đã được UBND tỉnh xem xét khó khăn, vướng mắc, đồng ý chủ trương cho giãn tiến độ thực hiện nhằm tháo gỡ khó khăn cho nhà đầu tư nhưng nhà đầu tư không thực hiện các nội dung theo yêu cầu, hướng dẫn của Sở Kế hoạch và Đầu tư về giãn tiến độ thực hiện Dự án.

Đến ngày 27/4/2015, Chủ tịch UBND tỉnh có Công văn số 1916/UBND - CNXD yêu cầu nhà đầu tư thực hiện đánh giá hiệu quả dự án và cung cấp tài liệu chứng minh về tài chính phần vốn còn lại để thực hiện dự án nhưng nhà đầu tư không nộp hồ sơ điều chỉnh cho Sở Kế hoạch và Đầu tư trước ngày 31/7/2015 theo yêu cầu của UBND tỉnh. Mặc dù ngừng thi công các hạng mục trên mặt bằng nhà máy từ tháng 12/2012 nhưng nhà đầu tư không có văn bản thông báo cho cơ quan quản lý đầu tư theo quy định của pháp luật.

Được UBND tỉnh Quãng Ngãi cho thuê 45,0067 ha đất vào ngày 18/1/2010, bàn giao tại thực địa vào ngày 26/5/2010, đã thực hiện ký hợp đồng thuê đất vào ngày 2/8/2011 nhưng đến tháng 5/2017 nhà đầu tư vẫn chưa lập thủ tục để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; chưa kịp thời lập các thủ tục để cơ quan thuế xem xét miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định với số tiền 585,7 triệu đồng. Diện tích còn lại 10.511m2 của 2 hộ dân và 57 ngôi mộ chưa di dời chưa bàn giao giải phóng mặt bằng nên Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Bình Sơn đã có 5 văn bản đề nghị nhà đầu tư chuyển kinh phí bổ sung 333,726721 triệu đồng và cử cán bộ phối hợp thực hiện giải quyết các tồn tại vướng mắc để giải phóng mặt bằng nhưng nhà đầu tư không có thông tin phản hồi và không chuyển tiền chi trả bồi thường để giải quyết các tồn tại vướng mắc nêu trên.

Trong mặt bằng đất đã được giao, nhà đầu tư mới chỉ san lấp mặt bằng, xây dựng nhà kho chứa sản phẩm diện tích 6.256m2; xây dựng dở dang khu văn phòng diện tích 250m2 và đã dừng thi công từ tháng 12/2012; phần diện tích đất còn lại để trống chưa xây dựng các hạng mục công trình theo dự án đầu tư.

Theo phê duyệt, đến tháng 12/2013 là thời điểm phải kết thúc toàn bộ việc đầu tư xây dựng của dự án nhưng đến tháng 7/2017 nhà đầu tư vẫn chưa lập hồ sơ xin gia hạn thời hạn sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Tháng 12/2015, Sở Tài nguyên và Môi trường có kết luận thanh tra xác định đầu tư vi phạm tiến độ sử dụng đất và kiến nghị nhà đầu tư phải khẩn trương xây dựng các hạng mục công trình theo quy hoạch được duyệt nhưng đến 5/2017 nhà đầu tư vẫn không thực hiện các nội dung theo kết luận thanh tra.

Hiện khối tài sản nghìn tỷ với 497/621 container và 184/212 thiết bị siêu trường siêu trọng này đang được tập kết về mặt bằng dự án ở Quảng Ngãi, số thiết bị còn lại 5 container đang ở cảng Tiên Sa (Đà Nẵng); 119 container và 28 thiết bị siêu trường siêu trọng đang ở Đồng Nai vẫn đang nằm đội nắng dầm mưa mà chưa đưa vào sử dụng.

Qua thanh tra, UBND tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu xử lý triệt để vi phạm pháp luật về đầu tư đối với dự án nêu trên.

Với các sai phạm, yếu kém trong việc thực thi như trên, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi đã giao Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư thực hiện theo thẩm quyền ra văn bản chấm dứt dự án đầu tư và thu hồi Giấy chứng nhận đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư 2014.

Nguyên do là chủ đầu tư đã không có khả năng về tài chính để tiếp tục thực hiện dự án theo Giấy chứng nhận đầu tư đã cấp và dự án không thuộc trường hợp được giãn tiến độ theo quy định của Luật Đầu tư 2014 vì số vốn còn thiếu chưa xác định được nguồn vốn để đầu tư là 1.926 tỷ đồng.