Mọi chuyện bắt đầu khi hàng chục nhóm sinh viên đưa ra tuyên bố khẳng định chính phủ Israel "hoàn toàn chịu trách nhiệm" về bạo lực mà Hamas gây ra ở Gaza.

Điều này đã khiến tỷ phú quản lý quỹ phòng hộ Bill Ackman yêu cầu trường cũ của ông tiết lộ tên của các sinh viên là thành viên của các nhóm đưa ra tuyên bố, trong đó nhiều người còn không biết đến tuyên bố này, để các công ty Phố Wall có thể tránh tuyển dụng họ.

Như một động thái 'đổ dầu vào lửa', một chiếc xe tải chạy quanh khuôn viên trường Harvard còn trưng bày tên và ảnh của các sinh viên được cho là có liên quan đến tuyên bố này.

Đó là một điều kỳ lạ đối với Harvard. Trường đại học này từ lâu đã có được vị trí danh dự trong giới thượng lưu quyền lực của Phố Wall.

Harvard gửi nhiều sinh viên tốt nghiệp vào các ngân hàng ở Mỹ hơn bất kỳ trường đại học nào khác. Các công ty luật lớn cũng thích tuyển dụng sinh viên từ Harvard, và Thung lũng Silicon thích đặt cược lớn vào những sinh viên tốt nghiệp của trường đại học này.

Trong ba năm qua, theo Crunchbase, cứ 10 USD đầu tư vào các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu thì có khoảng 1 USD thuộc về cựu sinh viên Harvard.

Nhưng quan điểm của Ackman đã bộc lộ sự rạn nứt sâu sắc hơn giữa các ngành công nghiệp bảo thủ như Phố Wall và Big Law cũng như các trường mà trước đây họ từng tuyển dụng.

Khi một thế hệ sinh viên tốt nghiệp mới xuất hiện, họ nhận thấy bản thân và văn hóa khuôn viên trường mà họ là một phần ngày càng trái ngược với các giá trị và kỳ vọng của các ngân hàng lớn và các công ty luật mà họ được đào tạo để trở thành nhân viên.

Ví dụ, trong tuần trước, một sinh viên luật của Đại học New York đã mất lời mời làm việc sau khi tốt nghiệp vì tuyên bố đổ lỗi cho Israel về các cuộc tấn công của Hamas.

Trong khi đó, có đơn kiến nghị phế truất một giáo sư Yale, người đã đăng các thông điệp ủng hộ Palestine trên mạng xã hội, đã thu được 40.000 chữ ký.

Và Marc Rowan, giám đốc điều hành của công ty cổ phần tư nhân khổng lồ Apollo, đã kêu gọi các nhà lãnh đạo tại trường cũ của ông, Đại học Pennsylvania, từ chức vì đã không lên án chủ nghĩa bài Do Thái theo ý của ông.

Ackman, trong dòng tweet đầu tiên của mình về Harvard, nói rằng "một số CEO" đã chia sẻ mong muốn công khai những sinh viên Harvard đã lên án Israel.

Các lãnh đạo doanh nghiệp khác đã nhanh chóng hưởng ứng lời kêu gọi của ông và giành được sự khen ngợi trên mạng xã hội.

Meyer Davidoff, giám đốc điều hành của Invictus Pharmacy, tuyên bố trên LinkedIn: "Các thành viên của các câu lạc bộ Harvard này sẽ không được nhận vào ngày mai vì họ đưa ra quyết định tồi tệ trong ngày hôm nay. Những cuốn sách dạy về thông minh không làm cho cuộc sống của bạn trở nên thông minh hơn".

Pranjit Kalita, người sáng lập và CIO của Birkoa Capital Management, cũng cổ vũ cho Ackman. Anh ấy đã viết trên LinkedIn: "Tôi nghĩ điều quan trọng là mọi người phải hiểu tự do ngôn luận không có nghĩa là thoát khỏi những hậu quả về mặt xã hội, chính trị hoặc văn hóa".

Những nhận xét như vậy thể hiện sự thay đổi lớn lao trong mối quan hệ thân thiết giữa Harvard và các tổ chức ưu tú nơi cựu sinh viên của trường có truyền thống rèn giũa sự nghiệp.

Một nhà đầu tư tại một công ty quản lý tài sản ở Thung lũng Silicon nói riêng với Insider rằng gần đây anh ấy đã nói chuyện với một người sáng lập quỹ phòng hộ, người không giấu diếm gì về cách anh ấy tiếp cận việc tuyển dụng nhân viên.

Người sáng lập quỹ phòng hộ cho biết, khi một bản lý lịch được đặt trên bàn của anh ấy, anh ấy bỏ qua các phần về kinh nghiệm và trình độ học vấn mà thay vào đó chạy đến cuối trang, nơi các ứng viên liệt kê "các hoạt động" (Activities) của họ. Sau đó, nếu anh ta thấy điều gì đó mình không thích, anh ta sẽ đơn giản "xé" sơ yếu lý lịch và từ chối ứng viên vì lý do "không phù hợp với văn hóa".

Đối với sinh viên Harvard, đặc biệt là những sinh viên trong trường kinh doanh và luật, việc có những nhà lãnh đạo nổi bật trong ngành nghề bạn đã chọn tuyên bố công khai rằng họ sẽ không tuyển dụng những sinh viên tốt nghiệp có quan điểm chính trị mà họ không đồng ý không phải là vấn đề học thuật, mà đó là một mối đe dọa hiện hữu.

Trong chuyến thăm Harvard, Insider đã nói chuyện với nhiều sinh viên về phản ứng dữ dội của họ đối với tuyên bố về Israel. Nhiều người bày tỏ sự lo lắng về giọng điệu của bức thư hoặc cách xử lý nó. Nhưng ngay cả một số người phản đối cũng cảm thấy các mối đe dọa đối với họ.

Một sinh viên MBA cho rằng tuyên bố này "quá mạnh mẽ" và tin rằng việc các công ty yêu cầu tên của những sinh viên đã ký tên là không công bằng (giống như hầu hết các sinh viên, cô ấy nói với điều kiện giấu tên, vì lo sợ có khả năng bị trả thù).

Tương tự, một sinh viên tốt nghiệp người Do Thái trong nghiên cứu về Trung Đông cho biết anh ấy "thất vọng, tức giận và buồn" khi thấy chiếc xe tải chạy vòng quanh khuôn viên trường dưới cái nhãn hiệu 'bài Do Thái'.

"Quan điểm của tôi là mọi người đều có quyền tự do thuê hoặc không thuê người họ muốn. Nhưng tôi không nghĩ thông tin cá nhân của bất kỳ ai nên được công khai. Tôi không nghĩ một thanh niên 19 tuổi đang cảm thấy điều gì đó và quyết định ghi tên mình vào một điều gì đó sẽ phải quyết định phần còn lại của cuộc đời mình vào thời điểm này. Tất cả chúng ta đều đã làm những việc lẽ ra chúng ta không nên làm", anh nói.

Một số sinh viên lập luận rằng việc các nhà tuyển dụng có thể từ chối thuê một người tiếp tục ủng hộ quan điểm của bức thư về Israel là điều dễ hiểu.

Eden Mendelsohn, sinh viên MBA năm thứ nhất là người Do Thái, coi tuyên bố này là ủng hộ hành vi giết người.

"Nếu tôi bước vào một cuộc phỏng vấn việc làm và nói: 'Ồ, tôi nghĩ tất cả mọi người đó đều đáng bị sát hại'. Đó không phải là một lập trường, đó chỉ là cái ác", cô nói.

Đây chính xác là cách mà nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp đã nhìn nhận khi biết được các phát biểu của sinh viên. Đối với họ, đó là vấn đề nhạy cảm với người khác, một giá trị mà họ cảm thấy bị thiếu trong môi trường mà họ coi là môi trường "không có cách biệt về mặt văn hóa" của các trường ưu tú như Harvard.

"Điều quan trọng là nếu bạn muốn tham gia vào một công ty nhỏ, có hiệu suất cao và căng thẳng cao, bộ não của bạn phải được hình thành đầy đủ và bạn đủ hòa nhập với xã hội để có thể thực sự chín chắn trong việc xử lý với những người không đồng ý với bạn", một nhà đầu tư cổ phần tư nhân cho biết.

"Thế giới thực không phải là trường đại học. Và họ đã được dạy dỗ ở trường đại học, nơi bất kỳ ai có quan điểm bất đồng đều phải im lặng", nhà đầu tư này nói thêm.

Tất nhiên, thật là mỉa mai khi buộc tội sinh viên bịt miệng những người bất đồng chính kiến khi Ackman và các nhà lãnh đạo doanh nghiệp khác đang tìm cách làm chính xác điều đó.

Suy cho cùng, một trong những mục đích ban đầu của giáo dục nghệ thuật khai phóng là tạo ra một không gian nơi sinh viên cũng như giảng viên có thể bày tỏ quan điểm bất đồng chính kiến mà không sợ bị trả thù.

Nhưng giờ đây, một số sinh viên Harvard lo ngại rằng phản ứng dữ dội từ cộng đồng doanh nghiệp sẽ có tác động tiêu cực đến bài phát biểu của sinh viên.

Họ nói, dù muốn hay không, sinh viên phải suy nghĩ xem việc bày tỏ quan điểm của mình có thể ảnh hưởng như thế nào đến triển vọng tài chính và nghề nghiệp của họ.

Điều đó đặc biệt đúng khi các tỷ phú Phố Wall đăng các bài bày tỏ quan điểm của họ trên X, trước đây là Twitter, và trên mạng nghề nghiệp LinkedIn. Ngày nay có nhiều khả năng những gì được nói trong khuôn viên trường sẽ không còn tồn tại chỉ trong khuôn viên của ngôi trường đó.

Một sinh viên luật năm thứ nhất nói với Insider rằng sinh viên sẽ khôn ngoan khi suy nghĩ xem việc bày tỏ ý kiến ​​của mình có thể có ý nghĩa như thế nào đối với việc làm trong tương lai của họ, đặc biệt là trong một lĩnh vực có quy định chặt chẽ như luật.

"Lời khuyên chung là hãy giữ phần lớn ý kiến của mình cho riêng mình", anh nói.

Một sinh viên luật năm thứ hai, người đã kinh hoàng trước bức thư, cũng đồng cảm với những sinh viên khác, những người không khỏi lo lắng khi lời nói của họ gây ra sự phẫn nộ như vậy ở bên ngoài khuôn viên trường.

Cô nói: "Có một hậu quả thực sự về việc làm đối với mọi người, và đó là một tình huống đáng sợ. Tất cả chúng tôi đều ở đây với rất nhiều khoản vay sinh viên và chúng tôi cần phải làm việc" để trả những khoản nợ đó.

Bài liên quan

Giáo sư Harvard chỉ ra 'bẫy' khiến nhiều người làm việc bận rộn nhưng không giàu

Thạc sĩ người Việt "bày cách" vào Harvard

Giáo sư trường Đại học Harvard bất ngờ trở thành tỷ phú

Con gái CEO Huawei học Harvard, ái nữ tỷ phú châu Á tốt nghiệp Yale