Vừa qua, tại phiên họp thứ 43, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Doanh nghiệp sửa đổi, và đã có quan điểm trái chiều nhau về việc nên đưa hộ kinh doanh vào luật này hay tách riêng thành một luật riêng đối với hộ kinh doanh.

Để làm rõ hơn vấn đề này, Nhadautu.vn có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Văn Phúc, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.

Theo ông, có nên đưa hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi)?

Ông Nguyễn Văn Phúc: Theo dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật là doanh nghiệp (gồm công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân); quy định về nhóm công ty và hộ kinh doanh.

Nhiều chuyên gia cho rằng hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp. Tôi đồng ý với quan điểm này và theo tôi, hộ kinh doanh không thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Doanh nghiệp và đối tượng áp dụng của Luật. Nói cách khác, phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp chỉ là doanh nghiệp.

Vậy theo ông, cần có một luật riêng cho hộ kinh doanh?

Ông Nguyễn Văn Phúc: Hiện nước ta có hơn 5 triệu hộ kinh doanh và để tạo điều kiện cho hộ kinh doanh phát triển phù hợp với đặc thù riêng của khu vực kinh tế này, đồng thời để đảm bảo quyền tự do kinh doanh của người dân thì có thể nghiên cứu ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh, tương tự như chúng ta ban hành luật riêng về hợp tác xã.

Theo tôi, trước mắt Chính phủ nên ban hành nghị định về hộ kinh doanh, sau một thời gian tổng kết thực tiễn thi hành để nâng lên thành pháp lệnh hoặc luật riêng.

Quay trở lại với dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi), Luật này có quy định về "thành lập hộ kinh doanh", ông có đánh giá gì về quy định này?

Ông Nguyễn Văn Phúc: Theo dự thảo Luật, “hộ kinh doanh do một cá nhân hoặc các thành viên gia đình quy định tại Luật Hôn nhân và gia đình đăng ký thành lập”. Ở nhiều nước, một cá nhân kinh doanh thì không thực hiện thủ tục thành lập và đăng ký hộ kinh doanh tại cơ quan đăng ký doanh nghiệp mà chỉ đăng ký tại cơ quan thuế. Vì vậy, tôi rất băn khoăn rằng liệu chúng ta có nên đặt khái niệm “thành lập hộ kinh doanh” không?

Nếu đang từ một thủ tục đơn giản mà lại chuyển sang thủ tục phức tạp, phải bắt người ta thành lập hộ kinh doanh thì sẽ làm phức tạp hóa vấn đề. Theo tôi, một cá nhân hay hộ kinh doanh thì không phải là tổ chức nên không cần qua thủ tục thành lập tương tự một doanh nghiệp.

Thưa ông, Nghị quyết số 10 Hội nghị Trung ương Đảng Khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân có nói đến việc hỗ trợ, khuyến khích chuyển các hộ kinh doanh thành doanh nghiệp.  Trong Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) cũng có quy định khuyến khích chuyển hộ kinh doanh thành DNNVV. Khi đó, thủ tục sẽ được thực hiện như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Phúc: Luật Doanh nghiệp cũng có thể quy định chuyển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp, nhưng khi đã thành lập doanh nghiệp thì không còn là hộ kinh doanh. Thủ tục thành lập doanh nghiệp từ hộ kinh doanh cũng cần đơn giản hóa.

Xin cảm ơn ông!

“Nhiều người kỳ vọng đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp có thể giúp chúng ta đạt mục tiêu về phát triển doanh nghiệp. Tuy nhiên, tôi từng được mời làm Trưởng nhóm tư vấn của Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam để xây dựng Đề án chuyển hộ kinh doanh thành doanh nghiệp theo sự phân công của Thủ tướng thì thấy vấn đề này không đơn giản.

Khảo sát thực tế chỉ ra, phải để người ta thấy lên doanh nghiệp có lợi hơn so với hộ kinh doanh. Muốn vậy, Nhà nước cần khuyến khích, hỗ trợ về địa điểm kinh doanh, tín dụng, thuế, quản trị doanh nghiệp... Hiệp hội đã trình đề án lên cơ quan có thẩm quyền nhưng đáng tiếc đến nay vẫn chưa được triển khai.

Ngay Nghị quyết Trung ương về kinh tế tư nhân và Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2017 đã đề ra chính sách về thuế đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi từ hộ kinh doanh, nhưng hơn 2 năm qua, các luật thuế có liên quan vẫn chưa được sửa đổi”.

Bài liên quan

Địa vị pháp lý của 5 triệu hộ kinh doanh vẫn còn bỏ ngỏ

Luật hoá về hộ kinh doanh - đến lúc không nên mặc kệ

Đưa hộ kinh doanh vào quản lý: Cần nhưng có quản nổi?

'Đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp, chưa chín thì cần cân nhắc kỹ'