Những thành tựu đáng ghi nhận

Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF) 2018 được tổ chức thường niên hơn hai thập kỷ qua đã trở thành cầu nối, kênh đối thoại giữa Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp.

Sáng 4/12, Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF) 2018 đã diễn ra tại Hà Nội với chủ đề "Chia sẻ cơ hội trong xu thế chuyển dịch thương mại toàn cầu".

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng nhiều lãnh đạo các bộ ngành của Việt Nam tham dự sự kiện này.

VBF là sự kiện được tổ chức thường niên từ năm 1997. Trong hơn 20 năm qua, diễn đàn được coi là kênh đối thoại hiệu quả giữa Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định, Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam là một trong những thành công đáng khích lệ trong lĩnh vực đối thoại công tư, củng cố niềm tin về một Chính phủ luôn đồng hành cùng doanh nghiệp, nhà đầu tư, sẵn sàng lắng nghe, đối thoại cởi mở, thẳng thắn về những vấn đề đặt ra của cộng đồng doanh nghiệp, ngày càng trở thành một hình mẫu tốt, kinh nghiệm hay đối với các quốc gia muốn áp dụng.

Một năm qua, dưới sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, nền kinh tế Việt Nam đã có những thành tựu đáng ghi nhận. Kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát dưới mức 4%, dự kiến tốc độ tăng trưởng kinh tế cả năm có thể đạt cao hơn mục tiêu 6,7% đã đề ra; ước có trên 130 nghìn doanh nghiệp thành lập mới; đầu tư toàn xã hội ước đạt 1,89 triệu tỷ đồng, trong đó đầu tư của khu vực tư nhân ngày càng tăng, giải ngân vốn FDI ước đạt 18 tỷ USD; xuất khẩu đạt xấp xỉ 240 tỷ USD... Đạt được kết quả đáng kể này có phần đóng góp không nhỏ của cộng đồng doanh nghiệp, các nhà đầu tư trong và ngoài nước, Bộ trưởng Dũng khẳng định.

Tuy vậy, theo Bộ trưởng, kinh tế Việt Nam vẫn đang đối diện với nhiều khó khăn thách thức, sức ép lạm phát còn lớn, chất lượng tăng trưởng từng bước được nâng lên nhưng vẫn còn chưa đáp ứng được yêu cầu, năng suất lao động, năng lực cạnh tranh còn hạn chế, khả năng chống chịu của nền kinh tế trước những biến động bên ngoài còn thấp, tác động của biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, nguy cơ tụt hậu và bẫy thu nhập trung bình còn hiện hữu...

Để khắc phục những tồn tại này, Chính phủ Việt Nam đã quyết tâm đổi mới toàn diện nền kinh tế theo hướng kiên trì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, tiếp tục theo đuổi chính sách thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững gắn với quyết liệt thực hiện các đột phá lớn,… Việt Nam cũng sẽ đẩy nhanh hơn nữa tiến độ cơ cấu lại nền kinh tế, cơ cấu lại các ngành, lĩnh vực, khu vực, ngành hàng sản xuất gắn với chú trọng thị trường đầu ra, phát triển đồng bộ cả thị trường nội địa và nước ngoài, nghiên cứu các giải pháp ứng phó chủ động, giảm tác động tiêu cực của tình hình thương mại thế giới.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Dũng cũng cho rằng sự nỗ lực đến từ một phía là chưa đủ. Cần có sự chủ động, tham gia tích cực của chính cộng đồng doanh nghiệp trong các hành động, hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xã hội và trong đầu tư, kinh doanh của Chính phủ.

Doanh nghiệp FDI lo ngại rủi ro từ PPP

Tham gia thảo luận tại diễn đàn, một vấn đề được rất nhiều doanh nghiệp quan tâm đó là hợp tác công ty PPP, đặc biệt là những lo lắng của các nhà đầu tư Nhật Bản, Hàn Quốc, Anh Quốc…

Hiệp hội doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) cho rằng trong quá trình triển khai các dự án PPP, nghị định 63 (ban hành vào tháng 5/2018) và một số văn bản pháp luật liên quan vẫn còn nội dung chưa rõ ràng, còn tồn đọng một số vấn đề.

JCCI đề nghị Chính phủ Việt Nam cải thiện hơn nữa 4 nội dung.

Thứ nhất, quy định rõ hơn về các trường hợp áp dụng luật nước ngoài. Cụ thể điều 467 của Nghị định 63 có quy định các hợp đồng có liên quan của dự án có thể áp dụng luật nước ngoài, nhưng lại không quy định rõ là có thể áp dụng luật nước ngoài đối với những hợp đồng mà một trong các bên ký kết là pháp nhân nước ngoài hay không.

Thứ hai, cho phép sử dụng trọng tài bên ngoài Việt Nam đối với toàn bộ các dự án hạ tầng bao gồm cả bất động sản (liên quan đến quy định về giải quyết tranh chấp). Điều 67 của Nghị định 63 có quy định có thể sử dụng trọng tài bên ngoài Việt Nam, nhưng đối với các tranh chấp liên quan đến bất động sản thì lại quy định phải giải quyết tại tòa án Việt Nam theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, do vậy những tranh chấp phát sinh tại các dự án PPP liên quan đến xây dựng, kinh doanh thiết bị cơ sở hạ tầng có thể hiểu rộng ra là đều thuộc các dự án bất động sản, do vậy sẽ ảnh hưởng xấu đến việc thu xếp tài chính cho dự án từ các tổ chức tài chính nước ngoài, JCCI trình bày.

Thứ ba, cho phép nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án có quyền thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, quyền kinh doanh thiết bị dự án. Nghị định 63 có quy định về vấn đề trên, tuy nhiên Luật Đất đai, Luật Dân sự lại không quy định rõ việc chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam được phép nhận thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất, do đó vẫn còn tồn tại vấn đề là nhà đầu tư và doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc huy động vốn.

Cuối cùng, JCCI đề nghị Chính phủ Việt Nam phải chịu một mức độ rủi ro nhất định trong việc chuyển đổi tỷ giá (liên quan đến thanh toán đáo hạn).

Đồng thuận với ý kiến từ phía JCCI, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Anh Quốc tại Việt Nam cũng cho rằng để phát triển chương trình PPP, vấn đề quan trọng nhất là việc cân bằng hợp lý các rủi ro, các nhà tài trợ nước ngoài cần đảm bảo những hiệu quả nhất định trong việc thực hiện dự án và nhận được những quyền lợi tương xứng để tránh những rủi ro không muốn có.

"Chúng tôi đã nghe rất nhiều lần tại diễn đàn này về những rủi ro ngoại hối nhưng thực tế phải có một bên chấp nhận chịu những rủi ro này. Nếu các nhà đầu tư nước ngoài buộc phải chịu, họ sẽ tính giá các rủi ro đó vào dự án khiến cho dự án trở nên tốn kém hơn và không mang tính kinh tế cao", đại diện các nhà đầu tư Vương Quốc Anh nhấn mạnh.

Ấn định chỉ tiêu ngân sách làm khó doanh nghiệp

Ông Mark Gillin, Trưởng nhóm Công tác Thuế và Hải quan đã nêu lên một vấn đề khá nhức nhối đối với các doanh nghiệp tại địa phương hiện nay, đó là “Các cơ quan thuế địa phương thường ấn định chỉ tiêu nộp ngân sách cho từng doanh nghiệp trong quá trình thanh kiểm tra và cố tình tìm kiếm dấu hiệu vi phạm, mà thực chất có thể nói là sách nhiễu doanh nghiệp cho đến khi nộp đủ “chỉ tiêu”.

Dẫn chứng thêm, ông đưa ra một con số khiến nhiều người có phần giật mình, “tổng thuế suất trên lợi nhuận chính thức của Việt Nam là 38%, cao nhất tại Châu Á” hay “thời gian cần để thực hiện các quy định về kê khai nộp thuế ở Việt Nam là 498 giờ” – theo thống kê của Ngân hàng thế giới trong báo cáo về môi trường kinh doanh.

"Thay vì tập trung vào kiểm tra, cán bộ thuế thường tập trung vào việc điều chỉnh căn cứ tính thuế của doanh nghiệp bằng cách loại bỏ khoản mục được khấu trừ, thay đổi mức giá, mà thường dựa trên cách hiểu khác về quy định hay những lỗi không cố tình do chưa hiểu đúng hay thiếu hiểu biết về luật", ông Mark Gillin, Trưởng nhóm Công tác Thuế và Hải quan phát biểu.

Phản hồi về thực trạng trên, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai ghi nhận các ý kiến và thông tin, Bộ đã có đường dây nóng để các doanh nghiệp có thể phản ánh những hiện tượng hoặc là những nhũng nhiễu của cán bộ gây khó khăn, xử lý nghiêm những cán bộ vi phạm".

Bà Mai cho biết, tính đến nay đã có 99,8% số doanh nghiệp đã kê khai thuế điện tử và 97,8% doanh nghiệp đã nộp thuế điện tử và tiếp tục đẩy mạnh hoàn thuế điện tử.

"Đối với cải cách thủ tục thuế và hải quan, hiện nay chúng tôi cũng đang xây dựng Nghị định về giao dịch điện tử trong lĩnh vực tài chính và dự kiến Nghị định này cũng sẽ được trình trong Quý 4 của năm nay. Nghị định này sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho các doanh nghiệp trong giao dịch điện tử cũng như trong kinh doanh", bà Mai nói.

Bài liên quan

Nghị định 63 về PPP : Những vướng mắc lớn sẽ được tháo gỡ

Đề xuất bỏ yêu cầu nhà đầu tư phải có đủ tiền và chứng khoán trước khi đặt lệnh

4 doanh nghiệp nhôm trong nước yêu cầu áp thuế nhôm nhập từ Trung Quốc

Điểm lại những kiến nghị 'nóng' tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2016