Đại dịch Covid-19 cùng sự phục hồi kinh tế không đồng đều trên thế giới dẫn đến tình trạng thiếu hụt container ở châu Á cùng nhiều khu vực khác. Giới quan sát ngành cho biết các công ty phải chờ hàng tuần, thậm chí trả thêm phí để có container, đẩy chi phí vận tải biển tăng vọt.

Tình trạng này ảnh hưởng tất cả các bên cần vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc, đặc biệt là công ty thương mại điện tử và người tiêu dùng – có thể phải gánh chịu phần chi phí tăng thêm.

Tháng 12, phí vận tải giao ngay tăng 264% đối với tuyến châu Á – Bắc Âu so với cùng kỳ năm trước, theo Mirko Woitzik, giám đốc giải pháp rủi ro tại Resilience36. Mức tăng là 145% đối với tuyến châu Á – Bờ Tây Mỹ.

So với đáy tháng 3, phí vận tải từ Trung Quốc đến Mỹ và châu Âu tăng 300%, Mark Yeager, giám đốc điều hành Redwood Logistics, nói. Phí giao ngay tăng khoảng 6.000 USD/container so với giá bình thường 1.200 USD.

Giá vận tải từ Mỹ cũng tăng nhưng không đột ngột như vậy, Yeager cho biết thêm.

“Lý do là phía Trung Quốc quá mạnh tay trong việc lấy lại container rỗng… lấy một container từ các nhà xuất khẩu Mỹ là khó”. Cứ 4 container từ Mỹ về châu Á thì có 3 container rỗng.

Thực tế, tình trạng thiếu hụt container tại châu Á dẫn đến cuộc khủng hoảng tương tự tại nhiều nước châu Âu, như Đức, Áo và Hungary, bởi các hãng vận tải chuyển hướng container sang phía đông nhanh nhất có thể, Woitzik nhận định.

Thặng dư thương mại làm gia tăng mất cân bằng container

Có một số yếu tố từ đại dịch Covid-19 thúc đẩy xu hướng này.

Thứ nhất, Trung Quốc đang xuất khẩu hàng sang Mỹ và châu Âu nhiều hơn là chiều ngược lại. Lý do là kinh tế Trung Quốc phục hồi nhanh hơn nhờ kiểm soát tốt Covid-19 trong năm 2020. Hệ quả, container mắc kẹt ở phương Tây trong khi chúng thực sự cần thiết tại châu Á.

Có khoảng 180 triệu container trên thế giới nhưng “chúng đang ở sai chỗ”, theo Yeager. “Chuyện đang xảy ra là thặng dư thương mại của Trung Quốc gia tăng và cứ mỗi container đến nước này, có tới 3 container rời cảng”.

Tình hình thêm trầm trọng khi số đơn đặt hàng container mới hầu hết bị hủy trong nửa đầu năm 2020 khi thế giới bắt đầu phong tỏa ứng phó Covid-19, theo Alan Ng, phụ trách mảng logistics và vận tải Hong Kong, Trung Quốc đại lục tại PWC.

“Quy mô và tốc độ phục hồi khiến mọi người bất ngờ. Sự phục hồi bất ngờ trong khối lượng thương mại khiến mọi tuyến hàng hải lớn phải bổ sung đáng kể container để giải quyết vấn đề thiếu hụt”.

Ít giải pháp thay thế

Trong khi đó, khả năng vận tải hàng không bị hạn chế. Một số mặt hàng giá trị cao thường được vận chuyển đường hàng không giờ cũng phải vận chuyển bằng đường biển, trong các container, Yeager nhận định.

Lưu lượng hàng không quốc tế giảm mạnh do virus và các hạn chế đi lại.

“Các công ty vận tải hàng không thường tận dụng thêm khoang chứa dưới bụng máy bay nhưng do không có nhiều phi cơ chở khách cất cánh, dịch vụ hàng không cũng bị hạn chế theo. Thiếu lựa chọn, cùng với lực cầu điên rồ, đã tạo ra cuộc khủng hoảng này”.

Cuộc khủng hoảng container ảnh hưởng mọi công ty cần vận chuyển hàng hóa. Tuy nhiên, giới phân tích cho biết tình hình hiện tại tác động mạnh đến các nhà bán lẻ thương mại điện tử, chủ yếu là hàng tiêu dùng sản xuất ở Trung Quốc.

Chi nhánh Ikea tại Singapore gọi đây là “cuộc khủng hoảng vận tải toàn cầu” trong bài đăng trên Facebook hồi giữa tháng 1.

“Lực cầu tăng mạnh trên thế giới đối với dịch vụ logistics lúc này dẫn đến tình trạng thiếu container, tắc nghẽn cảng biển, hạn chế tải trọng các tàu, thậm chí là dẫn đến phong tỏa tại một số thị trường nhất định cùng nhiều khó khăn khác”.

Gã khổng lồ nội thất ước tính 850 trong số 8.500 sản phẩm bán tại Singapore bị ảnh hưởng vì chậm trễ trong giao hàng, kéo theo đó là các chương trình khuyến mại sẵn có và đang lên kế hoạch.

Yeager cho rằng các hãng bán lẻ phải ra quyết định, giữa “chấp nhận trả thêm phí và đẩy lùi lịch giao hàng, khiến người mua thất vọng”. Các chi phí liên quan hoặc được nhà bán lẻ chịu hoặc chuyển sang cho khách hàng.

Cuộc đua đóng mới container

Các đơn hàng container mới đã xuất hiện nhưng Ng nhận định chúng không thể sẵn sàng sử dụng ngay lập tức. Ông dẫn báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu Vận tải biển Quốc tế Thượng Hải hồi quý IV/2020 cho thấy tình trạng thiếu container còn kéo dài ít nhất 3 tháng nữa.

Cainiao, đơn vị logistics của gã khổng lồ công nghệ Trung Quốc Alibaba, tuần trước triển khai dịch vụ đặt container để ứng phó tình trạng thiếu hụt toàn cầu. Dịch vụ sẽ trải rộng trên hơn 200 cảng tại 50 quốc gia, chi phí vận tải từ cảng này sang cảng kia sẽ rẻ hơn 30 – 40%.

Tuy nhiên, Yeager cảnh báo cuộc đua đóng mới container cũng có nguy cơ bị trì hoãn bởi đại dịch Covid-19 cũng ảnh hưởng đến nguồn cung thép, gỗ.

(Theo NDH)

Bài liên quan

Ngày mai, giá xăng có thể tăng 400-500 đồng mỗi lít

LS. Trương Thanh Đức: 'Đối tượng mà Hà Thành lừa đảo là ngân hàng chứ không phải khách hàng'

‘Vui rộn ràng - Đón xuân sang’ cùng BAOVIET Bank

Ngân hàng đặt kế hoạch 2021 ra sao?