Công ty dầu mỏ lớn nhất thế giới cho biết họ có thể đạt ‘net zero' mà không cần sản xuất ít dầu hơn

Công ty tin rằng một số trong số này một ngày nào đó có thể trở thành mặt hàng xuất khẩu cực kỳ sinh lợi, có tác động đáng kể đến ngành dầu khí.

Trong khuôn viên của Saudi Aramco ở rìa Vịnh Ả Rập, quy mô rộng lớn của nhà sản xuất dầu lớn nhất thế giới được thể hiện rõ ràng. Trong một tòa nhà, một màn hình cong dài gần 43 mét (140 feet) chạy xung quanh một căn phòng, theo dõi dầu thô chảy qua 25.000 dặm đường ống.

Cách đó một quãng ngắn, tại "Trung tâm nghiên cứu kỹ thuật dầu khí và thăm dò tiên tiến" của công ty, hay EXPECArc, các nhà khoa học tinh chỉnh máy bay không người lái địa chấn có thể phân tích sự hình thành đá dưới lòng đất và truyền dữ liệu trở lại cho các kỹ sư trong vòng vài giây, giúp Aramco tránh được chi phí và rủi ro khi cử các đội vào sa mạc để khoan dầu.

Trong khi đó, những người khác thử nghiệm xi măng đông cứng nhanh được bơm cacbon và thử nghiệm các hợp chất được tạo ra để hút cacbon trực tiếp từ không khí. Họ đang cố gắng xây dựng công nghệ có thể làm giảm tác động ô nhiễm của việc đốt dầu.

Mục đích của Aramco trong việc tiết lộ công việc của mình cho một số nhà báo được tuyển chọn kỹ càng là một tính toán rõ ràng.

Trong bối cảnh các nhà bảo vệ môi trường đang thúc ép các gã khổng lồ dầu mỏ loại bỏ dần nhiên liệu hóa thạch, công ty muốn thể hiện mình là một người bạn khí hậu chứ không phải kẻ thù. Họ bày tỏ quan ngại sâu sắc về sự nóng lên toàn cầu nhưng vẫn giữ ý định sản xuất dầu cho các thế hệ mai sau.

Việc xây dựng một hình ảnh xanh ngày càng được các nhà sản xuất dầu coi là cần thiết trong việc dập tắt hoạt động của các cổ đông và xoa dịu các cơ quan quản lý.

Nhưng các nhà điều hành Aramco nhấn mạnh rằng họ coi các cam kết về khí hậu là vì lợi ích riêng của họ. "Đây là môi trường của chúng tôi. Đây là đất nước của chúng tôi", Ashraf Al-Ghazzawi, Phó chủ tịch điều hành chiến lược và phát triển doanh nghiệp, cho biết trong một cuộc phỏng vấn dài.

'Không thấy có gì mâu thuẫn'

Thông điệp rất đơn giản: Aramco có thể giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu, ngay cả khi bơm một lượng dầu khổng lồ khoảng 9 triệu thùng dầu mỗi ngày. (ExxonMobil, công ty dầu mỏ lớn thứ hai, bơm ít hơn 1/3 số tiền đó).

"Chúng tôi không thấy bất kỳ mâu thuẫn nào", Ghazzawi nói. "Việc chống lại khí thải từ các nguồn năng lượng thông thường này là một lựa chọn rất khả thi".

Đối với hoàng gia Saudi, năng lượng thông thường cũng rất cần thiết.

Doanh thu từ trữ lượng dầu khổng lồ của đất nước chiếm 50% nền kinh tế Saudi.

Lợi nhuận từ lượng dầu đó, từ việc Aramco tốn chưa tới 4 USD/thùng để sản xuất, là rất quan trọng để hỗ trợ các nỗ lực phát triển kinh tế khác của chính phủ nước này.

Vào tháng 5, công ty đã báo cáo dòng tiền tự do gần 23 tỷ USD trong quý đầu tiên năm nay và năm ngoái công ty đã có được doanh thu 440,8 USD.

Mục tiêu là làm cho hoạt động kinh doanh dầu mỏ đó tồn tại lâu dài trong tương lai, bất kể quá trình chuyển đổi xanh của thế giới.

Aramco tuyên bố những đột phá về công nghệ của họ sẽ cắt giảm 15% lượng khí thải carbon từ mỗi thùng dầu mà họ sản xuất vào năm 2035, số tiền mà các kỹ sư tính toán tương đương với 51,1 triệu tấn carbon mỗi năm.

Công ty đặt mục tiêu loại bỏ lượng khí thải vào năm 2050 (được gọi là mục tiêu không phát thải). Mục tiêu đó không bao gồm các liên doanh, cũng như phát thải Phạm vi 3 hoặc người dùng cuối.

Nhưng Aramco dự đoán rằng ngay cả vào năm 2050, hàng triệu người vẫn sẽ lái những chiếc ô tô chạy bằng nhiên liệu, bay trên những chiếc máy bay chạy bằng nhiên liệu phản lực và vận chuyển hàng hóa trên những con tàu chạy bằng nhiên liệu hàng hải.

Ahmad Al-Khowaiter, Phó chủ tịch điều hành công nghệ và đổi mới, cho biết: "Chúng ta cần tất cả các nguồn năng lượng để đáp ứng sự tăng trưởng về nhu cầu, điều này rất lớn ở các nước đang phát triển. Trụ cột chính trong chiến lược và công nghệ của chúng tôi là hiệu quả và tối ưu hóa hoạt động sản xuất hiện tại của chúng tôi".

Sự nhấn mạnh vào hiệu quả, thay vì kiềm chế sản xuất, được đẩy mạnh đến mọi ngóc ngách của trụ sở Dhahran, hay còn gọi là "trại", như các nhân viên gọi khu phức hợp ngoại ô kiểu Mỹ của họ (nơi đây có phục vụ đồ ăn Starbucks và Tex-Mex cũng như giải bóng chày Little League).

Nhưng đối với nhiều nhà khoa học khí hậu và nhà môi trường, việc cùng lúc trở thành gã khổng lồ dầu mỏ và nhà vô địch về khí hậu dường như là một việc bất khả.

Sáng kiến Theo dõi Carbon của tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại London, chuyên giám sát hoạt động môi trường của các công ty, vào tháng 9 năm ngoái đã xếp các mục tiêu về khí hậu của Aramco là yếu nhất trong số 25 công ty dầu khí được giao dịch công khai.

Aramco cũng là công ty duy nhất hạn chế các mục tiêu về khí hậu của mình đối với các cơ sở được sở hữu và vận hành hoàn toàn.

Nhìn chung, tổ chức phi chính phủ này cho biết, công ty "tiếp tục khiến các nhà đầu tư gặp rủi ro do không lập kế hoạch cắt giảm sản lượng".

Cuộc tranh luận về thu giữ carbon

Aramco quyết tâm tồn tại lâu hơn quá trình chuyển đổi đó.

Khowaiter, người đứng đầu bộ phận công nghệ và đổi mới, cho biết công ty đã tăng gấp ba lần số nhân viên nghiên cứu và phát triển kể từ năm 2010 và vào năm 2023, công ty đã nộp đơn cho 1.033 bằng sáng chế với văn phòng cấp bằng sáng chế Hoa Kỳ.

Để hỗ trợ những nỗ lực đó, Aramco tuyển dụng nhân viên trực tiếp từ các trường trung học của Ả Rập Xê Út, sau đó tài trợ cho các nghiên cứu chuyên ngành của họ, thường là ở Hoa Kỳ. Một kỹ sư mà Fortune gặp sắp bắt đầu học tiến sĩ tại Stanford, trong khi một người khác sẽ đến Cornell vào mùa hè này.

Khowaiter cho biết Aramco hiện chi khoảng 800 triệu USD mỗi năm cho R&D, 60% trong số đó tập trung vào "tính bền vững bởi cuối cùng, thị trường sẽ đánh giá cao các sản phẩm có hàm lượng carbon thấp".

Khoản đầu tư đó được phản ánh qua số lượng hoạt động khổng lồ tại trụ sở chính, đặc biệt là nỗ lực thu giữ và tái sử dụng carbon.

Thu giữ carbon là một công nghệ được các nhà sản xuất dầu mỏ áp dụng. Tuy nhiên, nhiều nhà khoa học và quan chức về khí hậu đã tỏ ra nghi ngờ về nó, đồng thời cáo buộc ngành công nghiệp này đang quảng bá công nghệ này nhằm ngăn chặn việc thực hiện các biện pháp hạn chế phát thải có ý nghĩa.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Gutteres đã đề cập đến các kế hoạch công nghiệp nhấn mạnh đến việc thu giữ carbon thay vì năng lượng sạch là "đề xuất để trở thành những kẻ phá hủy hành tinh hiệu quả hơn".

Các nhà điều hành Aramco bác bỏ quan điểm đó.

Tại nhà máy khí đốt Hawiyah của công ty, cách Dhahran hai giờ về phía nam, họ thu giữ carbon thải ra trong quá trình sản xuất dầu và khí đốt, sau đó vận chuyển đi 50 dặm, nơi nó được bơm vào giếng dầu để tăng cường thu hồi dầu thô, cũng như để tăng cường thu hồi dầu thô và lưu trữ cacbon.

Đây là một dự án thí điểm khiêm tốn nhằm tái sử dụng carbon thay vì thải các hạt vào khí quyển. Khowaiter cho biết Aramco đang đặt mục tiêu giảm một nửa chi phí thu hồi carbon, giúp nó có tính khả thi về mặt thương mại.

Bắt đầu từ năm 2028, công ty sẽ thu giữ và lưu trữ khoảng 9 triệu tấn carbon mỗi năm ở Jubail, phía bắc trụ sở chính của Aramco.

Hydro đắt tiền

Nhưng phần lớn công nghệ whizzbang khác của Aramco vẫn còn quá đắt để đưa ra thị trường, trong đó có việc phát triển hydro làm nguồn nhiên liệu mà các kỹ sư tại EXPECArc đã nghiên cứu trong nhiều năm.

Vào năm 2020, Aramco đã thực hiện chuyến hàng amoniac xanh – hydro hóa lỏng được tạo ra từ hydrocarbon đầu tiên trên thế giới đến Nhật Bản. Nhưng amoniac xanh vẫn khó vận chuyển và đắt hơn rất nhiều so với dầu hoặc khí đốt.

Aramco dự đoán hydro xanh lam và xanh lục (loại được sản xuất từ năng lượng tái tạo) sẽ trở thành một ngành công nghiệp trị giá 700 triệu USD vào năm 2050. Đây chỉ là một thay đổi nhỏ đối với một công ty có quy mô lớn như vậy trên thế giới.

Công ty đang phát triển các cách để sử dụng hydro xanh tại địa phương.

Một ý tưởng đang được xem xét là sử dụng hydro xanh để cung cấp năng lượng cho một nhà máy mà Aramco vận hành với Baosteel của Ả Rập Saudi: Kế hoạch sẽ là sử dụng năng lượng sạch hơn để sản xuất thép tấm, sau đó bán sản phẩm có hàm lượng carbon thấp với giá cao hơn nhiều so với các sản phẩm thép thông thường, vốn gây ô nhiễm lớn hơn.

Việc tìm ra lĩnh vực R&D nào cuối cùng sẽ hoạt động có thể khiến Aramco mất nhiều năm để xác định, một khoảng thời gian mà nhiều người lo ngại rằng thế giới cho phép.

James Ingram, biên tập viên cấp cao của Cơ quan Khảo sát Kinh tế Trung Đông, cho biết: "Đối với tôi, một phép thử lớn là họ thực sự có thể khử cacbon trong dầu và khí đốt nhanh đến mức nào".

Ghazzawi, Giám đốc chiến lược của Aramco, bác bỏ mọi quan điểm cho rằng công ty nên cắt giảm sản lượng nhiên liệu hóa thạch.

"Chúng tôi chưa bao giờ là một công ty 'nửa nạc, nửa mỡ. Aramco là một ví dụ tuyệt vời về việc có thể xử lý, quản lý lượng khí thải", ông nói.

Bài liên quan

Cần 368 tỷ USD để đạt mục tiêu Net Zero

Nestlé đặt mục tiêu phát thải ròng Net Zero vào năm 2050

Vinamilk công bố lộ trình tới Net Zero 2050 và nhà máy, trang trại đạt trung hòa Carbon đầu tiên

Khởi động dự án trồng cây hướng đến Net Zero Carbon của Vinamilk và Bộ Tài nguyên và Môi trường