Đọc báo chí tường thuật, một chi tiết làm tôi rất thú vị: Tại buổi lễ, bà Nguyễn Thị Nga, Chủ tịch Tập đoàn BRG đã trình bày lại quá trình chuẩn bị và phát triển dự án. Bà cho biết: "Việc xây dựng thành phố này không phải dành cho thế hệ chúng ta mà quan trọng hơn chính là xây dựng một nền tảng vững chắc cho sự phát triển của nhiều thế hệ người Việt sau này. Đây là ước mơ và tâm huyết lớn nhất của tôi muốn dành những gì tốt đẹp nhất cho Hà Nội". Quay về phía Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đang lắng nghe, bà Nga nói: "BRG và tập đoàn đối tác Sumitomo Nhật Bản cam kết với Thủ tướng sẽ hoàn thành đúng tiến độ từng giai đoạn, không làm sai một lời nào luôn".

Bà Nga đã nói với Thủ tướng bằng niềm tin và tâm huyết của mình, cũng là một lời cam kết trước tất cả mọi người về tiến trình thành phố sắp hiện lên. Nếu không dày công chuẩn bị, không dằng dặc trăn trở, không tận cùng tâm huyết và tự tin vào chính mình cùng các đối tác, đồng sự của mình thì không cam kết như thế.

Tôi có cảm giác mình được lan truyền mạnh mẽ những điều ấy. Tôi viết một bài ngắn, xúc cảm: “Xin chào Thành phố bờ Bắc sông Hồng!”. Bài viết nhận được nhiều chia sẻ, nhưng cũng có những ý kiến trái chiều. Một nhà văn có danh, hay phản biện, comment: “Tôi không tin vào những dự án như thế này!”. Tôi trả lời ngắn: “Chúng ta đủ thời gian để chờ đợi những gì sẽ diễn ra”.

***

Đi bộ quanh hồ Hoàn Kiếm, tôi hay dừng lại ở 16 Lê Thái Tổ, chỗ tượng đài vua Lê. Tôi nhìn và ngẫm nghĩ từ mấy cái ghế đá xanh đã có ở đây hơn một thế kỷ.

Vào cuối năm 1892, một người đàn bà tên là Trần Thị Lan, 24 tuổi, đến tòa đốc lý nộp hồ sơ xin thành lập công ty để làm ăn như các công ty của người Hoa, người Pháp thời bấy giờ. Công ty do chính bà làm giám đốc đã thắng thầu nhiều hợp đồng cung cấp lương thực, thực phẩm cho quân đội Pháp ở Hà Nội, Vĩnh Yên.    

Bà Trần Thị Lan là người phụ nữ Việt đầu tiên lập công ty, cũng là người Việt đầu tiên tậu xe hơi và lắp điện thoại nhà riêng ở Việt Nam. Thành công nối tiếp thành công, bà Lan tổ chức các đội thuyền lớn thu mua lúa gạo để xuất khẩu, mở rộng mạng lưới cung cấp lương thực, thực phẩm cho các trại lính và hệ thống nhà tù khắp Bắc kỳ.

Bà còn tham gia cả lĩnh vực kinh doanh vận tải sông, biển. Trên tàu sông biển của bà, chỉ có lái tàu và thợ xúc than là đàn ông, còn thủy thủ và phục vụ đều là đàn bà. Bà Lan giàu có và còn nổi tiếng vì làm việc thiện như cứu đói, phát chẩn. Có đợt bà cho giết hàng chục con bò, chia mỗi suất một cân gạo cùng một lạng thịt bò để phát cho các hộ dân bị đói. Bà phát thuốc cho dân gặp dịch bệnh, can thiệp với nhà chức trách đòi giảm án hay tha bổng những người vì nghèo đói mà phải tội…

Hai năm sau khi lập Công ty thầu An Nam, bà Lan nổi tiếng khắp Bắc Kỳ và cõi An Nam vì trúng thầu phá thành Hà Nội. Vào thời điểm này, chính quyền Pháp thực hiện việc phá các tường thành xây thời Gia Long. Tham gia đấu thầu có 2 công ty Pháp, 2 công ty Hoa kiều. Bà Lan đã yêu cầu thông báo thầu công khai và công ty của bà tham gia đấu thầu. Không ai nghĩ bà trúng.

Biết mình vốn ít, máy móc không có, nhưng bà đã tính, nhân công là nông dân, cùng với việc sử dụng số gạch đá dỡ ra đem bán để bù vào. Bà bỏ thầu giá thấp nhất và đã thắng. Bà về quê thuê phu, vào Hòe Thị đặt làm búa tạ, cuốc chim, xà beng, thuê một ông ở Hội đồng thành phố làm xe cút kít. Nhà tư sản Bạch Thái Bưởi, lúc này 20 tuổi, bắt đầu khởi nghiệp, nhận việc dựng lán trại cho phu ở.

Bắt tay làm năm 1894, hơn 2 năm sau, công việc phá thành đã xong, sớm hơn dự kiến 6 tháng. Số gạch đá thu được, bà cho xây ngôi biệt thự ở Hội Vũ, đến nay vẫn còn. Bà xây các dãy nhà ở khu vực Cửa Đông của thành để cho thuê, nay chính là các phố Đường Thành, Cửa Đông, Hàng Da. Bà còn xây cả trường Punigier, nay là trường Việt Đức. Bà chở đá về làng lát nền sân đình, chùa. Có những tấm đá xanh, bà cho làm ghế đặt bên Hồ Hoàn Kiếm để dân ngồi chơi. Mấy chiếc ghế đá ở 16 Lê Thái Tổ chính là sót lại từ số ghế đá xanh ngày ấy…

Thành công trong kinh doanh, nhưng bà Lan lại vô cùng bất hạnh trong đời tư và chịu nhiều định kiến, chịu tiếng là me Tây, là dám phá thành của cha ông để lại. Vốn là một cô gái làng xinh đẹp, lý trưởng ở làng đã cho bố mẹ bà vay tiền để bẫy, ép phải gả bà để lấy làm vợ hai. Bà đã trốn đi khỏi làng. Bà trải qua ba đời chồng Việt, Hoa, Pháp, mà không có con. Bà có tên thường gọi là Tư Hồng, là bởi ghép tên chồng người Hoa tên là Hồng thành thím Hồng, rồi lấy chồng là quan tư Pháp, ghép lại lần nữa thành Me Tư Hồng, hay cô Tư Hồng. Cái chết của bà đến nay vẫn còn là một bí ẩn. Mộ bà hiện vẫn còn ở khu đền Hai Bà Trưng, trên bia chỉ khắc ba chữ "Cô Tư Hồng".

***      

Từ chuyện nữ doanh nhân Việt đầu tiên, bà Trần Thị Lan cách đây hơn một thế kỷ, đã vượt lên hoàn cảnh, kinh doanh thành công, để lại những dấu ấn, mà cuộc đời sao bi kịch đến thế, sao lại phải chịu những định kiến oan nghiệt đến thế?

Từ đấy mà nghĩ về những nữ doanh nhân hàng đầu của chúng ta hôm nay. Thời thế, thách thức, vận hội đã khác xưa nhiều. Nhưng phải nói là chúng ta, vì hoàn cảnh lịch sử, mà đã phải đi qua rất nhiều thời gian cùng những biến cố và thử thách ghê gớm. Từ ý chí đánh đổ tư sản, phong kiến và đế quốc, coi tư sản là kẻ thù, đến xây dựng kinh tế kế hoạch tập trung, rồi cải tạo công thương nghiệp, sau đó dưới ánh sáng của Công cuộc Đổi mới, mới dần dần mở ra, chấp nhận kinh tế nhiều thành phần, chấp nhận thị trường, tạo điều kiện cho người dân làm giàu, đến bây giờ thì đã xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng.

Từ những chủ trương, chính sách đúng đắn, tinh thần “dân giàu thì nước mạnh” đã được phát huy. Nhưng hành trình đi đến những chủ trương chính sách ấy thật nhọc nhằn và khát vọng làm giàu của người Việt của chúng ta vẫn bền bỉ.

Bây giờ đất nước đã có một thế hệ doanh nhân, nhiều tên tuổi đã được biết đến trên trường quốc tế. Trong số những doanh nhân hàng đầu hiện nay, là những người phụ nữ sáng giá.

Thời nào, trong nhóm những người tiên phong đi đầu trong làm ăn kinh tế cũng có bóng dáng phụ nữ. Tôi nhớ bà Ba Thi, người đã “xé rào” cứu đói cho Thành phố Hồ Chí Minh cuối thời bao cấp và chuyện ông Bí thư Thành ủy Võ Văn Kiệt nói: “Chị cứ làm đi! Nếu phải đi tù, tôi sẽ đem cơm cho chị!”. Tôi nhớ tới bà Ba Sương, người đã từng được phong anh hùng, nhưng vì bất cập của chính sách, đã phải ra tòa với bao nhiêu nước mắt, bây giờ lại trở lại con đường kinh doanh.

Sau lớp ấy là những nữ doanh nhân tên tuổi đã được thế giới biết đến và tôn vinh, như bà Mai Kiều Liên, từ cán bộ nhà nước rồi thành doanh nhân hàng đầu, làm nên thương hiệu sữa Việt Nam Vinamilk. Là nữ doanh nhân Thái Hương với thương hiệu TH true Milk. Là người “Đàn bà hàng không” Nguyễn Thị Phương Thảo của Viet Jet Air. Là doanh nhân Nguyễn Thị Nga với BRG đang cùng các đối tác bắt đầu xây nên thành phố mới. Là người phụ nữ “Vượt lên Người khổng lồ”, nữ doanh nhân Trần Uyên Phương của Tân Hiệp Phát…

Và tiếp nữa, hiện nay đang xuất hiện đông đảo, ngày càng khẳng định mình một cách mạnh mẽ, là những nữ doanh nhân trẻ, thế hệ 8X, 9X…

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nói: “Cần thiết phong tặng anh hùng, trao các loại huân huy chương cho doanh nghiệp tư nhân đạt thành tích đóng góp xây dựng Tổ quốc”. Những tên tuổi nữ doanh nhân như đã kể trên xứng đáng được nhân dân tôn vinh và tự hào. Họ là anh hùng đấy, hãy tin đi!

***                        

Trở lại chuyện comment của một nhà văn tôi đã đề cập. Tôi hiểu, niềm tin không phải dễ lan tỏa đến được tất cả mọi người ngay cùng trong một thời điểm. Chúng ta cũng đã từng chịu nhiều hệ lụy từ những trải nghiệm không phải lúc nào và ở đâu cũng tốt dẹp trong quá trình phát triển. Mỗi một đổ vỡ là để lại một bất tín. Mỗi một thành công lại xây nên một niềm tin mới. Và cần có thời gian để kiểm chúng, để tạo dựng và lan tỏa niềm tin.  

Bài liên quan

Công ty của nữ doanh nhân 8x Lê Nguyễn Diễm My phát hành trái phiếu

CEO Vietjet và NutiFood lọt danh sách nữ doanh nhân quyền lực nhất châu Á 2019

Công ty của nữ doanh nhân 8x Lê Nguyễn Diễm My phát hành trái phiếu

Nữ doanh nhân Tuổi Hợi: : 'Làm kinh doanh phải chấp nhận sự cạnh tranh'