Thành phố Hồ Chí Minh là địa phương tập trung nhiều doanh nghiệp, thu hút đông đảo lao động từ các địa phương khác đến sinh sống và làm việc. Đây là thuận lợi để BHXH Hồ Chí Minh khai thác, phát triển lao động tham gia BHXH, BHYT nhưng cũng là “áp lực” bởi thị trường lao động luôn biến động. Đồng chí có thể chia sẻ cụ thể hơn về vấn đề này?

Ông Phan Văn Mến: TP. Hồ Chí Minh là địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội rất phát triển, thu nhập bình quân đầu người cao nhất cả nước. Nhận thức của người dân về pháp luật nói chung và chính sách BHXH, BHYT nói riêng cao so với mặt bằng chung cả nước. Trong quá trình tổ chức thực hiện, luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đến công tác an sinh xã hội trong đó có thực hiện, chính sách pháp luật BHXH, BHYT; sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Thành ủy, UBND, HĐND, đặc biệt là sự quan tâm, tạo điều kiện của Tổng Giám đốc BHXH trong mọi hoạt động của đơn vị. Tuy nhiên, bên cạnh thuận lợi cũng đi kèm không ít khó khăn, thách thức.

Khối lượng công việc của BHXH TP ngày càng nhiều, từ năm 2014 đến 2018 tăng gấp đôi, trung bình mỗi năm khối lượng công việc tăng gần 18%. Năm 2018, bên cạnh những nhiệm vụ thường xuyên, ngành tiếp tục thực hiện công việc mới, khó, mang tính cấp bách như đồng bộ dữ liệu chuẩn hóa dữ liệu đầu vào; đồng bộ in cấp sổ BHXH, thẻ BHYT; trả sổ BHXH cho người lao động… Khối lượng công việc tăng cao nhưng biên chế lại không tăng và theo Theo Nghị định 108/2014/NĐ-CP của Chính phủ và chỉ đạo của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam, BHXH TP. Hồ Chí Minh sẽ phải giảm 10% biên chế. Thu nhập người lao động tại cơ quan BHXH thấp so với mặt bằng chung của các ngành nghề đặc biệt so với doanh nghiệp; trong khi đó giá cả sinh hoạt tại TP. Hồ Chí Minh rất cao dẫn đến cán bộ BHXH gặp khó khăn. Trong năm 2017, cán bộ bỏ việc là 47 người và 07 tháng đầu năm số lượng bỏ việc 21 viên chức, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo cấp phòng.

Khó khăn nữa do địa bàn rộng, khu công nghiệp đông, lao động ở các đơn vị thương mại dịch vụ nhiều, dẫn đến tình trạng người lao động thường xuyên “nhảy việc”. Trung bình một năm có khoảng 400.000 lao động chuyển từ đơn vị này sang đơn vị kia, kéo theo khối lượng công việc của cơ quan BHXH tăng lên bởi một trường hợp thay đổi đơn vị làm việc thì vẫn phải thực hiện đầy đủ các thủ tục chốt sổ BHXH; báo tăng; giảm… Tình hình sản xuất kinh doanh của nhiều đơn vị gặp khó khăn, không tiêu thụ được sản phẩm dẫn đến không có khả năng trả lương và đóng BHXH người lao động. Đến nay, các đơn vị giải thể, mất tích, phá sản, chủ bỏ trốn có số nợ BHXH lên tới xấp xỉ 400 nghìn tỷ đồng làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến lợi ích của người lao động tại các đơn vị này. Ngoài ra, TP Hồ Chí Minh có rất nhiều doanh nghiệp siêu nhỏ, không tham gia BHXH, BHYT; BHXH TP và BHXH các quận, huyện mất nhiều thời gian, công sức tìm doanh nghiệp yêu cầu tham gia nhưng hiệu quả không cao. 

Thực tế, BHXH TP. Hồ Chí Minh đã rất nỗ lực để đạt và vượt các chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao. Xin đồng chí đánh giá một số kết quả nổi bật trong 7 tháng đầu năm 2018?

Ông Phan Văn Mến: Có thể nói, từ đầu năm đến nay, tập thể cán bộ công chức, viên chức của BHXH TP đã có rất nhiều nỗ lực, cố gắng để cơ bản hoàn thành các chỉ tiêu đề ra.

Thứ nhất, về phát triển đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Tính đến thời điểm hiện tại, số người tham gia BHYT trên toàn địa bàn Thành phố đạt 6.879.013 người; đưa diện bao phủ BHYT lên tới 82,49% và tăng trên 4% so với cùng kỳ năm 2017. Đáng chú ý, trong số này có trên 150 ngàn đối tượng tham gia BHYT hộ gia đình; đối tượng tham gia BHXH bắt buộc lên tới 2.226.273 người, chiếm 51% số người tham gia ở độ tuổi lao động vượt chỉ tiêu theo Nghị quyết 21-NQ/TW đề ra. Hiện nay, TP Hồ Chí Minh nằm trong top địa phương có tỷ lệ người lao động tham gia BHXH cao nhất cả nước.

Thứ hai, về thu BHXH, BHYT, BHTN. Tính đến hết tháng 07 số thu lên tới trên 31.236.727 triệu đồng đạt tỷ lệ 52,04% so với kế hoạch thu đạt mức tăng trưởng 13,51% so với cùng kỳ năm trước. Số nợ BHXH, BHYT, BHTN là 2.010.061 triệu đồng, chiếm 3,3% so với số phải thu và giảm 1,68% so với cùng kỳ năm trước. Có thể nói đây là một chỉ tiêu vô cùng ấn tượng. Có được kết quả này, BHXH TP. Hồ Chí Minh đã sử dụng nhiều giải pháp đồng bộ như mời các đơn vị sử dụng lao động nợ từ 6 tháng trở lên đến trụ sở BHXH làm việc. Tổ chức thanh tra, kiểm tra đối với các đơn vị có số nợ lớn, thời gian kéo dài. Định kỳ hàng tháng, cơ quan BHXH nhắc các đơn vị phải đóng BHXH theo đúng quy định. Tháng 4 vừa qua, BHXH TP đã thực hiện gửi hồ sơ sang cơ quan công an một trường hợp. Đó là Công ty TNHH Nam Phương nợ đến 27,8 tỷ đồng. Đây cũng là đơn vị bị Ngành BHXH chuyển sang cơ quan công an đầu tiên trong toàn quốc.

Thứ ba, tính đến hết ngày 29/7/2018, BHXH TP. Hồ Chí Minh đã thực hiện rà soát và trả 205.105 sổ BHXH cho người lao động đạt xấp xỉ 98%. Điều đó, thể hiện nỗ lực chung của cán bộ công chức, viên chức BHXH toàn Thành phố. Để sổ BHXH sớm đến tay người lao động theo kế hoạch, cơ quan BHXH đã huy động toàn hệ thống cùng vào cuộc để tập trung rà soát, cập nhật số liệu, đẩy nhanh tiến độ. Thời gian qua, BHXH TP. Hồ Chí Minh đã chủ động cho tăng cường 31 viên chức tham gia tổ rà soát, trả sổ BHXH. Cơ quan BHXH cũng đã có cuộc làm việc với lãnh đạo Bưu điện về công tác trả sổ BHXH, đề nghị Bưu điện TP. Hồ Chí Minh thực hiện quyết liệt các bước trả sổ cho người lao động theo đúng như hợp đồng đã ký giữa hai bên. Các phòng, BHXH quận, huyện đều phải làm thêm giờ vào buổi tối, các ngày thứ bảy, phấn đấu hoàn thành bàn giao sổ BHXH cho người lao động trước thời gian BHXH Việt Nam giao.

Thứ tư, BHXH TP đã giải quyết cho 1.083.696 lượt người hưởng các chế độ BHXH. Giải quyết chi lương hưu và trợ cấp hàng tháng cho 215.276 người. Giải quyết chế độ trợ cấp 1 lần cho xấp xỉ 80 nghìn người. Giải quyết chế độ BHTN xấp xỉ 77 nghìn người, đảm bảo đầy đủ, kịp thời cho người lao động. Thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH theo mức lương cơ sở từ ngày 1/7/2018 theo đúng quy định.

BHXH TP phối hợp chặt chẽ với Sở Y tế và các cơ sở KCB để tổ chức tốt công tác khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khoẻ cho nhân dân, đồng thời, tổ chức quản lý và kiểm soát quỹ BHYT chống lạm dụng, tiết kiệm chi phí. 7 tháng đầu năm giải quyết cho 11.383.276 lượt người KCB BHYT với số tiền 12.329.000 triệu đồng. BHXH TP đang đặt mục tiêu đến cuối năm, chi BHYT giảm 5% so với năm trước.

BHXH phối hợp với Sở Y tế thực hiện nghiêm túc Quyết định 4210/QĐ-BYT của Bộ Y tế về việc quy định chuẩn và định dạng dữ liệu đầu ra sử dụng trong quản lý, giám định và thanh toán chi phí KCB BHYT. Tính đến thời điểm này gần 100% các đơn vị đã thực hiện chuyển dữ liệu. Chính việc chuyển dữ liệu lên Cổng thông tin giám định BHYT đã giúp cho cơ quan BHXH kiểm soát được chi phí; minh bạch được các chi phí để quản lý; các đơn vị liên thông được dữ liệu với nhau kiểm soát được lượt KCB. Đặc biệt, thực hiện Quyết định số 17/QĐ-TTg ngày 02/3/2018 của Thủ tướng Chính phủ về việc giao dự toán chi khám bệnh, chữa bệnh BHYT năm 2018 và Công văn của BHXH hướng dẫn thực hiện dự toán chi khám, chữa bệnh BHYT năm 2018; BHXH TP đã kịp thời phối hợp với Sở Y tế, Sở Tài chính tham mưu UBND TP có văn bản chỉ đạo các đơn vị, các ngành, các cấp thực hiện giao quỹ tới từng cơ sở KCB.

Thứ năm, BHXH TP đã rất chú trọng đến công tác thanh tra, kiểm tra. Trong tháng 7, BHXH thành phố đã thực hiện kiểm tra và phối hợp thanh kiểm tra liên ngành tại 1.319 đơn vị, trong đó thanh tra chuyên ngành đóng là 35 đơn vị và kiểm tra phối hợp liên ngành là 1.284 đơn vị. Lũy kế từ đầu năm đã thực hiện thanh kiểm tra là 2.687 đơn vị. Qua thanh kiểm tra các đơn vị đã khắc phục số tiền nợ là 56.755 triệu đồng, lũy kế từ đầu năm là 98.455 triệu đồng. Ngoài ra, đã tiến hành kiểm tra, xác minh việc thực hiện kết luận và lập biên bản vi phạm hành chính tại 03 đơn vị với tổng số tiền phạt là 541 triệu đồng. Phối hợp Thanh tra Sở LĐTB&XH thực hiện phối hợp thanh tra 207 đơn vị.

Thực hiện kiểm tra và đề nghị lập thủ tục tham gia cho 1.072 lao động với số tiền là 5.645 triệu đồng; điều chỉnh tiền lương đóng BHXH cho 231 người với số tiền 401 triệu đồng, tổng số tiền nợ qua kiểm tra là 37.554 triệu đồng, đã khắc phục số tiền là 25.478 triệu đồng. Nhiều đơn vị khi Giám đốc BHXH TP và Chánh Thanh tra Sở LĐTB&XH ra quyết định thanh tra, kiểm tra đã chủ động đến BHXH khắc phục nhanh hậu quả.

BHXH TP cũng thực hiện đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giao dịch điện tử, tạo mọi điều kiện cho doanh nghiệp và người dân đến giao dịch thuận lợi, đáp ứng yêu cầu theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, BHXH Việt Nam. Hiện nay toàn Thành phố đang quản lý 70 nghìn đơn vị sử dụng lao động và xấp xỉ 99% các đơn vị này đã thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực thu và cấp sổ thẻ. BHXH TP đang phối hợp với dịch vụ cung cấp IVAN để chuẩn bị tổ chức giao dịch điện tử trong giải quyết chế độ ngắn hạn. Hiện nay, BHXH TP đã thực hiện thí điểm giao dịch với 150 đơn vị và đang tiếp tục nhân rộng, tiến tới năm 2018 sẽ hoàn thành giao dịch điện tử trong lĩnh vực này.

Xin cảm ơn ông!