Ai có thể trở thành tân Thủ tướng Nhật Bản

Thủ tướng Shinzo Abe ngày 28/8 thông báo từ chức vì lý do sức khỏe. Ông cùng nội các hiện tại sẽ tiếp tục điều hành chính phủ cho đến khi người kế nhiệm được lựa chọn nhưng không thể thông qua chính sách mới.

Động thái trên khiến đảng Tự do Dân chủ cầm quyền (LDP) phải tìm tân chủ tịch, tiếp đó là quốc hội Nhật Bản bỏ phiếu để chọn người lãnh đạo mới. Tân chủ tịch LDP gần như chắc chắn là thủ tướng cho đến hết nhiệm kỳ hiện tại của ông Abe vào tháng 9/2021 do LDP chiếm thế đa số tại Hạ viện.

Thông thường, đảng chính trị cần thông báo việc bầu lãnh đạo trước một tháng, thành viên của đảng tại quốc hội sẽ bỏ phiếu cùng với các thành viên bình thường khác. Nhưng do ông Abe bất ngờ từ chức, quy trình được rút ngắn để tránh xuất hiện khoảng trống chính trị, dự kiến vào khoảng quanh ngày 13 – 15/9, đài NHK đưa tin hôm 30/8.

Dưới đây là một số ứng viên tiềm năng.

Yoshihide Suga, 71 tuổi

Yoshihide Suga, một chính trị gia tự thân, có ý định tham gia cuộc đua, truyền thông Nhật Bản cho biết ngày 30/8.

Suga là trợ lý trung thành của Thủ tướng Abe ngay từ nhiệm kỳ đầu nhiều rắc rối năm 2006 – 2007. Ông nằm trong số đồng minh thúc đẩy ông Abe tái tranh cử năm 2012. Khi trở thành thủ tướng nhiệm kỳ thứ hai, ông Abe bổ nhiệm Suga làm chánh văn phòng nội các, vị trí có vai trò quan trọng bao gồm là phát ngôn viên chính phủ, điều phối chính sách.

Phe của tổng thư ký LDP Toshihiro Nikai khả năng cao sẽ hậu thuẫn Suga nếu ông ứng cử, theo Takeo Kawamura, một quan chức thuộc phe này.

Đồn đoán về việc Suga là ứng viên kế nhiệm Thủ tướng Abe xuất hiện từ tháng 4/2019, sau khi ông công bố niên hiệu mới Reiwa (Lệnh Hòa) của Nhật Bản sau khi Nhật hoàng Naruhito đăng cơ.

Sức ảnh hưởng của Suga suy giảm phần nào bởi bê bối khiến hai bộ trưởng thân cận với ông trong nội các mất chức hồi tháng 10/2019.

Shigeru Ishiba, 63 tuổi

Shigeru Ishiba là cựu bộ trưởng quốc phòng theo trường phái cứng rắn, thành viên hiếm hoi của LDP công kích Thủ tướng Abe. Ông thường xuyên đứng đầu trong các khảo sát đối với nghị sĩ quốc hội về việc ai nên là lãnh đạo kế tiếp của Nhật Bản nhưng lại ít được nghị sĩ LDP ưa thích.

Quy trình bầu chủ tịch LDP bị rút ngắn có thể khiến Ishiba, còn từng là bộ trưởng nông nghiệp và tham gia hồi sinh kinh tế các vùng, gặp bất lợi.

Ishiba từng đánh bại Abe trong vòng bầu cử thứ nhất tại LDP năm 2012 nhờ sự ủng hộ mạnh từ các thành viên bình thường ở đảng nhưng thất bại trong vòng thứ hai, khi chỉ có nghị sĩ quốc hội được bỏ phiếu. Trong cuộc bỏ phiếu chọn lãnh đạo LDP năm 2018, Ishiba thua đậm trước ông Abe.

Ishiba chỉ trích chính sách lãi suất siêu thấp của ngân hàng trung ương Nhật Bản vì gây thiệt hại cho các ngân hàng khu vực, kêu gọi tăng chi tiêu công để xoa dịu tình trạng bất bình đẳng gia tăng.

Fumio Kishida, 63 tuổi

Fumio Kishida là ngoại trưởng Nhật Bản giai đoạn 2012 – 2017 nhưng chính sách ngoại giao vẫn chủ yếu nằm trong sự kìm kẹp của Thủ tướng Abe.

Nghị sĩ đến từ Hiroshima này được nhiều người coi là ứng viên kế nhiệm ưa thích của ông Abe nhưng lại xếp hạng khá thấp trong các khảo sát. Kishida đã nói với người ủng hộ rằng ông tham gia cuộc đua vào vị trí lãnh đạo LDP.

Kishida được một nhóm có quan điểm mềm mỏng tại LDP ủng hộ và được coi là người ít quan tâm đến việc sửa đổi hiến pháp theo chủ nghĩa hòa bình thời hậu chiến hơn ông Abe.

Chính sách tiền tệ siêu nới lỏng của ngân hàng trung ương “không thể duy trì mãi mãi”, Kishida nói.

Taro Kono, 56 tuổi

Bộ trưởng Quốc phòng Taro Kono được biết đến là người có tài nhưng lại luôn phục tùng trong những chính sách then chốt của ông Abe, bao gồm lập trường cứng rắn với Hàn Quốc liên quan chiến tranh trong quá khứ.

Kono, nếu ứng cử, nhận được sự hậu thuẫn từ Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi, con trai của cựu thủ tướng Junichiro Koizumi. Ông Shinjiro ngày 30/8 xác nhận không tham gia cuộc đua.

Từng theo học Đại học Georgetown, Mỹ, và nói tiếng Anh trôi chảy, Kono còn là cựu ngoại trưởng và cựu bộ trưởng phụ trách cải cách Nhật Bản.

Kono tách biệt quan điểm bảo thủ của bản thân với của cha ông – cựu chánh văn phòng nội các Yohei Kono, người viết lời xin lỗi mang tính bước ngoặt năm 1993 đối với “phụ nữ mua vui”, cách gọi các phụ nữ bị ép phải làm việc trong nhà thổ quân sự thời chiến của Nhật Bản.

Toshimitsu Motegi, 64 tuổi

Ngoại trưởng Toshimitsu Motegi từng là bộ trưởng kinh tế Nhật Bản, đối mặt với đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer trong nhiều cuộc thương lượng khó nhằn.

Motegi còn là bộ trưởng thượng mại khi ông Abe tái nắm quyền năm 2012, phụ trách đàm phán về Hiệp định tự do thương mại Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Từng học tại Đại học Tokyo và Harvard, Motegi lần đầu được bầu vào Hạ viện năm 1993 từ đảng đối lập Japan New khi đó. Ông gia nhập LDP năm 1995.

Seiko Noda, Tomomi Inada

Seiko Noda, 59 tuổi, không che giấu mong muốn trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản. Bà là người thường chỉ trích ông Abe, từng giữ vị trí bộ trưởng các vấn đề trong nước, có công trong việc trao thêm quyền lực cho phụ nữ nhưng không đủ sự ủng hộ để tham gia cuộc đua năm 2018 của LDP.

Trong khi đó, Tomomi Inada, 61 tuổi, cựu bộ trưởng quốc phòng có quan điểm cứng rắn, phụ trách chính sách của LDP, cũng tỏ ý muốn tham gia cuộc đua, trở thành nữ thủ tướng đầu tiên. Bà được biết đến là người ủng hộ ông Abe.

Katsunobu Kato, Yasutoshi Nishimura

Bộ trưởng Y tế Katsunobu Kato, 64 tuổi, được chú ý trong những ngày đầu Covid-19 bùng phát tại Nhật Bản trong khi Bộ trưởng Kinh tế Yasutoshi Nishimura, cựu quan chức thương mại 57 tuổi, lại nổi lên là người nổi bật trong chính sách liên quan virus corona.

Năm 2015, Kato được giao nhiệm vụ thúc đẩy tỷ lệ sinh đang chạm đáy của Nhật Bản và không có nhiều thành công. Ông còn từng là quan chức Bộ Tài chính Nhật Bản.

(Theo NDH/Reuters)

Bài liên quan

Dấu ấn nổi bật của ông Shinzo Abe khi làm Thủ tướng Nhật Bản

Chiến lược kích thích kinh tế Abenomics sẽ ra sao khi Thủ tướng Nhật Bản từ chức?

Thủ tướng Abe từ chức khiến TTCK Nhật Bản lao dốc, đồng yên tăng vọt

Bầu cử Nhật: Đảng của đương kim Thủ tướng Shinzo Abe thắng áp đảo