Năm 2019, kim ngạch xuất khẩu của ngành gỗ đạt trên 10,3 tỷ USD, tăng 22% so với kim ngạch năm 2018. Kim ngạch các mặt hàng thuộc nhóm gỗ nguyên liệu (HS 44) chiếm 34% (so với 37% của năm 2018) và các mặt hàng đồ gỗ (HS 94) chiếm 66% (so với 63% trong năm 2018).

Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và EU tiếp tục là 5 thị trường quan trọng nhất của Việt Nam với kim ngạch từ 5 thị trường đạt 9,3 tỷ USD (chiếm 90% tổng kim ngạch). Trong các thị trường này, Mỹ là thị trường lớn nhất, đã nhập đến 5,1 tỷ USD các mặt hàng gỗ từ Việt Nam. Năm 2019, ngành gỗ bỏ ra gần 2,55 tỷ USD để nhập khẩu các mặt hàng gỗ vào Việt Nam, chủ yếu là gỗ nguyên liệu.

Trung Quốc, châu Phi, Mỹ, EU là các nguồn cung gỗ nguyên liệu lớn nhất cho Việt Nam, với tổng giá trị trên 1,7 tỷ USD; chủ yếu là: Gỗ tròn, gỗ xẻ, gỗ ván. Trong đó, Trung Quốc là quốc gia cung cấp các loại ván lớn nhất cho Việt Nam.

Tại Hội thảo “Ngành gỗ Việt Nam trong bối cảnh biến động thị tường - thực trạng và dự báo năm 2020”, diễn ra sáng 28/2, nhóm nghiên cứu các hiệp hội ngành gỗ và Tổ chức Forest Trends nhận định, năm 2020 có thể là năm biến động đối với ngành gỗ do ảnh hưởng của dịch Covid-19 đang diễn biến rất phức tạp tại Trung Quốc - một trong những thị trường xuất nhập khẩu các mặt hàng gỗ rất quan trọng của Việt Nam. 

Thực tế, bức tranh thương mại gỗ Việt Nam - Trung Quốc chủ yếu hình thành do nhóm các mặt hàng gỗ nguyên liệu. Dịch Covid-19 bùng phát tháng 12/2019 được cho là sẽ tiếp tục tác động tiêu cực đến quan hệ thương mại giữ hai nước.

Dăm gỗ là mặt hàng quan trọng nhất được xuất từ Việt Nam sang Trung Quốc với kim ngạch năm 2019 đạt 972,2 triệu USD, chiếm 79,2% tổng kim ngạch xuất khẩu tất cả các mặt hàng. Dịch Covid-19 đang làm cho các công ty sản xuất giấy, bột giấy tại Trung Quốc phải ngừng hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng. Điều này đang và sẽ còn tiếp tục gây ra tình trạng chậm trễ trong việc xuất khẩu dăm của Việt Nam sang thị trường này.

Bên cạnh đó, Chính phủ Trung Quốc cũng đã quyết định dừng dỡ hàng ở một số cảng và tăng cường biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt đối với các phương tiện vận chuyển, bốc dỡ hàng, bao gồm hàng vận chuyển bằng tàu biển và điều này tiếp tục gây khó khăn cho xuất khẩu dăm gỗ từ Việt Nam. 

Các loại ván là nhóm mặt hàng quan trọng nhất được nhập từ Trung Quốc vào Việt Nam với giá trị năm 2019 đạt 395,5 triệu USD, chiếm 60% tổng giá trị các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Việt Nam. Dịch Covid-19 đang làm cho luồng cung này hiện đang bị dừng lại. Lượng hàng đã nhập trước đó có thể giúp doanh nghiệp Việt Nam đủ nguyên liệu từ nguồn này trong vòng 1 - 2 tháng nữa.

Các chuyên gia dự báo, sau 1 - 2 tháng tới, nếu dịch Covid-19 chưa có dấu hiệu dừng lại, các doanh nghiệp trong nước sẽ phải tìm kiếm nguồn hàng thay thế, hoặc đứng trước nguy cơ phải đình trệ sản xuất. 

Trung Quốc cũng là nguồn cung phụ kiện quan trọng cho ngành gỗ Việt Nam. Các doanh nghiệp trong nước phụ thuộc nhiều vào các mặt hàng như: Dây đai, thanh trượt, bản lề, sơn, hoá chất… Dịch Covid-19 cũng đang làm cho nguồn cung này bị chững lại. Dự kiến, nguồn phụ kiện được nhập từ trước chỉ đủ để các doanh nghiệp duy trì được hoạt động trong 2 - 3 tháng tới; đòi hỏi các doanh nghiệp phải tìm kiếm nguồn cung thay thế.

Theo ông Đỗ Xuân Lập - Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam, dịch Covid-19 còn tác động đến các nhà máy của Trung Quốc vận hành tại Việt Nam, khi các nhà máy chưa được phép quay lại hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng do chính sách phong toả của cả Việt Nam - Trung Quốc.

"Trong các sản phẩm từ gỗ, nguyên liệu gỗ chiếm 35%, còn lại là các vật liệu phụ khác chiếm 65%. Điều đáng nói, mặc dù các vật liệu phụ xuất xứ từ Mỹ nhưng vẫn sản xuất tại Trung Quốc", ông Lập nói.

Năm 2019, có 93 doanh nghiệp của Trung Quốc tham gia xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam. Dịch cúm tác động trực tiếp tới vận hành của các doanh nghiệp này, bao gồm cả những lao động Việt Nam tại đây. Dịch cúm không chỉ tác động đến các doanh nghiệp Trung Quốc đang hoạt động tại Việt Nam mà còn cả các doanh nghiệp FDI từ các quốc gia khác hoạt động tại Việt Nam và phụ thuộc vào Trung Quốc về nguồn cung gỗ nguyên liệu và các mặt hàng phụ trợ khác.

Bài liên quan

Ngành gỗ hưởng lợi khi nhập nguyên liệu từ EU

Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ vượt mốc 9 tỷ USD

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung: Gỗ Việt bị lợi dụng xuất xứ?

Mỹ sẽ áp thuế 229% lên tủ bếp và tủ trang điểm bằng gỗ nhập từ Trung Quốc