Tỷ lệ nợ công lên đến 65% có đáng lo ngại?
Theo GS. Lê Văn Cường, Giám đốc nghiên cứu danh dự tại Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu khoa học Pháp (CNRS), vay nợ để đầu tư, kích thích tăng trưởng kinh tế và đảm bảo khả năng trả nợ thì không đáng ngại. Chỉ đáng ngại khi vay nợ để tiêu dùng, không tạo dư địa tốt cho tăng trưởng dài hạn.

GS. Lê Văn Cường, Giám đốc nghiên cứu danh dự tại Trung tâm Quốc gia Nghiên cứu khoa học Pháp.
Nợ công gần đây được “xới” lên với lý lẽ cho rằng, tính lại GDP sẽ nới “room” cho Việt Nam vay vợ và khiến nợ công tăng cao trong thời gian tới. Ông có bình luận gì về vấn đề này?
Chuyện quy mô GDP của Việt Nam tăng thêm 25,4% khi được tính lại, thì tỷ lệ nợ công/GDP bị sụt giảm từ mức 60-61%, xuống còn khoảng 48% - ngang ngửa với tỷ lệ của Trung Quốc, khiến nhiều người hoài nghi phải chăng tính lại GDP để tăng vay nợ. Vấn đề ở đây là, mức nợ công dù có chiếm 60-61% GDP cũng không phải là con số ghê gớm gì, bởi tỷ lệ nợ công/GDP ở mức 60-65% không hề quá sức với nền kinh tế Việt Nam.
Bản thân tôi không hiểu sao lại có ý kiến lo ngại nợ công tăng cao đến 65% hay cao hơn, trong khi Pháp, Bỉ có tỷ lệ nợ công/GDP là 100%, còn tỷ lệ này của EU xấp xỉ 90%. Tại Mỹ, tỷ lệ nợ công/GDP không đáng bàn vì họ thoải mái về vấn đề này. Còn với nền kinh tế “sát nách” chúng ta như Trung Quốc, thì tỷ lệ này cũng hơn 40%.
Nếu các đối tác quốc tế thấy kinh tế Việt Nam vẫn tiếp tục tăng trưởng, hoàn nợ được và trả lãi vay nước ngoài tốt thì khả năng cho vay vẫn rất cao. Đơn giản hơn, nếu một cá nhân đi vay và cam kết hoàn nợ rõ ràng trong bối cảnh cá nhân đó vẫn làm ăn tốt thì chuyện đi vay vốn và được duyệt vay vốn thêm là điều dễ hiểu.
Nhìn lại 5 năm qua, tỷ lệ nợ công/GDP của Việt Nam dao động trong khoảng 57-60% trước khi thay đổi cách tính GDP, vậy thì có gì phải lo. Tỷ lệ nợ công/GDP chỉ đáng lo ngại khi tăng nhảy vọt, ví dụ từ 20% lên 40-50%, còn với diễn biến tỷ lệ nợ công những năm qua tăng chậm đều là tương đối an toàn.
Ông vừa đề cập rằng tỷ lệ nợ công hiện nay tương đối an toàn, vậy cơ sở nào đưa ra đánh giá đó, thưa ông?
Tại châu Âu, họ ấn định quy tắc Maastricht với 3 chỉ tiêu: thâm hụt ngân sách không được quá 3,5% và tỷ lệ nợ công/GDP dưới 60%, lạm phát không quá 2,2%. Tuy nhiên, không riêng gì Pháp, nhiều quốc gia châu Âu khác đều có tỷ lệ nợ công/GDP vượt 60%, thậm chí đạt 100%.
Điều quan trọng ở đây là cần hiểu kỹ lưỡng về chỉ tiêu nợ công mà các nước châu Âu ấn định, bởi sau nhiều tranh cãi về các chỉ tiêu trên, các nước châu Âu đã thống nhất lấy bình quân các tỷ lệ thực tế những năm trước đó và thiếu cơ sở lý thuyết khoa học chứng minh.
Nếu ta lo ngại tỷ lệ nợ công của Việt Nam cao và dễ khủng hoảng nợ công như ở một số nước châu Âu, theo tôi đó là thứ lo ngại “vô duyên”, bởi tỷ lệ nợ công của Việt Nam cao là do nhu cầu trên thực tế cao. Nếu ta đi vay nợ để đầu tư vào hạ tầng, công nghệ cao, công nghệ mới, vào giáo dục - đào tạo thì đó là điều tốt, bởi nó giúp tăng Năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) - một chỉ tiêu phản ánh kết quả sản xuất mang lại do nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và lao động, làm đòn bẩy tăng trưởng kinh tế. Còn nếu vay nợ để tiêu xài sẽ vô bổ và không tạo dư địa tốt cho tăng trưởng dài hạn.
Đối với các nước đang phát triển, rất cần các khoản vay và đi vay để kích thích tăng trưởng kinh tế. Điều quan trọng ở đây là dùng vốn vay đó phải đúng mục đích, đạt hiệu quả tốt và giúp ích cho tăng trưởng kinh tế.
Vậy đâu là kịch bản an toàn cho vấn đề nợ công của Việt Nam, thưa ông?
Nếu tỷ lệ nợ công hiện nay thậm chí tăng đến 65% hoặc hơn, mà tốc độ tăng nợ công chậm đều trong bối cảnh nền kinh tế vẫn tăng trưởng 6-7%/năm, dự trữ quốc gia vẫn tốt, thì không đáng lo ngại. Nhưng khi tăng trưởng kinh tế chỉ đạt 4-5% thì cần xem xét lại khả năng trả nợ.
Nhìn ra thế giới ta thấy, các nước nghèo, hay những nước có vấn đề về kinh tế, tăng trưởng thấp thì tỷ lệ nợ công khá thấp. Đơn cử Algeria (tỷ lệ nợ công/GDP 19-20%), Bangladesh (tỷ lệ nợ công/GDP 28,1%). Câu hỏi đặt ra là, phải chăng những nước này có tỷ lệ nợ công/GDP thấp là do đối tác quốc tế không tin tưởng cho vay vì tăng trưởng GDP chưa tốt, hay vì lo ngại về khả năng trả nợ của họ.
Hiện nay, có nhiều ý kiến trái ngược nhau về quan hệ giữa tăng trưởng và nợ công. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, tỷ lệ nợ công tăng thì tốt cho tăng trưởng kinh tế, nhưng cũng không ít ý kiến phản bác lại quan điểm này. Đến nay, chưa có kết luận khoa học rõ ràng về chuyện ảnh hưởng của nợ công đến tăng trưởng.
Tôi cùng các cộng sự Học viện Chính sách và Phát triển đang theo đuổi Dự án Phân tích kinh tế vĩ mô - các vấn đề nợ công và nợ tư nhân ở Việt Nam. Chúng tôi cho rằng, dùng nợ công để đầu tư vào phát triển công nghệ mới, vào vốn con người là tốt nhất - đây là đường hướng mà nhiều nước phát triển đã triển khai hiệu quả. Tại Pháp, thời Tổng thống Nicolas Sarkozy, vay nợ để đầu tư xây dựng các trường đào tạo và trung tâm nghiên cứu với những khoản vay lên tới 30 tỷ euro.
Còn về xử lý nợ công, nếu thấy nợ công cao thì phải tìm cách hạ xuống, mà đơn giản là hạn chế vay. Nếu thấy sử dụng nợ công vào chi tiêu vô bổ không đạt hiệu quả, ta phải cắt giảm các khoản chi tiêu đó, chưa kể các khoản thất thoát chi tiêu từ những công trình và dự án đắp chiếu, đội vốn. Hơn hết, nếu làm ăn không hiệu quả, không tăng trưởng tốt thì đừng đi vay, bởi nguyên tắc đi vay là phải trả vốn và lãi, nếu hiệu quả sử dụng vốn vay thấp hơn lãi phải trả, phải lập tức dừng việc vay nợ lại.
Theo Đầu tư
- Cùng chuyên mục
Tập đoàn CRV lên kế hoạch lãi 'khủng', dự kiến lên sàn HoSE nửa cuối năm 2025
Tập đoàn CRV lên kế hoạch lãi đậm 1.600 tỷ - 2.000 tỷ đồng cho 2025 và 2026. Doanh nghiệp kỳ vọng niêm yết trên HoSE trong quý III và IV.
Tài chính - 16/06/2025 16:24
CEO Đạm Cà Mau: Xung đột Iran và Isarel sẽ khiến giá phân bón tăng
CEO Đạm Cà Mau tiết lộ lượng hàng công ty chốt đơn bán đã vượt sản lượng, nửa cuối năm tiếp tục khả quan, đảm bảo hoàn thành kế hoạch năm.
Tài chính - 16/06/2025 15:39
Thêm 2 cổ phiếu chuẩn bị rời sàn HoSE
Vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin, cổ phiếu PSH và KPF bị HoSE đưa ra quyết định xem xét hủy niêm yết bắt buộc.
Tài chính - 15/06/2025 08:10
Phú Tài giữ mức cổ tức 25% năm thứ hai
CTCP Phú Tài sẽ chi hơn 100 tỷ đồng để trả cổ tức còn lại năm 2024. Với việc đã tạm ứng 10% trước đó, tổng cổ tức doanh nghiệp chi trả đạt 25% và năm thứ hai duy trì tỷ lệ này.
Tài chính - 14/06/2025 11:52
Đầu tư thế nào trong bối cảnh chứng khoán có nhiều biến động?
Sau một giai đoạn phục hồi tốt từ phiên "đáy" của năm 2025 (9/4/2025), VN-Index trong giai đoạn gần đây đang rơi vào trạng thái điều chỉnh với 6/8 phiên giảm điểm tính từ phiên 4/6 đến 13/6.
Tài chính - 14/06/2025 06:45
Giá dầu tăng mạnh, cổ phiếu dầu khí ‘rực sáng’
Nhóm cổ phiếu dầu khí trở thành điểm sáng trên thị trường khi đồng loạt tăng mạnh, trong đó PLX gây chú ý khi tăng hết biên độ.
Tài chính - 13/06/2025 17:26
Lập Sở giao dịch vàng quốc gia: Nhà đầu tư được hưởng lợi gì?
Với việc triển khai Sở giao dịch vàng quốc gia, người dân, nhà đầu tư không chỉ được phép mua vàng vật chất tại các cửa hàng, mà quan trọng hơn là có thể mở tài khoản vàng tại ngân hàng hoặc các tổ chức tài chính trung gian, thực hiện các giao dịch mua, bán vàng tương tự như cổ phiếu…
Tài chính - 13/06/2025 15:43
PVTrans chuẩn bị chia cổ tức cao kỷ lục
PVTrans sẽ phát hành gần 114 triệu cổ phiếu để trả cổ tức năm 2024, tương ứng tỷ lệ 32%. Vốn điều lệ dự kiến tăng lên 4.699 tỷ đồng.
Tài chính - 13/06/2025 13:27
Tôn Đông Á sẽ niêm yết HoSE, trả cổ tức tỷ lệ 40%
Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu gặp khó, Tôn Đông Á sẽ tập trung hơn cho thị trường nội địa, mục tiêu nâng tỷ trọng sản lượng lên 75%.
Tài chính - 12/06/2025 15:32
Thị trường vàng ra sao khi xoá bỏ độc quyền vàng miếng?
Ngoài thương hiệu SJC độc quyền bấy lâu nay sẽ có thêm các thương hiệu vàng của các doanh nghiệp, ngân hàng được cấp phép sản xuất, và chỉ những doanh nghiệp có đủ điều kiện mới được cấp hạn mức nhập khẩu vàng nguyên liệu.
Tài chính - 12/06/2025 14:48
Chứng khoán HSC sắp tăng vốn lên 10.000 tỷ đồng
Chứng khoán HSC chào bán 360 triệu cổ phiếu cho cổ đông với giá 10.000 đồng/cp, mục tiêu tăng vốn lên trên 10.000 tỷ đồng.
Tài chính - 12/06/2025 10:53
Nợ xấu ngân hàng: Chưa thể yên tâm
Nghiên cứu vừa công bố của Vietnam Report nhận định nợ xấu đã đi qua thời kỳ khó khăn nhất, tuy nhiên nhóm nợ có khả năng mất vốn đã đạt kỷ lục, chiếm 1,25% tổng dư nợ cho vay khách hàng với trên 176 nghìn tỷ đồng.
Tài chính - 12/06/2025 07:00
Động lực nào cho kế hoạch kinh doanh đột biến của Phát Đạt?
Phát Đạt sẽ đẩy mạnh bán hàng và cải thiện dòng tiền năm nay. 3 dự án trọng tâm gồm Quy Nhơn Iconic, La Pura và chuỗi căn hộ trung cấp Thuận An 1&2.
Tài chính - 11/06/2025 11:47
Viglacera sẽ tái cấu trúc toàn diện
Với việc được ĐHĐCĐ thường niên thông qua, mục tiêu chiến lược quan trọng Viglacera trong giai đoạn phát triển tiếp theo là trở thành tập đoàn kinh tế mạnh ở lĩnh vực vật liệu xây dựng và bất động sản.
Tài chính - 10/06/2025 17:13
Vì sao dòng tiền dồi dào nhưng VN-Index vẫn loanh quanh 1.300 điểm?
Dù thanh khoản thị trường chứng khoán cải thiện, song các chuyên gia nhìn nhận có nhiều yếu tố khiến VN-Index chỉ loanh quanh mốc 1.300 điểm.
Tài chính - 10/06/2025 11:57
Thị trường sắp có thêm công ty chứng khoán vốn trên vạn tỷ
Chứng khoán LPBank sẽ chào bán 878 triệu cổ phiếu để nâng vốn gấp 3 lên 12.668 tỷ đồng, lọt vào số ít các đơn vị có vốn trên vạn tỷ đồng.
Tài chính - 10/06/2025 11:47
- Đọc nhiều
-
1
Bất động sản - kênh sinh lời ưa chuộng đã chững lại
-
2
Ông Trương Việt Dũng làm Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội
-
3
Hơn 631 tỷ đồng đầu tư nhà ga hàng hóa tại sân bay Đà Nẵng
-
4
Phá đường dây chiếm đoạt hơn 21.000 tài khoản thẻ tín dụng ngân hàng
-
5
Chính thức giảm thuế xuống 10% với các loại hình báo chí
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 4 week ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 4 week ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago