Sẽ không chỉ có trong mơ

Tết nhất, lễ lạt com lê càvạt thì cái mặt vẫn không dấu nổi nét nhà quê. Cả trong giấc mơ cũng có đặc trưng quê kiểng: đồng lúa thì con gái xanh mướt mát, khoảnh vườn hoa giong giềng đỏ trong mưa bụi cay cay khói rơm ẩm ướt, những cánh chim và tiếng hát thao thức bóng đêm…

Lúc nào nhớ về những giấc mơ xưa ấy, tôi lại nghĩ đến tổ tiên, ông bà, cha mẹ tôi. Họ chính là những người lập làng, đặt làng tựa lưng vào núi, ngoảnh mặt ra đồng và bên tê đồng là sông, cả ba chạy song song, vừa tĩnh vừa động, vừa nhu vừa cương. Một con đường trước cổng Đình làng chạy thẳng lên lùm cây cổ thụ trước đền Thành Hoàng trên sườn núi Sạc Sơn. Đền ấy, dân làng gọi là đền thờ cụ Long Ca. Cụ Long Ca là cha của cố nội tôi, gốc gác tận ngoài xứ Thanh. Thời trẻ cụ theo gánh hát Sông Mã lang thang khắp các tỉnh Đông Bắc Bộ. Năm nào đó, gánh hát tan, cụ phiêu bạt vào Xứ Nghệ, dựng nhà, lập vườn dưới chân núi Sạc Sơn. Cụ đánh cá dưới sông, bẫy chim, săn thú trên núi. Thấy đất ấy làm ăn được, người các nơi kéo đến, thời này sang thời khác, nhà cửa mọc lên, đất khai hoang thành ruộng, bãi bồi ven sông thành bến cá, bến thuyền. Và thành làng, thành xóm. Cụ đặt tên làng là làng Yên. Cụ cùng dân làng lao động quên mình tạo dựng nên “cây đa, giếng nước, sân đình” và truyền chuyện kể, dạy hát ví cho thế hệ này sang thế hệ khác.

Bài liên quan

Thưởng một cái Tết thư nhàn khác lệ thường, nếu biết chơi vẫn 'vui như Tết'

Tương truyền, từ thuở chuyện kể, điệu hát ví của cụ Long Ca thành lời cửa miệng của người già, con trẻ thì làngYên trở nên sầm uất. Và bình an. Bão lũ, hạn hán, dịch bệnh không hề lai vãng tới làng. Rồi cụ Long Ca truyền nghề kể chuyện, hát ví lại cho cố nội tôi, cố nội tôi truyền nghề lại cho ông nội tôi, rồi ông nội tôi truyền nghề lại cho cha tôi… Cùng với họ là dân làng, cùng kể chuyện và nghe chuyện, cùng hát ví và nghe hát ví, cùng thương yêu nhau, cùng gìn giữ “cây đa, bến nước sân đình”. Và rồi họ lần lượt về cõi khác. Họ đi mang theo những câu chuyện thấm đẫm nhân sinh, những làn điệu dân ca cổ truyền đằm thắm nghĩa tình từng nuôi lớn tâm hồn bao người. Làng Yên lặng lẽ tiễn đưa họ mà trĩu nặng câu hỏi là còn lại ai biết kể chuyện, biết hát ca ở làng này, trên thế gian này? Ba người, hai người, một người hoặc không còn ai thì những người thế hệ tôi, con cháu tôi phải cất tiếng như một sứ mệnh khi cây cối trong làng vẫn cựa mình và bật mầm. Thế nhưng thật là buồn, thế hệ chúng tôi và sau chúng tôi đang loay hoay thực hiện sứ mệnh ấy thì cái làng Yên thanh bình, hiền hòa mất dần vẻ thanh bình, hiền hòa rồi nhanh chóng đến đột ngột, vẻ thanh bình, hiền hòa tổ tiên dựng xây chuyển tiếp đời này sang đời khác đứng trước nguy cơ biến mất.

Cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, công nghiệp hóa, hiện đại hóa hội nhập quốc tế sôi động khắp nơi, len lách vào mọi ngõ ngách của làng Yên.

Một sự thật là những ngăn cách dân tộc đã bị phá vỡ. Khắp nơi người ta chạy đua kinh tế, chạy đua vũ trang, khí hậu thay đổi, dịch bệnh lan tràn; lại nghe, xung đột văn hóa, tôn giáo, chính trị diễn biến phức tạp. Làng tôi oằn lên một cách tội nghiệp. Nhìn đâu cũng thấy ra những sắc màu mới lạ, không còn sự thân thiết, tĩnh lặng và dịu dàng xưa nữa. Rừng cây xanh trên núi Sạc Sơn bị chặt hạ. Đền thờ cụ Long Ca đứng chơ vơ. Chợ Làng dưới chân núi chuyển xuống bãi phi lao phía sông, những chuyến xe từ đâu chở đầy hàng dán tem nhãn nước ngoài đổ về. Chợ căng ních. Cả dải đất dài biền biệt dọc theo chân núi, sau lưng làng rộng hàng trăm ha, máy xúc, máy ủi đào xới, san bằng rồi thì nhà lợp tôn, lợp ngói nâu mọc lên san sát. Đèn điện giăng ngang, giăng dọc từ núi vắt qua làng, qua đồng ruộng xuống sông. Rồi quán cafe, tiệm hớt tóc thư giãn, nhà hàng... chen nhau. Nhiều kẻ bỏ ruộng, bỏ vườn đi làm thợ nề, thợ bốc vác, các bà luống tuổi thành Ôsin, con trai nhuộm tóc đỏ, tóc nâu rú ga xe máy chở người, chở hàng hoá vù vù trên đường to đường nhỏ, con gái thì môi son, má phấn, áo lượt, quần là diêm duá rót rượu, mở nắp bia hầu khách lạ trong các nhà hàng chập chờn ánh điện xanh đỏ, trong khoang thuyền giữa dòng sông thoi thóp… Những tranh giành đất đai, soán đoạt chức tước bằng diễn ngôn, bằng mưu mô và bằng cả bạo lực, tạo nên cái không khí náo loạn, phù hoa vây bọc làng. Người thì lao vào “cuộc chơi” để tìm kiếm sự thỏa mãn của lòng tham và dục vọng, người thì cúi mặt xuống mảnh đất dưới chân mình để che đi giọt nước mắt đắng cay. Tôi đau lòng nghĩ, làng Yên của tôi đang phải đối mặt với những náo loạn, bết bát bởi vắng đi những người kể chuyện, những người hát ví tử tế.

Một ngày hè, chếch chiều, tôi đứng nhìn những tán lá cây đổ những vệt bóng râm óng ánh lên mái ngói Đình làng, bỗng nhiên nhớ giấc mơ xưa. Giấc mơ có đồng lúa thì con gái, có khoảnh vườn đỏ thắm hoa giong giềng, có đám mây trắng trôi trên bầu trời và những cánh chim, có chuyện kể và tiếng hát… Hãy tin, mọi thứ không chỉ có trong mơ, bởi làng Yên vẫn còn và thêm nhiều người kể những câu chuyện tốt đẹp của cuộc đời, nhiều người hát những lời ca của yêu thương.

Bài liên quan

TP.HCM giảm quy mô một số hoạt động đón Tết

Thưởng một cái Tết thư nhàn khác lệ thường, nếu biết chơi vẫn 'vui như Tết'

TP.HCM không tổ chức bắn pháo hoa nhân dịp Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021

Lực bán mạnh trước kỳ nghỉ Tết, VN-Index giảm gần 44 điểm