Ông Trump dọa áp thuế 25% đối với Mexico và Canada

Mexico và Canada là hai trong ba đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ.

Năm ngoái, Hoa Kỳ đã nhập khẩu 475 tỷ USD hàng hóa từ Mexico và 418 tỷ USD từ Canada, tương đương với 30% giá trị của tất cả hàng hóa mà Hoa Kỳ xuất khẩu vào năm ngoái, theo dữ liệu thương mại liên bang.

Trong khi đó, Hoa Kỳ đã xuất khẩu 354 tỷ USD hàng hóa sang Canada vào năm ngoái và 322 tỷ USD sang Mexico, chiếm một phần ba giá trị của tất cả hàng hóa mà Hoa Kỳ xuất khẩu vào năm ngoái.

Ông Trump sẽ áp thuế khi nào?

Mức thuế mà ông Trump dự định áp dụng đối với cả hai quốc gia có khả năng sẽ làm tăng triển vọng rằng hai quốc gia này sẽ áp thuế trả đũa đối với hàng hóa của Hoa Kỳ, có khả năng gây tổn hại đến các doanh nghiệp trong nước Mỹ.

Ông Trump vẫn phác thảo chính sách thương mại rộng hơn của mình cho nhiệm kỳ thứ hai trong một hành động hành pháp vào Thứ Hai. Nhưng hành động đó — được các nguồn tin mô tả là 'để giữ chỗ' — không thiết lập mức thuế quan toàn cầu mới mà ông Trump đã hứa đưa ra ngay vào ngày đầu tiên ông nhậm chức.

Ông Trump đã đề xuất mức thuế quan toàn diện và trên diện rộng: lên đến 20% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia, với mức thuế 25% đối với hàng hóa từ Mexico và Canada, cộng với mức thuế trừng phạt 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc.

Ông cũng cam kết sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán đối với các quốc gia khác, bao gồm, ví dụ, Đan Mạch để gây áp lực buộc quốc gia châu Âu này phải trao quyền kiểm soát Greenland cho Hoa Kỳ.

Khi được hỏi vào hôm thứ Hai tại buổi lễ ký kết tại Phòng Bầu dục về thuế quan đối với Trung Quốc, ông Trump lưu ý rằng mức thuế quan rộng rãi mà ông áp dụng trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình vẫn có hiệu lực sau khi cựu Tổng thống Joe Biden phần lớn vẫn giữ nguyên chúng.

Và về thuế quan phổ quát, ông Trump đã trả lời rằng: "Chúng tôi có thể, nhưng chúng tôi vẫn chưa sẵn sàng cho điều đó".

Một lệnh hành pháp được ký hôm thứ Hai đã chỉ đạo các bộ trưởng Thương mại và Tài chính, cũng như Đại diện Thương mại Hoa Kỳ điều tra nguyên nhân gây ra thâm hụt thương mại của Hoa Kỳ với các quốc gia nước ngoài, xác định cách xây dựng "Sở Thuế vụ" để thu thuế, xác định các hoạt động thương mại không công bằng và xem xét kỹ các thỏa thuận thương mại hiện có để có thể cải thiện chúng.

Lệnh hành pháp cũng chỉ đạo các cơ quan chính phủ phân tích cách thức thỏa thuận thương mại Hoa Kỳ-Mexico-Canada (USMCA) do ông Trump ký trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông đang ảnh hưởng đến người lao động và doanh nghiệp Hoa Kỳ như thế nào — và liệu Hoa Kỳ có nên tiếp tục tham gia hiệp định thương mại tự do hay không.

Lệnh hành pháp của ông Trump yêu cầu các cơ quan đánh giá liệu chính sách thương mại chặt chẽ hơn của Hoa Kỳ có thể hạn chế thành công dòng chảy của fentanyl và dòng người di cư không có giấy tờ vào Hoa Kỳ hay không.

"Người Mỹ được hưởng lợi và xứng đáng có chính sách thương mại nước Mỹ trên hết", lệnh hành pháp của ông Trump viết.

"Do đó, tôi đang thiết lập một chính sách thương mại mạnh mẽ và được tiếp thêm sinh lực nhằm thúc đẩy đầu tư và năng suất, tăng cường lợi thế công nghiệp và công nghệ của quốc gia chúng ta, bảo vệ an ninh kinh tế và quốc gia của chúng ta và — trên hết — mang lại lợi ích cho người lao động, nhà sản xuất, nông dân, chủ trang trại, doanh nhân và doanh nghiệp Hoa Kỳ", ông Trump nhấn mạnh.

Tranh luận trong nhóm kinh tế của ông Trump

Hành động giữ chỗ diễn ra khi nhóm kinh tế của ông Trump họp thường xuyên để vạch ra lộ trình thực hiện mức thuế quan cao, toàn diện đối với cả đồng minh và đối thủ mà tổng thống đã hứa trong chiến dịch tranh cử.

"Tôi sẽ ngay lập tức bắt đầu cải tổ hệ thống thương mại của chúng ta để bảo vệ người lao động và gia đình người Mỹ", ông Trump phát biểu tại Điện Capitol Rotunda của Hoa Kỳ hôm thứ Hai.

"Thay vì đánh thuế công dân của chúng ta để làm giàu cho các quốc gia khác, chúng ta sẽ đánh thuế và đánh thuế các quốc gia nước ngoài để làm giàu cho công dân của chúng ta", ông nhấn mạnh.

Ông Trump cũng cho biết trong bài phát biểu của mình rằng ông sẽ thành lập một văn phòng chính phủ mới có tên là "Sở Thuế vụ Đối ngoại", có nhiệm vụ thu thuế hàng hóa nhập khẩu.

"Sẽ có một lượng tiền lớn đổ vào Kho bạc của chúng ta đến từ các nguồn nước ngoài", ông Trump cho biết.

Nhưng cách thực hiện vẫn là một câu hỏi đang được thảo luận khiến nhóm kinh tế của Trump chia rẽ.

Một số ý tưởng thay thế được đề xuất: thuế quan ít hơn nhưng tăng dần theo thời gian hoặc thuế quan không có hiệu lực trong vài tháng, giúp chính quyền có thời gian đưa các đối tác vào bàn đàm phán.

Nhóm kinh tế của ông Trump cũng đang thảo luận cơ sở pháp lý để hỗ trợ thuế quan, đặc biệt là với các quốc gia và công ty bị ảnh hưởng bởi thuế quan có khả năng sẽ đi kiện.

Các cố vấn đang cân nhắc sử dụng các quyền hạn khẩn cấp, điều này sẽ trao cho tổng thống thẩm quyền rộng rãi để quản lý hàng nhập khẩu.

Các quan chức có tư duy thị trường như Scott Bessent, người được ông Trump chọn làm Bộ trưởng Tài chính, và Kevin Hassett, người được ông chọn làm người đứng đầu Hội đồng Kinh tế Quốc gia, đã ủng hộ một cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn.

Những người ủng hộ thuế quan như Peter Navarro, cố vấn thương mại Nhà Trắng, và Howard Lutnick, người được Trump chọn làm người đứng đầu Bộ Thương mại, đã lập luận rằng cần phải có toàn bộ sức mạnh để truyền tải thông điệp mà ông Trump mong muốn.

Về phần mình, ông Trump đã kêu gọi các đồng minh trên Đồi Capitol ủng hộ việc áp thuế. Nhưng chính sách cụ thể vẫn chưa được quyết định.

Chính sách của Trump có thể có tác động đáng kể

Nhưng những mức thuế đó có thể làm tăng chi phí cho những người Mỹ đang mệt mỏi vì nhiều năm lạm phát cao. Thuế quan do các công ty Mỹ nhập khẩu hàng hóa nước ngoài trả, nhưng những chi phí đó thường được chuyển cho người tiêu dùng dưới hình thức giá cao hơn.

Mặc dù ông Trump đảm bảo rằng các nước ngoài sẽ trả thuế quan - không phải người tiêu dùng Mỹ, nghiên cứu mới từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson cho thấy điều ngược lại: Chiến dịch áp thuế quan mạnh mẽ của Trump sẽ buộc người tiêu dùng Mỹ phải trả nhiều tiền hơn cho hầu hết mọi thứ - từ giày thể thao và đồ chơi sản xuất ở nước ngoài đến thực phẩm.

Viện Kinh tế Quốc tế Peterson phát hiện ra rằng thuế quan của ông Trump sẽ làm tăng giá, đặc biệt là đối với các thiết bị điện nhập khẩu, đồ chơi và đồ dùng thể thao. Và các doanh nghiệp sẽ phải chịu thuế mới để nhập khẩu thiết bị vận tải, hóa chất và các mặt hàng khác.

Những người ủng hộ kế hoạch áp thuế quan của ông Trump lập luận rằng thuế nhập khẩu sẽ được sử dụng một cách chiến lược để thúc đẩy lợi ích của Mỹ trên thế giới, giúp người tiêu dùng Mỹ tiết kiệm về lâu dài.

Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump đã nhiều lần đe dọa áp thuế nhưng rồi lại rút lại lời đe dọa khi các nước ngoài ngồi vào bàn đàm phán.

Nhưng hầu hết các nhà kinh tế chính thống đều lo ngại rằng thuế quan của ông Trump có thể làm bùng phát lại cuộc khủng hoảng lạm phát của Hoa Kỳ, làm thị trường chứng khoán hoảng loạn và châm ngòi cho một cuộc chiến thương mại toàn diện.

Thuế quan của Hoa Kỳ thường khiến các nước khác trả đũa. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump, mọi thứ từ ô tô và đậu nành của Hoa Kỳ đến rượu whisky đều bị áp thuế trả đũa.

Cuộc tranh luận về ý thức hệ diễn ra trong nhóm kinh tế của Trump gợi nhớ đến nhiệm kỳ đầu tiên của ông, khi Steven Mnuchin và Gary Cohn — cựu sinh viên Phố Wall từng giữ chức Bộ trưởng Tài chính và Hội đồng Kinh tế Quốc gia — đã lên tiếng chỉ trích việc dừng hoặc giảm nhẹ mức thuế mà ông Trump đề xuất, vì lo sợ bị trả đũa và suy thoái kinh tế.

Vào thời điểm đó, các cuộc thảo luận đã tiếp tục trong hơn một năm trước khi chính quyền công bố ý định áp thuế như một phần của cuộc điều tra an ninh quốc gia.

Mặc dù có nhiều báo cáo cho rằng ông Trump có thể cắt giảm chính sách thuế quan của mình trong nhiệm kỳ này, nhưng ông vẫn liên tục tuyên bố rằng ông sẽ thực hiện đúng các cam kết trong chiến dịch tranh cử của mình.