Đồng bằng sông Cửu Long có nên 'sản xuất ít hơn để được nhiều hơn'?

AN HÒA
09:45 27/08/2022

Nhu cầu gạo thương mại toàn cầu năm 2022 tăng mạnh, gạo Việt Nam xuất khẩu trong 7 tháng đầu năm tăng 20% so với cùng kỳ, nhưng giá trị xuất khẩu giảm. Điều này một lần nữa đặt ra câu hỏi có nên giảm sản xuất lúa gạo, chuyển sang cây trồng khác để nâng cao giá trị trên cùng đơn vị sản xuất.

ung dung tien bo san xuat

Ứng dụng cơ giới hóa, tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để giảm giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm là xu thế bắt buộc trong sản xuất nông nghiệp hiện nay. Ảnh HX

"Sản xuất ít để được nhiều hơn"

"Sản xuất ít hơn để được nhiều hơn" đó là ý kiến định hướng của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) Lê Minh Hoan tại sự kiện AGRITECHNICA ASIA LIVE 2022 vừa diễn ra tại TP. Cần Thơ.

Sản xuất ít hơn theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan là đã đến lúc sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất lúa không nên chạy theo số lượng xuất khẩu nhiều triệu tấn/năm nhưng giá trị thu về thấp, đời sống của đại bộ phận người nông dân còn khó khăn thì việc xuất khẩu đạt sản lượng cao chưa phải là niềm vui trọn vẹn.

Theo Bộ trường Lê Minh Hoan, mặc dù bị ảnh hưởng nặng nề của đại dịch COVID-19 nhưng năm 2021, giá trị gia tăng tổng sản phẩm ngành nông nghiệp vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tăng 1,6%, chiếm 32,2% giá trị gia tăng tổng sản phẩm trên địa bàn toàn vùng và chiếm 31,3% giá trị gia tăng tổng sản phẩm toàn ngành nông nghiệp cả nước.

ĐBSCL đứng đầu cả nước về sản lượng gạo, tôm nước lợ, cá tra và trái cây, với 24,5 triệu tấn thóc (chiếm 55,4% cả nước), 0,78 triệu tấn tôm (chiếm 83,5%), 1,47 triệu tấn cá tra (chiếm 98%) và 4,3 triệu tấn trái cây (chiếm 60%).

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, vùng ĐBSCL đang đứng trước 5 thách thức lớn trong bước đường phát triển sắp tới.

Các thách thức đó là, ĐBSCL là một trong những vùng hứng chịu nặng nề nhất tác động biến đổi khí hậu; tác động phía thượng nguồn sông Mê Kông do các hoạt động kinh tế sử dụng nguồn nước, như thủy điện, chuyển nước khỏi lưu vực hệ thống, suy giảm diện tích rừng, thay đổi dòng chảy, lượng nước, phù sa sụt giảm trầm trọng khi vào đến địa phận Việt Nam.

Thách thức thứ hai là việc thâm canh lúa 3 vụ dẫn đến sử dụng quá nhiều thuốc bảo vệ thực vật, phân bón vô cơ, ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe và chất lượng, an toàn thực phẩm. Những hạn chế, yếu kém nội tại của nền sản xuất nhỏ, thiếu liên kết chậm được khắc phục, cơ sở hạ tầng nông nghiệp, nông thôn còn nhiều yếu kém, thiếu hạ tầng logistics phục vụ kinh tế nông nghiệp, nguồn nhân lực còn nhiều hạn chế là thách thức lớn để thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn vùng ĐBSCL.

Thách thức thứ ba là tình trạng khai thác tài nguyên cát sỏi, nguồn nước ngầm, xây dựng hạ tầng, nhà ở ven sông cùng với các hoạt động kinh tế khác gây nên tổn thương lớn đến vùng châu thổ và sự phát triển bền vững.

Thách thức thứ tư là, biến động thị trường khó lường, nhất là thị trường quốc tế, các tiêu chuẩn kiểm soát ngày càng nghiêm ngặt hơn, biến chuyển xu thế tiêu dùng xanh trên thế giới đòi hỏi tiêu chuẩn an toàn ngày càng cao.

Thách thức thứ năm là, tư duy sản xuất manh mún, mùa vụ của một bộ phận nông dân.

Kinh tế hộ vẫn là chủ lực, kinh tế trang trại chưa trở thành động lực để thúc đẩy hộ gia đình vươn lên sản xuất lớn. Hợp tác xã nông nghiệp phát triển chậm và đang còn nhiều khó khăn.

Doanh nghiệp nông nghiệp phần lớn là nhỏ, siêu nhỏ, chưa phát huy được vai trò chủ đạo trong dẫn dắt chuỗi giá trị sản xuất. Hợp tác, liên kết sản xuất "cánh đồng lớn" chỉ đạt 26,8% tổng diện tích canh tác lúa của vùng.

Thêm vào đó, sự điều phối theo chuỗi ngành hàng, tính liên kết vùng, liên kết giữa các địa phương để phát triển các sản phẩm chủ lực chưa được chú trọng.

lua HG 1 1

ĐBSCL có nên giảm diện tích trồng lúa? Ảnh An Hòa

An ninh lương thực có phải là "vòng kim cô"?

"ĐBSCL chỉ chiếm 12% diện tích, 18% dân số của cả nước nhưng đang phải đảm nhận vai trò sản xuất 60% sản lượng lúa cho cả nước, 90% gạo xuất khẩu hàng năm được sản xuất tại vùng này. Ngoài ra vùng ĐBSCL còn đóng góp đến 70% sản lượng thủy, hải sản, trái cây cho cả nước.

Thế nhưng dù là vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm của cả nước nhưng trong những năm qua vùng này có tốc độ phát triển chậm hơn các vùng kinh tế khác, thu nhập của người trực tiếp làm ra "con cá, hạt lúa, củ khoai" còn rất thấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, tỷ lệ dân di cư đến các vùng kinh tế khác ở mức báo động", đó là nhận định từ bản báo cáo kinh tế thường niên ĐBSCL năm 2022 do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam và Trường Chính sách Công và Quản lý Fulbright thực hiện.

TS Vũ Thành Tự Anh, Giám đốc Trường Chính sách công và quản lý Fulbright cho rằng, trên thế giới chưa có quốc gia nào giàu lên từ trồng lúa, chừng nào chúng ta còn tự hào vì xuất khẩu gạo thứ hai, thứ ba thế giới, còn giao trách nhiệm đảm bảo an ninh lương lương thực thì người dân ở vùng ĐBSCL vẫn còn nghèo.

"Thay đổi quan điểm về an ninh lương thực là tiền đề then chốt cho việc thay đổi tầm nhìn về ĐBSCL.

Việc áp dụng quan điểm "an ninh lương thực" mới, trong đó chú trọng khả năng tiếp cận, chất lượng, sự an toàn, khả năng chống chịu và thích nghi trước những cú sốc về kinh tế và môi trường, sẽ cho phép các địa phương chỉ phải giữ một diện tích đất lúa đủ cho tiêu dùng nội địa và dự trữ/xuất khẩu ở một tỷ lệ nhất định, sau đó chuyển đổi mục đích một cách linh hoạt sang các hoạt động có năng suất và giá trị cao hơn.

Giảm bớt thâm canh lúa cũng giúp giảm ô nhiễm môi trường, khôi phục chất lượng đất, giảm phát thải CO2, đồng thời tạo điều kiện cho ĐBSCL xây dựng các vùng chuyên canh nông nghiệp quy mô lớn và hình thành các đô thị động lực với cơ sở hạ tầng hiện đại", TS Vũ Thành Tự Anh khuyến nghị.

Trao đổi với Nhadautu.vn, ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT) cho biết, Quy hoạch sử dụng đất quốc gia đến năm 2030 được Quốc hội thông qua đặt chỉ tiêu giữ ổn định 3,5 triệu ha đất trồng lúa, trong đó, khu vực ĐBSCL chiếm khoảng 50% diện tích (1,678 triệu ha), giảm hơn 88.000ha so với năm 2020.

Như vậy, theo quy hoạch thì đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 vùng ĐBSCL vẫn là vùng trọng điểm sản xuất lương thực.

Thực tế cho thấy việc chuyển đổi diện tích trồng lúa sang vật nuôi, cây trồng khác cũng không dễ dàng và đòi hỏi phải có sự tính toán kỹ lưỡng và cần có thời gian để người nông dân thích nghi. Đơn cử chỉ mỗi việc chuyển đổi, giảm bớt mùa vụ cũng không hề đơn giản.

Việc chuyển đổi mùa vụ phải phù hợp theo thời tiết, khí hậu của từng vùng chứ không thể áp dụng chung một công thức cho tất cả các vùng sinh thái. Việc cắt giảm bớt mùa vụ như mỗi năm chỉ làm 1-2 vụ lúa thì có việc làm nào thay thế mang lại thu nhập cho người nông dân lúc cho đất nghỉ.

  • Cùng chuyên mục
Đẩy mạnh tuyến 'nội Á', HAH mở tuyến tới Cảng Liên Vân – Trung Quốc

Đẩy mạnh tuyến 'nội Á', HAH mở tuyến tới Cảng Liên Vân – Trung Quốc

Việc đẩy mạnh các tuyến tàu tới Trung Quốc nói riêng và khu vực Châu Á nói chung là một trong các định hướng quan trọng trong kế hoạch kinh doanh của HAH.

Doanh nghiệp - 05/07/2025 17:22

Hé lộ không gian sống của giới thượng lưu miền Trung

Hé lộ không gian sống của giới thượng lưu miền Trung

Đảo Châu Âu, Eco Central Park sở hữu cảnh quan đặc biệt với 10/33ha là mặt nước mềm mại chảy quanh, 90% biệt thự có tầm "view" mặt nước, 100% biệt thự khép kín được bảo vệ nghiệm ngặt bởi nhiều vòng an ninh...

Thị trường - 05/07/2025 11:53

M&A ngành y dược Việt Nam tăng trưởng nhờ khối ngoại

M&A ngành y dược Việt Nam tăng trưởng nhờ khối ngoại

Dù xu hướng M&A ngành y dược toàn cầu giảm, thị trường Việt Nam vẫn chứng kiến những thương vụ M&A đình đám trong nửa đầu 2025.

Thị trường - 05/07/2025 09:51

GELEX thành lập công ty con về đầu tư

GELEX thành lập công ty con về đầu tư

Công ty TNHH Đầu tư GELEX có vốn điều lệ 100 tỷ đồng, do GELEX sở hữu 100%.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 15:55

ABBANK thông báo tạm dừng giao dịch điện tử với doanh nghiệp chưa định danh sinh trắc học từ 1/7/2025

ABBANK thông báo tạm dừng giao dịch điện tử với doanh nghiệp chưa định danh sinh trắc học từ 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, ABBANK sẽ tạm dừng các giao dịch điện tử trên ứng dụng ABBANK Business đối với những khách hàng doanh nghiệp chưa hoàn tất định danh sinh trắc học của người đại diện hợp pháp. Các dịch vụ sẽ được khôi phục bình thường ngay sau khi khách hàng doanh nghiệp cập nhật đầy đủ thông tin sinh trắc học.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 15:44

37 năm đồng hành - bùng nổ ưu đãi cùng VietinBank

37 năm đồng hành - bùng nổ ưu đãi cùng VietinBank

Nhân dịp kỷ niệm 37 năm thành lập, ngân hàng VietinBank triển khai chương trình khuyến mại lớn mang tên ‘37 năm đồng hành - Bùng nổ ưu đãi’ như lời tri ân sâu sắc gửi tới hàng triệu khách hàng.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 15:43

Show nhạc nước hàng đầu Đông Nam Á chỉ có tại Van Phuc City

Show nhạc nước hàng đầu Đông Nam Á chỉ có tại Van Phuc City

Năm 2024, Van Phuc City đã tổ chức hàng trăm lễ hội, sự kiện đẳng cấp quốc tế như Anh Trai Say Hi, Ravolution Music Festival… Riêng chương trình nhạc nước Van Phuc Water Show thu hút gần một triệu khán giả đến tham quan và thưởng thức.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 15:43

Triển vọng 6 tháng cuối năm 2025: Cơ hội đầu tư giữa bối cảnh thị trường chuyển mình

Triển vọng 6 tháng cuối năm 2025: Cơ hội đầu tư giữa bối cảnh thị trường chuyển mình

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang bước vào nửa cuối năm 2025 với nhiều kỳ vọng tích cực. Việc định hình mặt bằng giá mới, dòng vốn ngoại dần quay trở lại cùng triển vọng nâng hạng thị trường là những yếu tố then chốt tạo xung lực cho nhóm cổ phiếu cơ bản – đặc biệt trong các ngành tài chính, xây dựng, dầu khí và hóa chất.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 13:45

PV GAS vượt kế hoạch 6 tháng đầu năm 2025, tăng tốc cho giai đoạn cuối năm

PV GAS vượt kế hoạch 6 tháng đầu năm 2025, tăng tốc cho giai đoạn cuối năm

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Tổng công ty Khí Việt Nam (PV GAS) – đơn vị thành viên chủ lực của Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) – đã đạt nhiều kết quả sản xuất kinh doanh ấn tượng, vượt kế hoạch trên nhiều mặt dù bối cảnh thị trường còn nhiều biến động.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 13:33

Mỹ là thị trường xuất khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam

Mỹ là thị trường xuất khẩu nông sản lớn nhất của Việt Nam

6 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu nông, lâm, thủy sản (NLTS) tăng hơn 15%, trong đó Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu lớn nhất của nông sản Việt Nam, bỏ xa thị trường thứ hai là Trung Quốc.

Thị trường - 04/07/2025 12:33

Để ngoại tệ không còn là trở ngại cho mỗi chuyến xuất ngoại

Để ngoại tệ không còn là trở ngại cho mỗi chuyến xuất ngoại

Với mạng lưới chi nhánh rộng khắp, chính sách tỷ giá cạnh tranh và công nghệ hiện đại, BIDV mang đến giải pháp giao dịch ngoại tệ hiệu quả, đáp ứng nhu cầu của khách hàng cá nhân cũng như doanh nghiệp.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 09:00

BIDV đồng hành cùng Trung tâm Dữ liệu quốc gia

BIDV đồng hành cùng Trung tâm Dữ liệu quốc gia

Ngày 01/7/2025, tại Hà Nội, Trung tâm Dữ liệu quốc gia (TTDLQG) - Bộ Công an đã tổ chức Lễ phát động Triển khai Luật Dữ liệu cùng các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành với sự tham gia của các đơn vị nghiệp vụ liên quan, các cơ quan nhà nước và một số doanh nghiệp, tổ chức tài chính.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 09:00

Công nghệ xe Full Hybrid và Mild Hybrid, lựa chọn nào phù hợp cho người dùng Việt?

Công nghệ xe Full Hybrid và Mild Hybrid, lựa chọn nào phù hợp cho người dùng Việt?

Hàng loạt lợi ích từ cấu hình full hybrid giúp Toyota thống trị phân khúc xe xăng lai điện trong cả năm 2024 và 4 tháng đầu năm 2025.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 09:00

PTC1: Vượt khó, đảm bảo vận hành an toàn lưới điện trong 6 tháng đầu năm, sẵn sàng cho các nhiệm vụ cuối năm 2025

PTC1: Vượt khó, đảm bảo vận hành an toàn lưới điện trong 6 tháng đầu năm, sẵn sàng cho các nhiệm vụ cuối năm 2025

Mới đây, tại Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, PTC1 đã tổng kết những kết quả đạt được trong bối cảnh nhiều thách thức và đề ra các giải pháp quyết liệt cho giai đoạn tới, với mục tiêu cao nhất là đảm bảo vận hành an toàn, ổn định lưới truyền tải điện huyết mạch của miền Bắc.

Doanh nghiệp - 04/07/2025 08:00

Quảng Ninh đón hơn 12 triệu lượt khách trong nửa đầu năm 2025

Quảng Ninh đón hơn 12 triệu lượt khách trong nửa đầu năm 2025

Trong 6 tháng đầu năm 2025, du lịch Quảng Ninh tiếp tục bứt phá mạnh mẽ, ghi nhận khoảng 12,1 triệu lượt du khách, tăng 16% so với cùng kỳ năm 2024.

Thị trường - 04/07/2025 07:53

KITA Invest chi gần 800 tỷ đồng tất toán 3 lô trái phiếu trước hạn

KITA Invest chi gần 800 tỷ đồng tất toán 3 lô trái phiếu trước hạn

Theo Công ty Cổ phần Chứng khoán VPBank (VPBankS), Công ty Cổ phần KITA Invest đã chi gần 800 tỷ đồng để mua lại toàn bộ phần còn lại của ba lô trái phiếu được phát hành năm 2020 vào ngày 18/6/2025, qua đó chính thức tất toán toàn bộ các lô trái phiếu này.

Doanh nghiệp - 03/07/2025 12:04