Đề xuất Quốc hội không đưa hộ kinh doanh vào Luật Doanh nghiệp

Sáng 21/5, tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIV, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội thay mặt Ủy ban Thường vụ Quốc báo cáo về giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Doanh nghiệp (sửa đổi).

Xây dựng luật riêng về hộ kinh doanh

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết về phạm vi điều chỉnh, quy định đối tượng hộ kinh doanh vào dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) hiện nổi lên hai luồng ý kiến.

Luồng ý kiến thứ nhất, nhất trí đưa nội dung quy định về hộ kinh doanh vào dự thảo luật như phương án Chính phủ đã trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 8 vì 3 lý do.

Thứ nhất, nội dung quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo Luật dựa trên cơ sở luật hóa tối đa các quy định đã được áp dụng ổn định trong thực tiễn của Nghị định số 78/2015/NĐ-CP của Chính phủ về đăng ký doanh nghiệp.

Thứ hai, Luật Doanh nghiệp năm 1999, 2005 và năm 2014 đã có điều khoản quy định về hộ kinh doanh và giao Chính phủ quy định chi tiết. Do đó, xét về bản chất thì việc quy định một Chương về hộ kinh doanh trong dự thảo luật chỉ là việc bổ sung, hoàn thiện, cụ thể hóa các quy định chung đã có về hộ kinh doanh;

Thứ ba, việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo luật sẽ có tác động tích cực, xóa bỏ hạn chế về thương quyền và nâng cao địa vị pháp lý của hộ kinh doanh.

Luồng ý kiến thứ hai theo hướng ngược lại, đó là đề nghị không quy định nội dung về hộ kinh doanh vào dự thảo luật, mà xem xét, ban hành một luật riêng về hộ kinh doanh. Vì xét về bản chất, hộ kinh doanh là một loại hình kinh doanh nên quyền và nghĩa vụ của hộ kinh doanh cần phải được điều chỉnh bởi luật, chứ không thể quy định bằng Nghị định.

Tuy nhiên, việc đưa hộ kinh doanh vào dự thảo luật là không phù hợp vì hộ kinh doanh không phải là doanh nghiệp nên không thuộc phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật Doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Thanh cho biết thêm hộ kinh doanh được coi là một hình thức kinh doanh khác biệt với doanh nghiệp tư nhân, công ty hợp danh, công ty TNHH và công ty cổ phần. Những quy định về hộ kinh doanh tại dự thảo Luật chỉ mới giải quyết được việc kiểm soát, quản lý nhà nước đối với hộ kinh doanh, mặt khác có thể làm tăng rủi ro, tăng chi phí đối với thành lập và hoạt động của hộ kinh doanh.

Ngoài ra, chưa có quy định tạo thêm quyền tự do kinh doanh, tăng độ an toàn kinh doanh, tạo thêm thuận lợi cho hộ kinh doanh, cũng như các cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của hộ kinh doanh. Vì vậy, việc quy định hộ kinh doanh trong dự thảo Luật dẫn đến phải mở rộng thêm phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng cho một chủ thể mới;

Thêm nữa, số lượng về đối tượng chịu tác động là hộ kinh doanh rất lớn. Vì vậy, cần có thời gian nghiên cứu kỹ lưỡng, đánh giá thực tiễn và tham vấn để hoàn thiện khung khổ pháp luật tốt nhất điều chỉnh và áp dụng cho chủ thể hộ kinh doanh, tránh những tác động bất lợi tới hoạt động của các hộ kinh doanh.

“Qua nghiên cứu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề xuất lựa chọn loại ý kiến thứ 2”, ông Vũ Hồng Thanh nói.

Kiểm soát chặt việc sử dụng vốn tại doanh nghiệp Nhà nước

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay có một số ý kiến cho rằng quy định doanh nghiệp nhà nước (DNNN) là doanh nghiệp có trên 50% vốn góp hoặc cổ phần chi phối là chưa phù hợp, khái niệm này thay đổi liên tục, không bảo đảm tính nhất quán.

Báo cáo nêu rõ quy định như dự thảo Luật Doanh nghiệp (sửa đổi) nhằm thể chế hóa chủ trương về tỷ lệ cổ phần, vốn góp chi phối của Nhà nước theo Nghị quyết số 12-NQ/TW của hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 5 khóa XII. Tỷ lệ theo quy định tại dự thảo luật như đã quy định trước đây tại Luật Doanh nghiệp năm 2005.

Việc quy định doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết là DNNN nhằm mục đích kiểm soát chặt chẽ, hiệu quả hơn việc sử dụng vốn Nhà nước trong các doanh nghiệp này.

Tuy nhiên, việc thay đổi khái niệm có thể có những tác động nhất định đến quá trình cổ phần hóa, song các doanh nghiệp nhà nước nắm cổ phần chi phối chỉ là doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở những lĩnh vực then chốt, quan trọng mà Nhà nước cần nắm như tinh thần Nghị quyết số 12-NQ/TW. Do vậy, sẽ không có tác động lớn.

Mặt khác, việc sửa đổi khái niệm về DNNN như trên sẽ được tiến hành rà soát sửa đổi, bổ sung tại các luật, nghị quyết của Quốc hội có liên quan về DNNN và trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 10 để bảo đảm đồng bộ hệ thống pháp luật, có hiệu lực thi hành cùng Luật Doanh nghiệp (sửa đổi).

Giải trình ý kiến đề nghị giải thích thêm căn cứ để lựa chọn phương án từ 50% vốn nhà nước thì xác định là doanh nghiệp nhà nước. Đồng thời, xem xét lại tỷ lệ này để bảo đảm quyền chi phối của Nhà nước tại doanh nghiệp, Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh lý giải việc xác định nội hàm “bảo đảm Nhà nước nắm giữ phần vốn góp hoặc cổ phần chi phối” tại khái niệm DNNN là rất quan trọng nhằm bám sát Nghị quyết số 12-NQ/TW.

"Việc làm rõ nội hàm của việc "chi phối" để bảo đảm quyền chi phối của Nhà nước trong mọi quyết định về quản trị, sản xuất, kinh doanh, bao gồm việc thông qua nghị quyết của Hội đồng thành viên trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên và nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông trong công ty cổ phần để xác định được tỷ lệ phù hợp. Đồng thời, tỷ lệ này cũng cần phải bảo đảm phù hợp với các cam kết, thông lệ quốc tế", ông Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh.

Bài liên quan

Thủ tướng kiến nghị Quốc hội tạm dừng tăng lương cơ sở từ 1/7

Chủ tịch Quốc hội: Kỳ họp thứ 9 là kỳ họp đặc biệt, tạo động lực để đất nước vượt qua khó khăn

Khai mạc kỳ họp thứ 9: Lần đầu Quốc hội họp trực tuyến, không chất vấn thành viên Chính phủ

Quốc hội đề nghị xây dựng 3 kịch bản tăng trưởng