Từ cái nắng chói chang như thiêu như đốt, từ những trận gió Lào khô khóc đến nghẹt thở, Quảng Bình - Quảng Trị giờ đây đã biết sử dụng những "đặc sản" bao năm tưởng chừng như bất lợi ấy trở thành một lợi thế để thu hút đầu tư, phát triển năng lượng tái tạo.

Quảng Bình - biến bất lợi thành ưu thế

PGS.TS Trần Đình Thiên tại một hội nghị về phát triển kinh tế vùng diễn ra vào năm 2015 tại TP. Phan Thiết (Ninh Thuận) đã từng cho rằng, khi thời thế thay đổi, những nhận thức mới trong tư duy phát triển kinh tế cũng đã thay đổi và chứng minh nhiều yếu tố tưởng chừng như bất lợi lại trở thành lợi thế lớn. Với Ninh Thuận, đó chính là biển, là cát trắng, nắng và gió.

Những diễn biến trong thu hút đầu tư của tỉnh này sau đó đã cho thấy nhận định trên hoàn toàn đúng khi Ninh Thuận trở thành trung tâm năng lượng tái tạo mới của cả nước với hàng chục dự án tỷ đô về điện gió, điện mặt trời. Sau Ninh Thuận, đến lượt Quảng Trị và Quảng Bình – 2 địa phương có nhiều nét đặc trưng tương đồng đã và đang trở thành điểm đến mới của các nhà đầu tư năng lượng, và được dự đoán sẽ trở thành trung tâm năng lượng tái tạo tiếp theo tại miền Trung.

Trước đây, cát trắng, gió và nắng như một nét đặc trưng khắc nghiệt của mảnh đất Quảng Bình. Thế nhưng với tư duy phát triển kinh tế mới, địa phương này đã biết tận dụng các điều kiện tự nhiên tưởng chừng như bất lợi của mình trở thành "cục nam châm" thu hút các nhà đầu tư năng lượng tái tạo.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình Trần Thắng cho biết, để thực hiện điều này, năm 2018, Quảng Bình đã triển khai lập Quy hoạch phát triển điện mặt trời đến năm 2025, có xét đến năm 2035 với tổng công suất dự kiến gần 1.000MW. Với lĩnh vực điện gió, Quảng Bình cũng triển khai quy hoạch phát triển điện gió với tổng công suất 800-1.000MW.

"Cả 2 loại hình năng lượng tái tạo này đều được quy hoạch phát triển dọc các xã ven biển Nam Quảng Bình - thuộc 2 huyện Quảng Ninh, Lệ Thuỷ. Đây là những vị trí qua khảo sát cho thấy hoàn toàn có thể đáp ứng điều kiện để phát triển 2 loại hình năng lượng tái tạo này", ông Thắng thông tin thêm.

Với việc định hình vị trí địa điểm và kịch bản phát triển năng lượng tái tạo, Quảng Bình đã từng bước kêu gọi được các nhà đầu tư đến với mình. Theo đó, với lĩnh vực điện mặt trời, tính đến nay, Quảng Bình đã có 1 dự án điện mặt trời hiện hữu đó là dự án Nhà máy điện mặt trời Dohwa Lệ Thủy công suất 49,5MW (tổng vốn đầu tư 1.000 tỷ đồng) do Tập đoàn Dohwa làm chủ đầu tư; và 1 dự án điện gió là Cụm trang trại điện gió B&T tổng công suất 252MW với 60 tuabin (tổng mức đầu tư hơn 8.200 tỉ đồng) do Công ty AMI AC Renewables làm chủ đầu tư.

Theo thống kê, qua một năm hoạt động, Nhà máy đạt điện mặt trời Dohwa Lệ Thuỷ đạt doanh thu hơn 111 tỷ đồng, nộp ngân sách hơn 10 tỷ đồng. Riêng với dự án Cụm trang trại điện gió (BT1 - BT2) vừa được đưa vào hoạt động vào cuối tháng 10/2021, doanh thu dự kiến mang về cho dự án khoảng 1.000 tỷ đồng mỗi năm, nộp vào ngân sách địa phương hơn 100 tỷ đồng/năm.

Quảng Trị - hướng đến trở thành trung tâm năng lượng mới

Quảng Trị cũng tương tự. Năm 2021, thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh có bước đột phá ấn tượng với hơn 5.511 tỷ đồng, đạt 159,8% dự toán địa phương, 192,6% dự toán Trung ương, tăng 51,3% so với năm 2020. "Kỳ tích" chưa từng có tại mảnh đất đầy nắng gió này có sự góp phần quan trọng của điện gió.

Tại huyện miền núi Hướng Hóa – "thủ phủ" mới của điện gió miền Trung, lần đầu tiên trong lịch sử thu ngân sách vượt 5 lần so với kế hoạch, đạt mức 255 tỷ đồng. Trước đó, chỉ tiêu mà tỉnh giao cho huyện chỉ dừng ở mức 52 tỷ đồng. 

Ngược thời gian cách đây hơn 5 năm về trước, khi một số nhà đầu tư về khảo sát gió tại khu vực huyện Hướng Hoá, ít ai nghĩ rằng nơi đây sẽ sớm trở thành "cánh đồng điện gió" quy mô lớn như hiện tại.

Theo thống kê, huyện Hướng Hóa hiện có 29 dự án điện gió được đăng ký đầu tư, trong đó có 19 dự án với tổng công suất trên 671MW đã hoàn thành đưa vào vận hành trước ngày 1/11/2021 để kịp hưởng ưu đãi giá FIT. Ngoài ra còn có 10 dự án đang trong giai đoạn hoàn thiện hồ sơ đầu tư, giải phóng mặt bằng và triển khai thi công.

Tính tổng thể, tỉnh Quảng Trị có khả năng phát triển được 8.290MW các dự án năng lượng tái tạo nếu được phê duyệt quy hoạch. Đây được xem là lợi thế rất lớn để địa phương tạo đột phá thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng cho biết, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 – 2025, tỉnh Quảng Trị tiếp tục chọn công nghiệp năng lượng là một trong những lĩnh vực đột phá phát triển với quyết tâm "Xây dựng Quảng Trị trở thành trung tâm năng lượng của miền Trung vào năm 2030".

"Với nhiều dư địa phát triển điện gió trên đất liền, ngoài khơi, điện mặt trời, Quảng Trị đang nỗ lực biến những bất lợi thành có lợi. Hiện nay, những chính sách kêu gọi đầu tư, hỗ trợ nhà đầu tư đã được tỉnh ban hành với mục đích ưu tiên năng lượng tái tạo, như điện gió", Phó Chủ tịch Hà Sỹ Đồng chia sẻ.

UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, năm 2022, trên địa bàn tỉnh có thêm 12 dự án điện gió triển khai thi công. Trong đó dự kiến có từ 3-5 dự án hoàn thành và phát điện thương mại. Tiềm năng thu hút đầu tư điện gió ở Quảng Trị vẫn còn rất lớn. Ngoài các dự án điện gió đã đi vào hoạt động và đang triển khai xây dựng, tỉnh còn 54 dự án đã trình Bộ Công Thương xem xét bổ sung quy hoạch.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng khẳng định: "Sau phê duyệt quy hoạch, Chính phủ đã xác định Quảng Trị sẽ là một trung tâm năng lượng ở khu vực miền Trung. Không chỉ ở Hướng Hóa mà huyện Đakrông cũng được xác định là địa bàn tiềm năng để phát triển năng lượng tái tạo".

Bài 2: Địa phương chờ đợi các chính sách mới

Bài liên quan

Gió vẫn thổi từ cát

Hà Tĩnh đề xuất bổ sung 6 dự án điện gió vào Quy hoạch điện VIII

Quảng Nam nghiên cứu đầu tư dự án điện gió 500 MW ở huyện Tây Giang

Kiểm toán Nhà nước vào cuộc rà soát ưu đãi điện gió, mặt trời