Bầu cử Quốc hội Mỹ giữa nhiệm kỳ: So găng sít sao

Tại Arizona, cũng là một bang chiến địa khác giữa Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ, kết quả kiểm phiếu sơ bộ, theo CNN, cho thấy Thượng nghị sĩ Dân chủ Mark Kelly đã giành chiến thắng quan trọng trước đối thủ Blake Master của Đảng Cộng hòa. Chiều 12/11 (giờ Việt Nam), với 83% số phiếu đã kiểm, ông Kelly giành được 1.128.917 phiếu (51,8%), ông Master có 1.005.001 phiếu (46,1%), và ứng viên còn lại Marc Victor (Đảng Tự do) được 2,1% còn lại. Như vậy, ông Kelly sẽ tiếp tục giữ thêm nhiệm kỳ sáu năm tại Arizona.

Đài CNN cho biết chiến thắng của TNS Kelly giúp Đảng Dân chủ giữ 49 ghế tại Thượng viện, đúng bằng với số ghế của Đảng Cộng hòa, và phe Dân Chủ chỉ cần thêm đúng một ghế nữa để nắm đa số tại Thượng viện. Bởi vì nếu hai đảng giành được 50-50 trong đợt bầu cử, Đảng Dân chủ tất nhiên là phe đa số ở Thượng viện với phiếu bầu của Phó tổng thống Mỹ Kamala Harris (cùng phe Dân chủ) vì tỷ lệ hòa này.

Từ 49 đến 50, Đảng Dân chủ chỉ cần thêm một ghế ở bang Nevada, nơi TNS Dân chủ Catherine Cortez Masto đang bám sát Adam Laxalt (Cộng hòa), từng là Bộ trưởng Tư pháp Nevada, người tuyên bố ông Joe Biden thắng ông Donald Trump vào năm 2020 để trở thành Tổng thống Mỹ là “gian lận”, và đại diện cho ông Trump nộp đơn kiện ông Biden.

Trận “thư hùng” cho quyền lực giữa hai phe cũng sẽ diễn ra ở bang Georgia. Ngày 6-12, tới Georgia sẽ tổ chức thêm một vòng bầu cử nữa vì TNS Dân chủ Raphael Warnock và đối thủ Cộng hòa Herschel Walker chưa phân thắng bại trong đợt bầu ngày 8-11.

Tại Hạ viện, cán cân quyền lực giữa hai đảng đang tỏ ra cân bằng trong đợt bầu cử giữa kỳ này. Màu đỏ (Cộng hòa, viết tắt: GOP) trên bản đồ bầu cử của hãng tin AP chỉ nhỉnh hơn xanh mực (Dân chủ, viết tắt: DEM) một phần nhỏ, nhưng nội bộ Cộng hòa đang lục đục vì phe GOP tin họ phải thắng cách biệt để kiểm soát Hạ viện Mỹ dễ dàng. Một số thành viên Đảng Cộng hòa thất vọng với các lãnh đạo GOP như ông Mitch McConnell (lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện) và ông Kevin McCarthy (lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện).

TNS Cộng hòa Pat Toomey nói cựu tổng thống Trump phải chịu trách nhiệm về thất bại của Cộng hòa ở bang Pennsylvania sau khi ứng viên tranh ghế là TNS John Fetterman của Dân chủ đánh bại ứng viên Mehmet Oz của Cộng hòa. Ông Toomey kêu gọi phe Cộng hòa phải dứt ra khỏi ảnh hưởng của ông Trump.

Cựu tổng thống Trump, người vẫn còn ảnh hưởng lớn đối với nền chính trị Mỹ, mới tiết lộ sẽ có một “tuyên bố trọng đại” vào ngày 15-11. Theo ông Jason Miller, cố vấn lâu năm của ông Trump, đó sẽ là thông báo tái tranh cử vào Nhà Trắng năm 2024.

Báo Financial Times (Anh) đưa tin về bữa tiệc đêm bầu cử của ông McCarthy phe Cộng hòa ở thủ đô Washington D.C. ngày 8-11: “Với những dấu hiệu rõ ràng chỉ thất vọng, một số khách mời trong bữa tiệc của ông McCarthy đổ lỗi. Họ cho rằng kết quả sơ bộ là lý do để chỉ trách cựu tổng thống, vì một số ứng cử viên yêu thích của ông Trump đã có kết quả thật tệ".

Thực chất của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ là Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hoà tranh đoạt quyền kiểm soát đối với Quốc hội Mỹ, gồm Thượng viện và Hạ viện. Hiến pháp Mỹ quy định nhiệm kỳ của hạ nghị sĩ là hai năm, bầu lại toàn bộ hạ nghị sĩ hai năm một lần, và nhiệm kỳ của thượng nghị sĩ là sáu năm, và mỗi hai năm sẽ bầu lại 1/3 số thượng nghị sĩ.

Ngoài ra, 34 bang trong tổn số 50 bang sẽ bầu thống đốc nhiệm kỳ bốn năm ở trong đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ. Riêng bang Vermont và New Hampshire bầu thống đốc nhiệm kỳ hai năm ở trong bầu cử giữa nhiệm kỳ và kỳ bầu cử tổng thống Mỹ. Vì thế, mỗi đợt bầu cử giữa nhiệm kỳ sẽ bầu 36 thống đốc bang. Tất cả 50 thống đốc bang ở Mỹ đều nằm trong hệ thống chính phủ, không thuộc cơ quan lập pháp là Quốc hội.

Đảng Dân chủ viết tắt là DEM vì tên đầy đủ là Democratic Party. Nhưng Đảng Cộng hòa không viết tắt là REP (đại diện chữ Republican Party) mà là GOP (Grand Old Party: Đảng Vĩ đại Kỳ cựu). Tên này được sử dụng từ đầu những năm 1870. Dù Đảng Dân chủ ra đời năm 1828 trước đó khá lâu nhưng tên gọi đơn giản hơn. Thực ra, cả hai đều bắt nguồn từ một đảng duy nhất là Đảng Dân chủ- Cộng hòa (Democratic-Republican Party), được thành lập năm 1791 bởi Thomas Jefferson và James Madison. Sau đó, Jefferson làm Tổng thống Mỹ thứ ba (1801 – 1809), và Madison là Tổng thống Mỹ thứ tư (1809 – 1817).

Bài liên quan

Đảng Cộng hòa xào xáo vì chiến dịch 'lật kèo' bầu cử Mỹ

Bầu cử Mỹ: Tổng thống Donald Trump đang sử dụng 'chiến thuật mới' để lật đổ ông Biden

Bầu cử Mỹ: Điều gì sẽ xảy ra nếu lệnh tái kiểm phiếu được đưa ra cho các bang chiến trường chính?

Diễn biến bầu cử Mỹ khiến giá vàng tăng mạnh