Trong tuyên bố toàn diện nhất từ trước đến nay của Chính phủ về lập trường chiến tranh thương mại, Bắc Kinh đã cáo buộc Washington về các chiến lược bắt nạt và đe dọa kinh tế, cùng với đó họ cũng duy trì quan điểm riêng của mình rằng chỉ hợp tác với các vấn đề thương mại sẽ có kết quả.

"Sách trắng" được chính thức phát hành bởi Tân Hoa Xã vào thứ Hai, ngay sau khi Bắc Kinh, vào thứ bảy, đã từ chối lời mời của Hoa Kỳ để tổ chức các buổi đàm phán nhằm cố gắng giải quyết tranh chấp thương mại đang diễn ra. Lời mời này được phía Hoa Kỳ đưa ra chỉ một giờ sau khi Hoa Kỳ áp thuế với 200 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc.

Tài liệu đã tuyên bố rằng các chính sách kinh tế "Hoa Kỳ đứng đầu", được Chính phủ Hoa Kỳ theo đuổi và trừng phạt thuế quan đối với hàng hóa Trung Quốc, đã "làm suy yếu đáng kể" các mối quan hệ kinh tế song phương và đe dọa hệ thống thương mại đa phương của thế giới.

Để phù hợp với thực tế và không biến đây là cuộc xung đột này trở nên cá nhân hóa, Sách trắng không hề đề cập đến tên của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong suốt văn bản 36.000 từ.

Chính phủ nhấn mạnh lại niềm tin vào tự do thương mại và đa phương. "Hợp tác là lựa chọn đúng đắn duy nhất và chỉ có sự hợp tác hai bên cùng thắng mới có thể dẫn đến một tương lai tốt đẹp hơn" cho Trung Quốc và Hoa Kỳ, tài liệu này nói thêm.

Sách trắng với tựa đề là “Sự thật về tranh chấp thương mại Trung Quốc - Hoa Kỳ và lập trường của Trung Quốc” - đã đánh dấu nỗ lực mới nhất của Bắc Kinh nhằm miêu tả chính mình với nền tảng đạo đức cao trong cuộc tranh cãi với Mỹ, giới phân tích nhận định.

Liu Weidong, một chuyên gia về Mỹ-Trung từ Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh không có ý định chấm dứt cuộc chiến thương mại với Washington thông qua tài liệu, thay vào đó họ sử dụng công cụ này để cộng đồng quốc tế thấy sự chân thành và sẵn lòng giải quyết vấn đề thương mại ”.

Sách trắng cũng “cho thế giới thấy Bắc Kinh đã thực sự cố gắng hết sức” để tránh những cuộc đối đầu với Mỹ, Liu nói thêm.

Tu Xinquan, giáo sư thương mại tại Đại học Kinh doanh Quốc tế và Kinh tế tại Bắc Kinh, nói Trung Quốc đang cố gắng "tỏ thiện chí" bằng cách phát hành Sách trắng và tránh thuật ngữ "chiến tranh thương mại".

"Chính sách của Trung Quốc là phù hợp nhưng đã "dịu giọng" nhẹ nhàng hơn một chút so với vài tháng trước đây". Ông Tu nói thêm, "Bắc Kinh đang đá quả bóng trở lại Tòa án của Tổng thống Donald Trump" bằng cách minh chứng với giới quan sát cả trong và ngoài nước rằng Trung Quốc sẵn sàng nói chuyện nhưng Mỹ thì không.

Sách trắng được công bố khi căng thẳng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ cũng đã lan rộng đến khu vực quân sự. Vào cuối tuần qua, Trung Quốc triệu tập đại sứ Hoa Kỳ và  lãnh đạo hải quân của Mỹ từ Hoa Kỳ để phản đối lệnh trừng phạt của Washington đã vả vào các thực thể của Trung Quốc mua sắm trang thiết bị quân sự từ Nga. Trung Quốc đe dọa sẽ tuân theo các biện pháp bổ sung của quân đội nước này.

Sách trắng cũng được phát hành vào một thời điểm bất thường, trong một ngày nghỉ lễ ở Trung Quốc. Điều này có vẻ không như những dự đoán khi Cơ quan truyền thông của Trung Quốc thực tế đã có một thông báo chính thức cho dư luận về một ấn phẩm đang chờ xử lý trước thời điểm phát hành.

Văn phòng Hội đồng thông tin Quốc gia trong công bố cho hay, Chính phủ sẽ đưa ra các thông điệp tại cuộc họp báo tổ chức tại Bắc Kinh hôm thứ Ba. Bảy phó bộ trưởng, trong đó có Thứ trưởng Bộ Thương mại Wang Shouwen, quan chức Trung Quốc cuối cùng tổ chức các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ vào tháng Tám, sẽ “giải thích” về Sách trắng.

Cuộc họp báo này diễn ra ngay sau kế hoạch dự kiến tới Washington hôm thứ Hai của Phó Thủ tướng Liu He (người đứng đầu cuộc đàm phán thương mại với Mỹ) đã bị hủy bỏ. Đó là chưa kể nó cũng bị hủy bỏ ngay sau khi Trump cho biết Mỹ sẽ tiếp tục và đánh thuế các mặt hàng củaTrung Quốc có tổng trị giá 200 tỷ USD, điều này đã khiến cuộc chiến thương mại leo thang đáng kể. Các mức thuế mới nhất có hiệu lực vào lúc 12 giờ tối vào thứ Hai, thời gian Bắc Kinh.

Julian Evans-Pritchard, chuyên gia kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics nhận định, Bắc Kinh muốn được nhìn nhận “là một nạn nhân chứ không phải là thủ phạm” của cuộc chiến thương mại và Sách trắng là một phần của nỗ lực đó.

"Họ nhắc lại rằng họ đang tự do hoá thị trường, bạn chỉ cần kiên nhẫn và bạn sẽ được thưởng", Evans-Pritchard nói.

Phía Mỹ đã cáo buộc Trung Quốc ăn cắp công nghệ từ các doanh nghiệp Hoa Kỳ và trợ cấp không công bằng cho các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc.

Trung Quốc bảo vệ mình trong Sách trắng và đổ lỗi Hoa Kỳ về những căng thẳng thương mại.

"Kể từ khi Chính quyền mới lãnh đạo vào năm 2017, dưới khẩu hiệu "Nước Mỹ duy nhất ", họ đã rao giảng một cách thô bạo chủ nghĩa duy nhất, chủ nghĩa bảo hộ và quyền bá chủ kinh tế". Đồng thời họ cũng đe dọa Trung Quốc với thuế quan, theo Sách trắng. Trung Quốc đã đưa ra các giải pháp nhưng phía Mỹ đã liên tục “tự mâu thuẫn” và đẩy căng thẳng thương mại leo thang.

Trung Quốc luôn mở cửa đàm phán với Hoa Kỳ nhưng các cuộc thảo luận không thể được thực hiện dưới "mối đe dọa các mức thuế quan lớn" hoặc với sự đánh đổi lấy "các quyền lợi của Trung Quốc để phát triển", tờ báo cho biết.

Chính phủ Trung Quốc cho biết họ sẵn sàng làm việc với Mỹ để "khởi động lại các cuộc đàm phán hiệp ước đầu tư song phương" và "khởi động các cuộc đàm phán thương mại tự do song phương vào những thời điểm thích hợp". Hiện tại, cả hai đề xuất này đều là ít có khả năng thành công kể từ khi Washington tăng cường sàng lọc đầu tư của Trung Quốc tại Mỹ và nước này cũng không đề nghị Trung Quốc đàm phán để theo đuổi một thỏa thuận thương mại tự do.

(Theo SCMP)

Bài liên quan

Chiến tranh thương mại, dòng tiền vẫn đổ vào Mỹ và Trung Quốc, rút mạnh khỏi các thị trường mới nổi

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung: Việt Nam sẽ trở thành ‘công xưởng thế giới’ thay cho Trung Quốc?

Thị trường chứng khoán Việt Nam có thể hưởng lợi từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung

Jack Ma: 'Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung có thể kéo dài 20 năm'