12 dự án thua lỗ ngành Công Thương: Giải pháp nào xử lý dứt điểm từng dự án?

Theo báo cáo, đến thời điểm này, sau hơn 2 năm triển khai thực hiện nhiệm vụ xử lý các dự án, doanh nghiệp nêu trên theo Nghị quyết số 33/2016/QH14 của Quốc hội và 1 năm rưỡi triển khai thực hiện Đề án xử lý các dự án, doanh nghiệp theo Quyết định số 1468/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, tình hình giải quyết các khó khăn vướng mắc ở các dự án, doanh nghiệp đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng, nhiều dự án, doanh nghiệp đã có chuyển biến tích cực, làm tiền đề để có thể tiếp tục xử lý dứt điểm trong thời gian tới theo mục tiêu, lộ trình đề ra.

Tuy nhiên, theo Chính phủ các vấn đề cần được tiếp tục xem xét, giải quyết ở các dự án, doanh nghiệp trong thời gian tới còn hết sức phức tạp, đòi hỏi phải tiếp tục tập trung chỉ đạo, tổ chức triển khai với nỗ lực, quyết tâm cao; đồng thời, cũng cần xem xét, điều chỉnh các nội dung trọng tâm chỉ đạo để bảo đảm phù hợp với yêu cầu, tính chất các vấn đề cần được xử lý trong giai đoạn tới.

Chính phủ cũng đã đưa ra các giải pháp tập trung xử lý cho từng dự án như sau:

Đối với Dự án nhà máy sản xuất NLSH Quảng Ngãi: Theo Đề án xử lý tại Quyết định số 1468/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, phương án được ưu tiên chọn để xử lý dự án này là: Khởi động, vận hành lại nhà máy, sau đó chuyển nhượng hoặc thoái vốn khỏi dự án.

Chính phủ cho biết, thời gian qua, các đơn vị đã triển khai thực hiện theo hướng này và đến nay Nhà máy đã khởi động, vận hành trở lại. Tuy nhiên, còn 2 vấn đề lớn ở dự án này cần phải giải quyết là: Xử lý các vấn đề tranh chấp trong hợp đồng EPC, quyết toán hoàn thành dự án: Việc này đang được các đơn vị triển khai theo chỉ đạo chung của Ban Chỉ đạo; Cần có phương án ổn định về vùng nguyên liệu phục vụ đầu vào cho hoạt động sản xuất ổn định và hiệu quả của nhà máy. Đây là một trong những điểm căn bản nhất cần xử lý đối với Dự án này.

Hướng xử lý vấn đề này là: Xem xét, tập trung xử lý khâu quy hoạch vùng nguyên liệu, bảo đảm cho phương án sản xuất ổn định của Nhà máy. Theo đó, xem xét tiến hành việc khảo sát, đánh giá và làm việc trực tiếp với Ủy ban Nhân dân một số tỉnh Tây Nguyên để phối hợp xác định quy hoạch vùng nguyên liệu sắn cho Nhà máy trong thời gian tới.

Trên cơ sở đó, cũng cần xem xét để thực hiện việc ký kết hợp đồng nguyên tắc giữa Nhà máy với người trồng sắn, đồng thời cần có giám sát, bảo lãnh của chính quyền địa phương đối với việc bảo đảm thực hiện hợp đồng này.

Đối với Dự án Nhà máy sản xuất NLSH Bình Phước: Theo Chính phủ, vấn đề hiện tại của Dự án này chủ yếu liên quan tới thị trường đầu ra và nguyên liệu đầu vào cho sản xuất kinh doanh của nhà máy. Nếu thị trường thuận lợi thì về cơ bản Dự án này sẽ có thể vận hành bình thường. Khi đó, có thể thực hiện được phương án đề ra là PVOil chuyển nhượng hoặc thoái vốn khỏi dự án.

Tuy nhiên, đối với Dự án này phía PVOil chỉ có phần vốn góp 29%. Do vậy, hướng giải quyết đối với Dự án này trong thời gian tới là: Trao đổi, thống nhất với cổ đông việc xác định phương án quy hoạch vùng nguyên liệu ổn định cho sản xuất của Nhà máy.

Theo đó, cách tiếp cận xử lý có thể tương tự như đối với Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi như nêu trên để có vùng nguyên liệu ổn định phục vụ cho hoạt động sản xuất của Nhà máy. Đồng thời, PVOil cần xây dựng ngay phương án để thoái vốn khỏi Dự án.

Đối với Dự án Nhà máy sản xuất NLSH Phú Thọ: Theo Đề án ban hành theo Quyết định 1468/QĐ-TTg, có 4 phương án xử lý Dự án này được xác định gồm: Tiếp tục triển khai Dự án với nhà thầu PVC; Tiếp tục triển khai Dự án với nhà thầu khác, thanh lý hợp đồng với nhà thầu PVC; (iii) Dừng triển khai Dự án, phá sản Công ty; PVOil chuyển nhượng/thoái vốn khỏi Dự án.

Trong thời gian qua, PVN đã chỉ đạo PVOil và các đơn vị có liên quan tìm kiếm nhà đầu tư để tiếp tục triển khai Dự án nhưng tới nay cho thấy việc này là khó khả thi.

Do vậy, theo Chính phủ hướng sắp tới được đề xuất xem xét, thực hiện phương án: Dừng triển khai Dự án, phá sản Công ty.

Hiện nay, PVOil đang đề xuất triển khai phương án tiến hành thủ tục phá sản đối với PVB theo quy định của Luật phá sản. Tuy nhiên, đây là Dự án mà PVOil không phải là cổ đông chính của Dự án (chỉ chiếm 39,76%) nên không quyết định được toàn bộ các vấn đề của Dự án và việc tiếp tục xử lý dự án sẽ phụ thuộc vào các cổ đông ngoài ngành (chiếm tới 60,24%).

Đối với Dự án nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình: Chính phủ cho rằng, đây là Dự án hiện còn nhiều khó khăn, đặc biệt là các vấn đề về: Xử lý tranh chấp hợp đồng EPC chưa xử lý được, do vậy chưa quyết toán được Dự án; Khó khăn về dòng tiền nên chưa đáp ứng được chi phí để sửa chữa, bảo dưỡng và mua vật tư dự phòng dẫn đến hệ thống thiết bị còn nhiều sự cố phải dừng máy dài ngày để sửa chữa, giảm sản lượng sản xuất và cơ hội bán hàng; thiếu cán bộ công nhân lành nghề do điều kiện Công ty khó khăn nên nhiều cán bộ công nhân đã chuyển công tác.

Tình trạng này kéo dài sẽ khó bảo đảm mục tiêu xử lý dứt điểm Dự án, vận hành ổn định và có hiệu quả nhà máy rồi cổ phần hóa, thoái vốn trong năm 2020 như đã đề ra tại Quyết định số 1468/QĐ-TTg. Do vậy, việc xử lý sắp tới theo hướng sau:

- Tập trung xử lý dứt điểm vấn đề tranh chấp hợp đồng EPC để có thể quyết toán hợp đồng EPC và quyết toán toàn bộ Dự án. Trường hợp hai bên không thống nhất giải quyết được các vấn đề vướng mắc, cần đưa ra bên thứ ba (cơ quan trọng tài) để phân xử, xác định trách nhiệm cụ thể của các bên.

- Thực hiện việc điều tra, truy tố, xét xử nếu thấy có dấu hiệu vi phạm để để xác định rõ trách nhiệm của tổ chức, cá nhân vi phạm, đặc biệt là trách nhiệm đối với phần tài sản bị thất thoát, thiệt hại do vi phạm gây ra.

- Trên cơ sở kết luận của cơ quan trọng tài về tranh chấp hợp đồng EPC và trách nhiệm các bên trong hợp đồng EPC, kết luận của cơ quan điều tra xét xử về vi phạm và trách nhiệm về thiệt hại do vi phạm gây ra của tổ chức, cán nhân có liên quan trong Dự án, để từ đó xác định lại giá trị tài sản Dự án và tiến hành việc cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước khỏi Dự án.

Đối với Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng: Vấn đề chính hiện nay của Dự án là tập trung nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tăng cường quảng bá sản phẩm và phát triển thị trường, tổ chức tốt hệ thống phân phối, khách hàng... Ngoài ra, cần tiếp tục nghiên cứu và có phương án để nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như xử lý dứt điểm bãi thải gyps trong quá trình sản xuất, đồng thời đảm bảo an toàn lao động, an toàn môi trường trong quá trình sản xuất.

Đồng thời, Vinachem khẩn trương chỉ đạo hoàn thiện hồ sơ đưa Dự án này ra khỏi Danh sách các dự án kém hiệu quả thuộc ngành Công Thương để Dự án được các ngân hàng áp dụng cơ chế tín dụng thông thường như đối với các đơn vị sản xuất kinh doanh bình thường khác, hạn chế ảnh hưởng đến thương hiệu, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm.

Đối với Dự án nhà máy sản xuất phân đạm Hà Bắc: Vấn đề khó khăn của Dự án này chủ yếu tập trung ở việc: Khó khăn về tài chính phục vụ sản xuất kinh doanh; Tranh chấp hợp đồng EPC chưa giải quyết được do vậy chưa quyết toán hoàn thành dự án được.

Do vậy, hướng xử lý trong thời gian tới cũng tương tự như cách xử lý ở Dự án đạm Ninh Bình: Cần tập trung xử lý, làm rõ trách nhiệm, thiệt hại do các bên gây ra. Trên cơ sở đó, đánh giá lại Dự án và tiến hành phương án thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp.

Đối với Dự án nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai: Vấn đề khó khăn của Dự án này cũng chủ yếu tập trung ở việc: Khó khăn về tài chính phục vụ sản xuất kinh doanh; Tranh chấp hợp đồng EPC chưa giải quyết được do vậy chưa quyết toán hoàn thành dự án được.

Do vậy, hướng xử lý trong thời gian tới cũng tương tự như cách xử lý ở Dự án đạm Ninh Bình: Cần tập trung xử lý, làm rõ trách nhiệm, thiệt hại do các bên gây ra. Trên cơ sở đó, đánh giá lại Dự án và tiến hành phương án thoái vốn, cổ phần hóa doanh nghiệp.

Ngoài ra, cần tiếp tục nghiên cứu và có phương án để nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như xử lý dứt điểm bã thải gyps trong quá trình sản xuất, đảm bảo không để tái diễn tình trạng sự cố vỡ đê bao của bãi chứa thạch cao PG gây ảnh hưởng tới môi trường, đảm bảo an toàn môi trường, an toàn cho người dân sống xung quanh và công nhân của nhà máy.

Đối với Dự án nhà máy sản xuất polyester Đình Vũ: Hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà máy sau khi khởi động lại đã khá tích cực, đồng thời đã xử lý xong tranh chấp Hợp đồng EPC. Do vậy, những việc cần tập trung ổn định sản xuất, đồng thời kiến nghị điều chỉnh một số chính sách về thuế; Cơ quan Công an xem xét, phân định rõ trách nhiệm giai đoạn đầu tư để tạo điều kiện cho cán bộ kế tiếp và đối tác yên tâm phục hồi Nhà máy.

Đối với Công ty DQS: Đến nay, Công ty DQS vẫn tiếp tục có các đơn hàng thi công đóng mới, sữa chữa cho một số các tàu hàng dịch vụ của các đơn vị trong ngành, tuy nhiên giá các đơn hàng này không lớn. Những vướng mắc hiện nay và hướng xử lý như sau:

Việc thực hiện quyết toán Hợp đồng EPC dự án xây dựng Nhà máy Công nghiệp tàu thủy Dung Quất - Giai đoạn 1 vẫn chưa đạt được thống nhất giữa SBIC (chủ thể của hợp đồng EPC) và  PVN/DQS: Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan, SBIC là chủ thể của hợp đồng EPC có trách nhiệm quyết toán theo quy định; PVN/DQS tiếp tục phối hợp với SBIC trong quá trình thực hiện.

Công ty DQS đã có ý kiến với SBIC đối với các nội dung: Công ty DQS thống nhất sẽ hoàn trả kinh phí thực hiện kiểm toán quyết toán hợp đồng EPC;

Đối với việc lựa chọn đơn vị tư vấn kiểm toán Hợp đồng EPC: Đề nghị SBIC phối hợp với Công ty DQS để chuyển giao nguyên trạng phần công việc kiểm toán quyết toán Hợp đồng EPC trong Hợp đồng kiểm toán số 041/VACO-HĐ-XD ngày 6/9/2010 đã ký kết giữa Công ty DQS và Kiểm toán VACO từ chủ thể DQS sang SBIC đảm bảo theo đúng các quy định hiện hành;

Đối với việc lựa chọn đơn vị kiểm định thiết bị: Đề nghị SBIC chủ động lựa chọn đơn vị kiểm định theo đúng các quy định hiện hành của nhà nước để thực hiện kiểm định về tính năng, công suất của các thiết bị có sự thay đổi về số lượng và thông số kỹ thuật so với thiết kế ban đầu cũng như tư vấn đánh giá về giá của các thiết bị có sự thay đổi tăng/giảm công suất hoặc tăng/giảm số lượng thiết bị.

Chi phí cho việc thuê đơn vị kiểm định và tư vấn đánh giá về giá sẽ được các Bên (SBIC/DQS và Liên danh YMC -Transtech) phối hợp làm rõ để đảm bảo tuân thủ theo ý kiến chỉ đạo của các cấp thẩm quyền. Hiện tại, các bên đang phối hợp để tiến hành công tác kiểm toán quyết toán, kiểm định thiết bị để tiến hành quyết toán Hợp đồng EPC theo đúng quy định.

Chưa xác định được giá trị tàu chở dầu 104.000 DWT để thực hiện chuyển giao dự án tàu: Ngày 04 tháng 5 năm 2018, Bộ Công Thương đã có Công văn số 3489/BCT-DKT chỉ đạo PVN và Công ty DQS khẩn trương rà soát, hoàn tất các thủ tục, hồ sơ xác giá trị tàu chở dầu 104.000 DWT theo yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước tại Công văn số 558/KTNN-CN VI ngày 16 tháng 4 năm 2018 để đảm bảo thực hiện đúng chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ tại Thông báo số 428/TB-VPCP ngày 13 tháng 9 năm 2017 của Văn phòng Chính phủ.

Hiện tại PVN và Công ty DQS đang thực hiện các nội dung công việc theo chỉ đạo Bộ Công Thương; PVN đã có văn bản số 4140/DKVN-TCKT ngày 11/7/2018 gửi Bộ Tài chính báo cáo tình hình chuyển giao và những vướng mắc, kiến nghị nhận giá trị tàu là 819 tỷ đồng.

Đối với Dự án mở rộng giai đoạn 2 nhà máy gang thép Thái Nguyên (TISCO): Theo đánh giá của Chính phủ hiện tại, khó khăn lớn nhất của Dự án này là: Chưa xử lý được tồn tại vướng mắc Hợp đồng EPC với nhà thầu MCC, do vậy Dự án vẫn đang xây dựng dở dang, tạm dừng thi công; Việc giải phóng nghĩa vụ bảo lãnh của VNSteel với Vietinbank vẫn chưa thực hiện được.

Hướng xử lý trong thời gian tới đối với Dự án là tập trung triển khai thực hiện phương án thoái vốn nhà nước theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ tại Thông báo số 132/TB-VPCP theo 2 trường hợp: Một là trường hợp giải quyết xong tranh chấp hợp đồng EPC của Dự án và giải chấp được bảo lãnh của VNSteel cho TISCO tại Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam.

Hai là, trường hợp không giải quyết được hai vướng mắc này, báo cáo SCIC để trình Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp sau khi Bộ Công Thuơng bàn giao quyền đại diện chủ sở hữu nhà nước tại VNSteel về SCIC.

Đối với Dự án nhà máy thép Việt Trung (Công ty VTM): Hiện tại, Dự án này chưa hoàn thành được dây chuyền cán thép 500 nghìn tấn/năm theo phương án ban đầu của Dự án đề ra do khó khăn về huy động vốn và thị trường chưa thuận lợi.

Hướng xử lý trong thời gian tới đối với Dự án này là xem xét việc Công ty VTM chuyển đổi thành công ty cổ phần, kêu gọi thêm các nhà đầu tư để thực hiện đầu tư dây chuyền cán thép và phát triển Công ty.

Đối với Dự án nhà máy bột giấy Phương Nam: Phương án xử lý Dự án này đã được xác định rõ (bán đấu giá toàn bộ tài sản và hàng tồn kho dự án) và được các đơn vị triển khai thực hiện tích cực thời gian qua. Tuy nhiên, việc này gặp phải khó khăn do vướng mắc về cơ sở pháp lý trong điều chỉnh giá khởi điểm để tiếp tục bán đấu giá khi bán đấu giá lần đầu không thành công. Hướng xử lý trong thời gian tới đối với Dự án này là sau khi Bộ Công Thương phê duyệt kết quả định giá, tập trung xây dựng phương án bán đấu giá trình cấp có thẩm quyền phê duyệt giá khởi điểm và phương án bán để tổ chức bán Dự án theo quy định.

Bài liên quan

Đề xuất bán thoái vốn 12 dự án thua lỗ thông qua thị trường

12 dự án ngàn tỷ đắp chiếu: Con đường thoát khỏi 'danh sách đen'

12 dự án nghìn tỷ thua lỗ: Ánh sáng cuối đường hầm?

Xử lý 12 dự án yếu kém: ‘Đã từng nghĩ phải bán sắt vụn’