Xuất khẩu tôm đang đối mặt với những thách thức nào?

AN HÒA
12:59 16/04/2023

Xuất khẩu tôm của Việt Nam đang đứng thứ 3 thế giới về sản lượng, tuy nhiên do chi phí giá thành sản phẩm cao nên mức lợi nhuận của chuỗi ngành hàng này rất thấp, đây là một thách thức của ngành hàng thủy sản chủ lực này trong năm 2023 và những năm tiếp sau.

tom 2023

Mặc dù nguồn cung tôm nguyên liệu tại thời điểm này rất ít nhưng giá vẫn giảm mạnh. Ảnh TL

Bất thường khi "cung ít" nhưng giá vẫn giảm

Theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Thực phẩm Sao Ta, bức tranh xuất khẩu tôm trong hơn 3 tháng đầu năm rất ảm đạm do hầu hết thị trường đều giảm nhập khẩu.

"Điều bất thường trái quy luật cung cầu trong vụ tôm năm nay là mặc dù chi phí đầu vào tăng, nguồn cung tôm nguyên liệu giảm nhưng giá bán tôm nguyên liệu chẵng những không tăng mà còn giảm mạnh, khó tiêu thụ. Hiện nay giá tôm nguyên liệu loại 30 con/kg chỉ khoảng 140.000 đồng/kg, giảm khoảng 10.000 đồng/kg so với thời điểm cuối tháng 3 nhưng cũng rất khó tiêu thụ.

Đáng quan tâm hơn là mặc dù giá tôm nguyên liệu trong nước đã xuống mức gần như thấp nhất nhưng vẫn còn cao hơn khoảng 30% so với tôm của Ecuador, Indonesia, điều này đã đặt người nuôi tôm tại Việt Nam vào thế ngày càng khó khăn hơn", ông Lực cảnh báo.

Là một doanh nhân có trên 30 năm kinh nghiệm nuôi, chế biến xuất khẩu tôm, ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Tập đoàn thủy sản Minh Phú nhận định: ngành tôm Việt Nam đã đi trước Ecuador, Ấn Độ, Indonesia từ 3 - 4 năm về công nghệ chế biến. Tuy nhiên, lợi thế này đang ngày càng bị thu hẹp.

"Cho dù chúng ta hơn các quốc gia xuất khẩu tôm khác ở công nghệ chế biến nhưng chi phí nuôi trồng, thu hoạch, bảo quản, vận chuyển của ta cao nên dẫn đến chi phí sản xuất tôm của Việt Nam cao hơn 30% so với các nước đối thủ. Mặt khác, giá nhân công ngành tôm Ấn Độ-quốc gia xuất khẩu tôm lớn nhất thế giới chỉ bằng 1/3 so với Việt Nam, chính điều này thôi thúc chúng ta phải thay đổi toàn diện ngành tôm, nếu không thì ngành tôm Việt Nam sẽ đi trước nhưng về sau", ông Quang trăn trở.

Theo ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), trong 3 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu tôm cả nước chỉ đạt 577 triệu USD, giảm 40% so với cùng kỳ. Tình hình xuất khẩu tôm không chỉ giảm mạnh trong Quý I mà còn được dự báo sẽ còn tiếp tục khó khăn trong Quý II do các nhà nhập khẩu vẫn đang tồn kho số lượng lớn và một số quốc gia xuất khẩu tôm khác đang vào vụ thu hoạch mới.

"Thông thường, đến đầu Quý II hàng năm, các doanh nghiệp đã có đơn hàng giao đến Quý IV, nhưng năm nay phần lớn doanh nghiệp vẫn chưa ký được đơn hàng lớn, chủ yếu là đơn hàng nhỏ, giao nhanh nhưng giá bán rất thấp nhằm cố gắng duy trì được hoạt động, giữ chân lao động để chờ thị trường hồi phục", Tổng thư ký VASEP cho hay.

Chia sẻ tại Hội chợ Triển lãm Quốc tế công nghệ ngành tôm "VietShrimp 2023" do Hội Nghề cá Việt Nam, UBND TP. Cần Thơ và Tạp chí Thủy sản Việt Nam phối hợp cùng Tổng cục Thủy sản tổ chức vào cuối tuần qua tại Cần Thơ, bà Shirlene Maria Anthonysamy - Chủ tịch Tổ chức Liên Chính phủ về Thông tin Tiếp thị và Dịch vụ tư vấn Công nghệ thủy sản - Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương (INFOFISH) cho biết, tôm là loài thủy sản được giao dịch nhiều thứ hai trên thế giới, tôm đóng góp 16% vào thương mại toàn cầu.

"Theo FAO, sản lượng tôm toàn cầu đã tăng đáng kể trong thập kỷ qua, đạt gần 9 triệu tấn, cao hơn nhiều so với con số ước tính khoảng 6 triệu tấn trước đó.

Ngành nuôi trồng thủy sản chiếm gần 70% nguồn cung thủy sản toàn cầu chủ yếu là do tôm thẻ chân trắng chiếm gần 70% sản lượng tôm nuôi toàn cầu. Châu Á vẫn là khu vực sản xuất tôm nuôi chính là Trung Quốc, Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia và Thái Lan. Như vậy, mặc dù nguồn cung tôm tại Việt Nam đang sụt giảm do giảm diện tích nuôi nhưng sản lượng tôm thương mại toàn cầu lại tăng mạnh. Điều này càng tạo ra nhiều áp lực cạnh tranh hơn cho ngành nuôi trồng, chế biến tôm xuất khẩu của Việt Nam", bà Shirlene Maria Anthonysamy lưu ý.

tom ngay 16-4

Giá tôm xuống thấp, diện tích thả nuôi tôm vụ mới giảm, doanh nghiệp chế biến lo thiếu nguyên liệu để chế biến. Ảnh TC

Áp lực cạnh tranh ngày càng lớn hơn

Theo ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký VASEP, xuất khẩu tôm năm 2023 sẽ có nhiều thay đổi khi mà thị trường xuất khẩu tôm lớn nhất của Việt Nam là Hoa Kỳ hàng tồn kho còn lớn, giảm nhu cầu nhập khẩu do lạm phát. Trong khi đó, xuất khẩu tôm sang EU cũng không tích cực do tác động chiến tranh Nga-Ukraine. Nửa đầu năm 2023, nhập khẩu tôm của Hàn Quốc đã chậm lại do kinh tế khó khăn. Duy chỉ có thị trường Nhật Bản, dự kiến vẫn ổn định trong năm 2023.

"Với diễn biến thị trường như vậy, dự báo xuất khẩu tôm năm 2023 sẽ còn rất khó khăn, nhu cầu chỉ có thể bắt đầu phục hồi từ Quý II nhưng xu hướng giá thấp hơn năm 2022. Do đó, doanh nghiệp xuất khẩu muốn "trụ được" thì phải có chiến lược tối ưu chi phí, tập trung phát triển sản phẩm giá trị gia tăng; chuyển hướng sang xuất khẩu sản phẩm đặc thù như tôm rừng, tôm lúa; chủ động thay đổi cơ cấu sản phẩm để đáp ứng nhu cầu từng phân khúc thị trường", ông Hòe khuyến cáo.

Nhận định về cơ hội thách thức của ngành hàng tôm xuất khẩu, ông Lê Văn Quang, Tổng giám đốc Tập đoàn Thủy sản Minh Phú cho rằng, Việt Nam hơn nhiều quốc gia khác trong đa dạng mô hình nuôi tôm, nhất là sản phẩm tôm - rừng, tôm - lúa, chất lượng rất tốt, bền vững với môi trường.

Tuy nhiên, do vùng nuôi chưa được quy hoạch tập trung, mức đầu tư cho hạ tầng vùng nuôi, sản xuất con giống, ứng dụng công nghệ thông tin vawfo vùng nuôi còn thấp, trong khi giá chi phí đầu vào tăng cao nên giá tôm nguyên liệu của Việt Nam cao hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh như Ecuador, Ấn Độ.

"Như vậy, để nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành tôm thì Nhà nước cần quy hoạch những vùng nuôi tôm tập trung lớn có kênh cấp nước, thoát nước riêng và có cơ sở hạ tầng giao thông - điện - nước hoàn chỉnh; gia hóa tôm bố mẹ theo hướng chống chịu tốt với dịch bệnh và thích ứng môi trường tại Việt Nam. Kiểm soát tốt nguồn thức ăn cho tôm bố mẹ thông qua nuôi; ứng dụng công nghệ thông tin, tối ưu quá chi phí sản xuất. Hiện nay, trình độ chế biến của các nhà máy tại Việt Nam đã cơ bản đáp ứng yêu cầu, nếu chúng ta có được nguồn nguyên liệu chất lượng, giá thành thấp thì năng lực cạnh tranh của ngành hàng tôm sẽ tốt hơn", ông Quang đề xuất.

Theo ông Ngô Tiến Chương - Chuyên gia kỹ thuật cao cấp của Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ), sự phát triển vượt bậc của nuôi tôm nước lợ tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long trong nhiều năm qua đã góp phần vào phát triển kinh tế cho Việt Nam, tuy nhiên, mặt trái đã có những tác động môi trường từ sản xuất thiếu bền vững. Do đó, để nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành tôm Việt Nam, đòi hỏi phải có sự quản trị tốt về môi trường, đặc biệt về sử dụng đất, chất lượng nước, thức ăn, nguồn cung cấp giống và công nghệ áp dụng…

Ông Trần Công Khôi - Phó Vụ trưởng Vụ Nuôi trồng thủy sản (Tổng cục Thủy sản) thừa nhận, chuỗi ngành hàng sản xuất, chế biến tôm xuất khẩu đang tồn tại những hạn chế: giá thành sản xuất tôm vẫn còn cao; phần lớn hạ tầng vùng nuôi chưa đảm bảo; công nghệ vùng nuôi tôm quảng canh chưa phù hợp, năng suất thấp, hiệu quả sản xuất chưa cao; việc thực thi pháp luật trong nuôi tôm còn hạn chế cùng với một số thách thức mới về thị trường xuất khẩu.

"Để nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngành thủy sản nói chung, ngành hàng tôm nói riêng, Bộ NN&PTNT đã đề ra các giải pháp trọng tâm năm 2023 như tiếp tục triển khai có hiệu quả Luật thuỷ sản 2017; triển khai hiệu quả một số đề án, chương trình đã phê duyệt; tập trung ứng dụng khoa học, công nghệ; tiếp tục làm tốt công tác quan trắc, cảnh báo môi trường vùng nuôi tôm tập trung...", ông Khôi cho biết.

Năm 2023, ngành nông nghiệp đặt ra mục tiêu thả nuôi 750.000ha tôm các loại; sản lượng dự kiến đạt trên 1 triệu tấn, trong đó tôm sú 280.000 tấn, tôm thẻ chân trắng 750.000 tấn, còn lại là tôm khác với kim ngạch xuất khẩu trên 4,3 tỷ USD, tương đương với năm 2022.

  • Cùng chuyên mục
Khởi sắc du lịch tàu biển, Khánh Hòa muốn đón 5,2 triệu khách quốc tế năm 2025

Khởi sắc du lịch tàu biển, Khánh Hòa muốn đón 5,2 triệu khách quốc tế năm 2025

Những ngày đầu năm, khách quốc tế tấp nập tới Khánh Hòa đặc biệt là thông qua du lịch tàu biển, báo hiệu sự phục hồi của thị trường khách này. Với tiền đề đó, năm 2025, ngành du lịch Khánh Hòa mong muốn đón 5,2 triệu khách quốc tế.

Thị trường - 25/01/2025 07:03

Các ngành, lĩnh vực nào được ưu tiên thực hiện kinh tế tuần hoàn?

Các ngành, lĩnh vực nào được ưu tiên thực hiện kinh tế tuần hoàn?

Kế hoạch thực hiện kinh tế tuần hoàn đặt mục tiêu đưa tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng năng lượng sơ cấp đạt từ 47% đến năm 2030.

Thị trường - 25/01/2025 06:02

Vẹn ý Đảng, trọn lòng dân – 95 mùa xuân rạng rỡ

Vẹn ý Đảng, trọn lòng dân – 95 mùa xuân rạng rỡ

Trong không khí trang trọng và đầy cảm xúc tại Nhà Hát Lớn, Hà Nội, vào tối ngày 24/01/2025 đã diễn ra chương trình "Ý Đảng lòng dân" do Hội nhà báo Việt Nam chủ trì tổ chức, được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV2 - Đài Truyền hình Việt Nam. Chương trình không chỉ đánh dấu kỷ niệm lịch sử 95 năm rực rỡ của Đảng Cộng sản Việt Nam, mà còn là một dịp quan trọng để nhìn lại và tôn vinh những giá trị văn hóa, truyền thống và lòng trung thành với Đảng trong lòng mỗi người dân.

Doanh nghiệp - 25/01/2025 06:00

GELEX đạt kết quả kinh doanh ấn tượng từ hoạt động kinh doanh lõi

GELEX đạt kết quả kinh doanh ấn tượng từ hoạt động kinh doanh lõi

Năm 2024, GELEX ghi nhận doanh thu thuần hợp nhất 33.759 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 3.616 tỷ đồng, trong đó có đóng góp tích cực từ khối sản xuất thiết bị điện.

Thị trường - 24/01/2025 14:04

GELEX Electric lãi trước thuế 2.118 tỷ đồng năm 2024

GELEX Electric lãi trước thuế 2.118 tỷ đồng năm 2024

Báo cáo tài chính vừa công bố cho thấy, GELEX Electric đạt kết quả kinh doanh ấn tượng với doanh thu hợp nhất năm 2024 đạt 21.130 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 2.153 tỷ đồng.

Thị trường - 24/01/2025 14:04

VIB: Lợi nhuận 2024 hơn 9.000 tỷ đồng, tăng trưởng tín dụng 22%, dẫn đầu ngành

VIB: Lợi nhuận 2024 hơn 9.000 tỷ đồng, tăng trưởng tín dụng 22%, dẫn đầu ngành

VIB tiếp tục duy trì đà tăng trưởng vượt trội, xây dựng bảng tổng kết tài sản vững mạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động, tiên phong trong áp dụng chuẩn mực quốc tế.

Doanh nghiệp - 24/01/2025 11:47

'Ý Đảng lòng dân' - Mừng 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và đón Xuân Ất Tỵ

'Ý Đảng lòng dân' - Mừng 95 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và đón Xuân Ất Tỵ

Hướng tới kỷ niệm 95 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 – 3/2/2025) và đón chào Xuân Ất Tỵ, Hội Nhà báo Việt Nam long trọng tổ chức chương trình mang tên "Ý Đảng lòng dân" vào ngày 24 tháng 01 năm 2025 tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Chương trình truyền hình trực tiếp trên kênh VTV2 của Đài Truyền hình Việt Nam.

Doanh nghiệp - 24/01/2025 09:00

Nông dân thủ phủ mai vàng miền Trung 'khóc cười' vụ Tết

Nông dân thủ phủ mai vàng miền Trung 'khóc cười' vụ Tết

Vụ mai Tết năm nay, nông dân ở thủ phủ mai vàng An Nhơn (Bình Định) "kẻ khóc người cười". Có nhà vườn "trúng đậm" khi canh được thời tiết, có nhà vườn thấp thỏm khi cận Tết mai vẫn chưa bung nụ.

Thị trường - 24/01/2025 06:23

Mâm cơm đoàn viên ngày Tết: Khi hạnh phúc đơn giản là hai chữ sum vầy

Mâm cơm đoàn viên ngày Tết: Khi hạnh phúc đơn giản là hai chữ sum vầy

Dù không đầy sơn hào hải vị, bữa cơm đoàn viên vẫn là bữa cơm ngon nhất trong năm bởi ở đấy có hương vị hạnh phúc tròn đầy.

Doanh nghiệp - 23/01/2025 14:03

Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) thuộc top 10 đơn vị có thị phần môi giới lớn nhất năm 2024

Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) thuộc top 10 đơn vị có thị phần môi giới lớn nhất năm 2024

Mới đây, Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) công bố danh sách top 10 Công ty chứng khoán có thị phần môi giới lớn nhất trên thị trường. Với hiệu quả hoạt động vượt trội năm 2024, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) vinh dự được bình chọn trong danh sách nêu trên. 10 công ty thuộc danh sách chiếm 68,25% thị phần môi giới toàn thị trường.

Doanh nghiệp - 23/01/2025 14:03

Chợ hoa Đà Nẵng ngóng khách

Chợ hoa Đà Nẵng ngóng khách

Chỉ còn vài ngày nữa là đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ, thế nhưng chợ bán hoa Tết ở trung tâm TP. Đà Nẵng vẫn còn khá trầm lắng, sức mua chậm.

Thị trường - 23/01/2025 10:44

Chứng khoán SHS: Lợi nhuận trước thuế 2024 đạt 1.234,7 tỷ đồng, vượt 20% kế hoạch năm

Chứng khoán SHS: Lợi nhuận trước thuế 2024 đạt 1.234,7 tỷ đồng, vượt 20% kế hoạch năm

CTCP Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (Mã CK: SHS) vừa công bố BCTC Quý IV/2024. Công ty báo lãi lũy kế cả năm 2024 đạt 1.234,7 tỷ đồng, đạt 120% kế hoạch cả năm và gấp 1,8 lần cùng kỳ.

Doanh nghiệp - 23/01/2025 08:00

Nỗ lực sử dụng thuế quan của ông Trump có thể gặp khó tại Quốc hội Mỹ

Nỗ lực sử dụng thuế quan của ông Trump có thể gặp khó tại Quốc hội Mỹ

Nỗ lực sử dụng thuế quan của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump nhằm bù đắp cho việc cắt giảm hàng nghìn tỷ USD tiền thuế, có khả năng vấp phải sự phản đối tại Quốc hội Mỹ, theo Reuters.

Thị trường - 23/01/2025 07:07

Giá cổ phiếu Nvidia tăng vọt sau khi ông Trump công bố dự án AI Stargate

Giá cổ phiếu Nvidia tăng vọt sau khi ông Trump công bố dự án AI Stargate

Giá cổ phiếu Nvidia (NVDA) tăng hơn 4% vào thứ Tư, dẫn đầu ngành công nghệ và một số cổ phiếu chip tăng cao hơn sau thông báo của ông Trump về dự án cơ sở hạ tầng AI trị giá 500 tỷ USD.

Thị trường - 23/01/2025 07:05

CTS: Giải trình chênh lệch LNST Quý IV/2024 so với cùng kỳ năm trước

CTS: Giải trình chênh lệch LNST Quý IV/2024 so với cùng kỳ năm trước

Thực hiện Thông tư số 96/2020/TT-BTC ngày 16 tháng 11 năm 2020 của Bộ tài chính hướng dẫn công bố thông tin trên thị trường chứng khoán, CTS giải trình chênh lệch LNST Quý IV/2024 so với cùng kỳ năm trước.

Doanh nghiệp - 22/01/2025 16:42

Trải nghiệm nghỉ dưỡng trọn vẹn tại khách sạn cao cấp Legend Valley Hà Nam

Trải nghiệm nghỉ dưỡng trọn vẹn tại khách sạn cao cấp Legend Valley Hà Nam

Cách Hà Nội khoảng 1 giờ lái xe, khách sạn Legend Valley là điểm đến hoàn hảo cho những kế hoạch vui chơi, nghỉ dưỡng và tổ chức sự kiện cuối tuần với hệ thống phòng và tiện ích đẳng cấp cùng loạt hoạt động ngoài trời phong phú, hấp dẫn.

Doanh nghiệp - 22/01/2025 15:40