Ưu đãi tối đa cho nhà đầu tư

UBND TP. Cần Thơ đề xuất Quốc hội cho phép nạo vét luồng hàng hải Định An theo hình thức nạo vét có thu hồi sản phẩm đảm bảo cho luồng tiếp nhận tàu từ 1 vạn tấn trở lên ra vào các cảng trên sông Hậu. Ngoài cơ chế thu hồi cát, bùn đất để bù đắp chi phí nạo vét, TP. Cần Thơ còn kiến nghị ưu đãi thêm cho doanh nghiệp thực hiện dự án như hưởng thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong 15 năm.

Đồng thời, doanh nghiệp thực hiện dự án còn được miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước sau thời gian được miễn tiền thuê đất, thuê mặt nước của thời gian xây dựng cơ bản trong 15 năm và giảm 50% cho thời gian còn lại.

Theo Bí thư Thành ủy Cần Thơ Lê Quang Mạnh, đề xuất nạo vét luồng Định An có nhiều thuận lợi như có hành lang pháp lý rỏ ràng. Cụ thể là Nghị định 159/2018/NĐ-CP của Chính phủ đã định nghĩa rõ việc nạo vét, trình tự, các bước kiểm soát tác động môi trường khi thực hiện xã hội hoá các dự án nạo vét.

“Với dự án luồng hàng hải Định An, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã kêu xã hội hoá hàng năm, nhưng chưa thu hút được nhà đầu tư vì lợi nhuận không đủ hấp dẫn. Do đó, muốn thu hút nhà đầu tư thực hiện dự này thì phải có cơ chế chính sách đặc thù, hấp dẫn hơn”, ông Mạnh đề xuất .

Vì sao có luồng Quan Chánh Bố vẫn phải nạo vét luồng Định An?

Dự án Luồng cho tàu biển có trọng tải lớn vào sông Hậu qua kênh Quan Chánh Bố giai đoạn 1 được khởi công cách nay 13 năm và đã được đưa vào khai thác từ 1/7/2016. Theo báo cáo của Bộ GTVT, vì công trình này chưa được đầu tư hoàn chỉnh, hai bên bờ sông chưa có hệ thống kè nên đã xảy ra tình trạng sạt lở gây bồi lắng cho nhiều đoạn, tàu có trọng tải lớn hơn 10.000 tấn không thể lưu thông ở thời điểm này.

Để hoàn chỉnh dự án và nạo vét các đoạn bồi lắng mới đây dự án này được Quốc hội thông qua nguồn vốn thực hiện giai đoạn 2 hơn 2.200 tỷ đồng, Bộ GTVT cũng đã có thông tin cho biết sẽ khởi công thực hiện giai đoạn 2 của dự án vào đầu năm nay.

Theo GS.TSKH Nguyễn Ngọc Trân, luồng Quan Chánh Bố chỉ được khai thác một chiều, với vận tốc hạn chế, khi tàu này vào thì tàu kia phải nằm chờ bên ngoài có khi mất thời gian cả ngày. Sau thời gian khai thác, luồng Quan Chánh Bố chưa chứng minh được vai trò thay thế luồng Định An.

Theo số liệu của Cảng vụ Hàng hải Cần Thơ trong hai năm 2017, 2018 mỗi năm có hơn 11 triệu tấn hàng hóa được vận chuyển qua luồng Quan Chánh Bố và cửa Định An, trong đó hàng hóa qua cửa Định An chiếm khoảng 40%. Như vậy, mặc dù có luồng Quan Chánh Bố nhưng luồng Định An vẫn giữ vị trí quan trọng trong vận chuyển hàng hóa của khu vực.

Đầu tư nạo vét luồng Định An bằng thiết bị thi công hiện đại, công suất lớn có thể tiếp nhận tàu biển trọng tải lớn là con đường vực dậy tiềm năng kinh tế cả vùng. Trong điều kiện ngân sách còn nhiều khó khăn và phải ưu tiên bố trí cho việc hoàn chỉnh dự án luồng Quan Chánh Bố giai đoạn 2 thì việc nạo vét cửa Định An nên đầu tư theo hình thức hợp tác Công - Tư (PPP).

Nhìn lại việc nạo vét, duy tu luồng Định An mà Cục Hàng Hải Vệt Nam đã cho thực hiện các năm 1983, 1991 và liên tục hàng năm từ năm 1997 đến năm 2016 cho biết: Tổng khối lượng bùn cát nạo vét hơn 7,2 triệu m3, độ sâu nạo vét bình quân là -3.63 mét và tổng kinh phí nạo vét các năm theo giá thời điểm cộng lại chưa đến 200 tỷ đồng.

Trong 10 năm (2007 - 2016), tổng khối lưọng nạo vét là 2,38 triệu m3 bùn cát và tổng kinh phí nạo vét là 122,2 tỷ đồng giá thời điểm, như vậy kinh phí nạo vét bình quân mỗi năm chỉ hơn 12 tỷ đồng.

Phương tiện nạo vét hàng năm là một trong hai tàu hút bụng chuyên dùng để duy tu luồng là Long Châu và Trần Hưng Đạo (do Đức sản xuất, hạ thủy năm 1969, năng suất 3.500 m3/giờ, sức chứa bụng 3.250 m3) được điều từ Hải Phòng vào để tiến hành nạo vét trong thời gian từ 2 đến 4 tháng trong mùa khô. bùn cát nạo vét chưa được tận dụng.

“Số liệu trên cho thấy nếu được đầu tư nạo vét một cách bài bản hơn thì cửa Định An sẽ là 'con đường ra biển' quan trọng của khu vực”, GS Trân đánh giá. 

Bí thư Thành ủy Cần Thơ Lê Quang Mạnh cho biết, từ 2017 đến nay, luồng Định An không được đầu tư nạo vét trong khi luồng Quan Chánh Bố bị bồi lắng tàu trọng tải lớn không vào được, nút thắt vận tải bằng đường biển của vùng hơn 20 năm qua chưa được tháo gỡ, hàng hóa xuất, nhập khẩu của vùng phải vận chuyển chủ yếu bằng đường bộ đến các cảng tại TP. HCM, rất tốn kém.

“Theo tính toán của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo, khi xuất khẩu 1 tấn gạo, doanh nghiệp thu về khoảng 10 triệu đồng nhưng phải tốn chi phí vận chuyển từ Cần Thơ lên các cảng TP.HCM hơn 2 triệu đồng, chi phí vận chuyển đã 'ăn hết' lợi nhuận của doanh nghiệp và nông dân trồng lúa. Đối với khu vực miền Đông nếu lấy tâm là cảng Cát Lái thì chỉ trong phạm vi 40km có đến có 3 cảng biển quy mô lớn, trong khi cả vùng ĐBSCL hơn 18 triệu dân là vùng sản xuất nông nghiệp lớn với trên 18 triệu tấn nông, thủy sản xuất khẩu hàng năm thì chưa có cảng xuất khẩu hàng hóa trực tiếp nào”, ông Mạnh băn khoăn.

Theo tính toán của các chuyên gia, mức đầu tư nạo vét luồng Định An 1km đạt chuẩn tắc hàng hài cho tàu 1 vạn tấn ra vào khoảng 180 tỷ đồng, nếu nạo vét cho khu vực cấp thiết nhất cũng trên 1.000 tỷ đồng cho mỗi lần nạo vét. Còn nếu nạo vét luồng đạt chuẩn tắc cho tàu 1 vạn tấn ra vào tổng mức đầu tư khoảng 2.000 tỷ đồng cho mỗi lần nạo vét.

Do kinh phí nạo vét lớn, ngân sách hạn hẹp nên việc xã hội hóa nạo vét luồng Định An là khả thi. Việc nạo vét luồng thu hồi sản phẩm cũng góp phần giải bài toán khan hiếm vật liệu xây dựng, vật liệu san lấp cho các công trình lớn hiện nay.

Bài liên quan

Cảng Trần Đề được quy hoạch là cảng cửa ngõ của khu vực ĐBSCL

Nâng cấp tuyến đường đi qua 3 tỉnh khu vực ĐBSCL đạt tiêu chuẩn cao tốc

Cần Thơ xin Quốc hội cơ chế đặc thù gì?

Cần Thơ lên kế hoạch đầu tư nhiều dự án hạ tầng giao thông quy mô lớn