Châu lục già cỗi này đã phải vật lộn để kiếm được một số đợt chào bán công khai lần đầu đáng chú ý trong không gian công nghệ, trái ngược hoàn toàn với tình hình một vài năm trước đây khi dịch vụ phát trực tuyến nhạc Spotify và nhà xử lý thanh toán Adyen ra mắt công chúng.

Theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu thị trường vốn PitchBook, châu Âu trong năm nay chỉ chứng kiến ​​26 đợt IPO các công ty được hỗ trợ vốn từ các quỹ đầu tư mạo hiểm, ít hơn một nửa so với số lượng các IPO công nghệ ở Mỹ, khoảng 70 trường hợp và chưa bằng 1/3 số lượng IPO các công ty công nghệ ở Trung Quốc.  Và giá trị IPO của các công ty công nghệ ở châu Âu chỉ đạt 6,7 tỷ USD tính đến thời điểm hiện tại so với 72,8 tỷ USD ở Trung Quốc và 118,19 tỷ USD ở Mỹ.

Tuy vậy, cũng đã có một số điểm sáng về IPO ở lục địa già với việc Tập đoàn thương mại điện tử The Hut Group của Vương quốc Anh ra mắt vào tháng trước, trước sự đón nhận nồng nhiệt từ các nhà đầu tư, và đã thu về khoảng 920 triệu bảng Anh (1,2 tỷ USD) vào ngày IPO. Nhưng ngay cả Balderton Capital, người ủng hộ ban đầu của công ty, cũng thừa nhận năm nay là một năm khá im ắng đối với các đợt IPO công nghệ ở châu Âu.

Suranga Chandratillake, một đối tác tại Balderton, nói với CNBC trong một cuộc phỏng vấn: “Không có nghi ngờ gì về việc các IPO công nghệ của châu Âu đi sau Mỹ và châu Á. Chúng tôi đã thấy một vài điều tốt trong năm nay. Tôi nghĩ có thể còn nhiều hơn thế nữa. "

Chandratillake nói: “Mặc dù các công ty công nghệ châu Âu trong vài năm qua đã đạt nhiều thành tích ấn tượng, nhưng điều đáng thất vọng là nhiều công ty trong số họ đang chọn việc lên sàn ở Mỹ thay vì ở châu Âu". Cụ thể, nhiều công ty đang chuyển sang IPO trên sàn chứng khoán New York hơn là ở London, Frankfurt hay Amsterdam.

Tại sao châu Âu lại tụt hậu?

Nghiên cứu của McKinsey cho thấy một số vấn đề cơ bản sau có thể là nguyên nhân cho sự tụt hậu nói trên. Dựa trên phân tích dữ liệu của PitchBook, công ty tư vấn phát hiện ra rằng châu Âu đã sản sinh ra hơn một phần ba số công ty khởi nghiệp trên thế giới trong thập kỷ qua nhưng chỉ chiếm 14% trong số những công ty được gọi là “kỳ lân”, những start-ups được định giá từ 1 tỷ USD trở lên.

Điều đó cho thấy một vấn đề về khả năng mở rộng đầu tư sau này. Trong khi ngành công nghệ của lục địa này đã phát triển đáng kể trong những năm qua, một số công ty khởi nghiệp phải vật lộn để vượt qua những giai đoạn phát triển sau đó trong bối cảnh gặp trở ngại trong việc gây quỹ và thu hút nhân tài. Theo McKinsey, các công ty khởi nghiệp ở châu Âu chỉ huy động được 8% và 13% vốn giai đoạn cuối, tương ứng với các vòng gọi vốn “Series D” và “Series E” mà các đối tác Hoa Kỳ thường có được.

Trong khi đó, các nhà sáng lập công ty khởi nghiệp ở châu Âu phàn nàn rằng các quy tắc ở châu Âu về quyền chọn cổ phiếu của nhân viên - cho phép nhân viên có khả năng sở hữu cổ phần trong công ty của họ - bị phân tán và kém thuận lợi hơn ở Mỹ và các nhà đầu tư ban đầu, vì nó cho phép họ kiếm tiền từ các khoản đầu tư của họ.

Nhóm nghiên cứu về công nghệ, truyền thông và viễn thông của McKinsey viết trong một bài báo gần đây: “Những vấn đề này có thể khiến các công ty khởi nghiệp ở châu Âu có xu hướng hạn chế rủi ro hơn khi theo đuổi chiến lược rút lui, bao gồm cả việc chi quá ít cho việc mở rộng đầu tư.

“Trong một số trường hợp, các công ty khởi nghiệp ở châu Âu đang phát triển nhanh chóng lo ngại về khả năng huy động một lượng lớn vốn đầu tư mở rộng dẫn đến việc họ bị các đối thủ Hoa Kỳ mua lại thay vì tự mình cố gắng trở thành những tay chơi toàn cầu.”

Xu hướng IPO mạnh mẽ

Tuy nhiên, có một số công ty ở châu Âu đang tìm kiếm con đường tiến nhanh tới IPO hơn bao giờ hết. Những ứng cử viên tiềm năng cho các đợt IPO sắp tới có thể kể ra như nền tảng chuyển tiền TransferWise và công ty an ninh mạng Darktrace.

Klarna là một cái tên khác mà nhiều người mong đợi sẽ ra mắt công chúng, đã huy động được số tiền đầu tư mới trên mức định giá 10,6 tỷ USD vào tháng trước. Giám đốc điều hành của công ty fintech, Sebastian Siemiatkowski, nói với CNBC rằng một danh sách như vậy có thể sẽ không còn trong hai năm nữa. Tuy nhiên, anh ấy bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với việc 'niêm yết trực tiếp', con đường tiếp cận thị trường độc đáo của Spotify.

“Tôi thực sự ấn tượng về những gì Spotify đã làm bằng việc niêm yết trực tiếp,” anh nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây. Nói tóm lại, niêm yết trực tiếp cho phép các công ty niêm yết công khai mà không cần chào bán cổ phiếu mới, có nghĩa là họ không gây quỹ. “Tôi nghĩ điều đó thật thú vị và cá nhân tôi mong đợi có nhiều công ty làm điều đó hơn”.

Nhưng mà để Klarna cuối cùng được niêm yết, Siemiatkowski muốn công ty trở thành một “thương hiệu gia dụng” ở Hoa Kỳ, và vẫn cần "nhiều tháng trời" làm việc để đạt được điều đó. Trường hợp này cho thấy một điều kiện tiên quyết chung cho nhiều công ty khởi nghiệp ở châu Âu là cần phải đạt được sự hiện diện quốc tế trước khi công ty thực hiện việc niêm yết trên sàn chứng khoán.

Năm của SPAC

Một điều mà châu Âu đã bỏ lỡ vào năm 2020 là sự đa dạng trong cách tiếp cận niêm yết ở nước ngoài.

Ví dụ, năm nay đã chứng kiến ​​sự gia tăng của cái gọi là 'SPAC' - hay còn gọi là mục đích mua đặc biệt đối với các công ty - ở Hoa Kỳ, các công ty có kế hoạch mua hoặc sáp nhập một doanh nghiệp khác thường gây quỹ và đưa thông tin ra công chúng. Riêng tại Trung Quốc thì Thượng Hải và Thâm Quyến đang cạnh tranh với nhau để thu hút các công ty công nghệ đến IPO như cách Nasdaq từng làm.

"Tôi không chắc bạn có thể sao chép những thứ này ở châu Âu", Adam Kostyál, người đứng đầu danh sách châu Âu của Nasdaq nói với CNBC, khi đề cập đến SPAC. "SPAC thu hút một loại hình nhà đầu tư nhất định. Bạn cần một cấu trúc rất rõ ràng để làm được điều này".

“Đây không phải là một xu hướng mà châu Âu sẽ nhảy vào nhưng tôi nghĩ rằng nó đang được đánh giá cẩn thận ở từng thị trường”, Kostyál nói và cho biết thêm rằng sàn giao dịch chứng khoán Stockholm do Nasdaq điều hành đang "tìm cách áp dụng nhiều nhất có thể các cấu trúc của Hoa Kỳ".

Chandratillake cho biết ông thấy SPAC 'thực sự thú vị' nhưng ông tin rằng chúng sẽ làm lộ rõ sự 'kém hiệu quả' của các đợt IPO truyền thống mang lại. Một số nhà đầu tư mạo hiểm đáng chú ý như Benchmark’s Bill Gurley, cho rằng quy trình IPO truyền thống mang lại lợi ích cho các chủ ngân hàng đầu tư và khách hàng của họ nhưng lại gây bất lợi cho các công ty công nghệ và các nhà đầu tư ban đầu của họ.

Điều gì sẽ xảy ra?

Ở mức độ đơn giản hơn, những gì châu Âu cần rõ ràng là họ phải thu hút được nhiều IPO công nghệ hơn. Chandratillake nói rằng danh sách các công ty công nghệ IPO dài hơn có thể giúp tạo ra một 'vòng xoáy trôn ốc', từ danh sách các công ty công nghệ, các nhà phân tích ngành và nhiều nhà đầu tư hơn theo dõi cổ phiếu công nghệ châu Âu.

Ông nói: "Chúng tôi đang thực sự tạo ra các công ty trị giá hàng tỷ USD ở châu Âu. Chúng tôi cần đảm bảo rằng họ có cơ hội không chỉ nhận tài trợ giai đoạn đầu mà còn tài trợ giai đoạn cuối, công khai ở châu Âu".

Kostyál nói rằng các công ty duy trì ở chế độ tư nhân lâu hơn ở cả Hoa Kỳ và Châu Âu vẫn có thể tiếp cận vốn trong các giai đoạn tài trợ sau này. "Hy vọng rằng tương lai có nhiều thứ hơn để cung cấp trong điều kiện chuyển đổi từ công ty tư nhân sang công ty đại chúng".

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư công nghệ lạc quan về triển vọng IPO công nghệ của khu vực châu Âu. Jan Hammer, một đối tác của Index Ventures, nói với CNBC rằng anh ấy nghĩ rằng có “một hệ thống cơ hội IPO rất lành mạnh trên toàn thế giới”.

Hammer lưu ý rằng một trong những đợt IPO lớn của năm nay - nhà sản xuất phần mềm trò chơi điện tử Unity - được thành lập ngoài Đan Mạch, trong khi giá trị thị trường của Spotify và Adyen đang dần thu hẹp khoảng cách về giá trị so với Uber. "Chúng tôi không coi IPO là thời điểm để thoát ra mà là bước tiếp theo trong chương phát triển mới của một công ty", ông nhấn mạnh.

Bài liên quan

Hồi hộp chờ đợi sự kiện IPO đình đám nhất Hàn Quốc của công ty quản lý nhóm nhạc nổi tiếng BTS

COVID-19 có thể khiến giấc mơ IPO của Tiki và nhiều startup khác trở nên dang dở

Thay vì Phố Wall, công ty 'bom tấn' của Jack Ma chọn sân nhà Trung Quốc làm nơi IPO

Nasdaq thắt chặt quy chế niêm yết, hạn chế các công ty Trung Quốc IPO