Chiều 30/5, tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ được phân công làm rõ một số đại biểu Quốc hội quan tâm.

Điều hành giá điện phải kiểm soát được lạm phát

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ khẳng định rằng việc kiểm soát ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và kiểm soát lạm phát luôn là một trong những nhiệm vụ hàng đầu của Chính phủ theo chủ trương của Đảng và nghị quyết của Quốc hội.

Trong 3 năm qua, nước liên tiếp kiểm soát được chỉ số CPI dưới 4%, được Quốc hội và nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá, ghi nhận như một điểm sáng trong bức tranh về điều hành kinh tế vĩ mô. Năm 2019, Quốc hội đề ra nghị quyết kiểm soát chỉ số này khoảng 4%, Nghị quyết số 01 của Chính phủ đặt mục tiêu tích cực hơn là dưới 4%.

Ban chỉ đạo điều hành giá dựa trên 5 kịch bản tính toán đưa ra trên cơ sở phân tích tình hình thế giới và trong nước lựa chọn kịch bản tiếp tục đánh giá tác động gián tiếp của điều chỉnh giá điện; tiếp tục điều chỉnh giá xăng dầu trong nước phù hợp với diễn biến giá thế giới và có sử dụng công cụ bình ổn giá là quỹ bình ổn để đảm bảo bình ổn theo mục tiêu.

Về vấn đề giá điện, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết điện là vật tư chiến lược, an ninh lương thực và an ninh điện là cân đối lớn và trọng yếu của nền kinh tế. Để tăng 1% GDP, nước ta ít nhất phải tăng 1,5% điện. Trong 3 năm qua, mức tăng bình quân là 10,15%. Năm 2019 này trên cơ sở kịch bản GDP 6,8% thì điện ít nhất phải tăng đến 11,23%.

Vì vậy, điều hành giá điện phải đạt được cả 2 mục tiêu là kiểm soát được lạm phát và có một giá hợp lý để có thể kêu gọi các đầu tư, các thành phần kinh tế cho ngành điện.

Theo quy định của Luật Điện lực và Luật Giá, điện là mặt hàng nhà nước xác định theo thị trường nhưng có điều tiết, quản lý của nhà nước, khung giá, cơ chế điều chỉnh giá, cơ cấu biểu giá bán lẻ do Thủ tướng quy định; hiện nay được thể hiện trong Quyết định 24 và Quyết định 34.

Về cơ sở phải điều chỉnh giá điện năm nay và thời điểm điều chỉnh, ông Vương Định Huệ cho hay trên cơ sở rà soát tổng cơ cấu và nguồn điện, kể cả thủy điện, nhiệt điện chạy than, chạy dầu, tua bin khí, điện gió, điện mặt trời và điện sinh khối.

Tổng đầu vào dự kiến tăng lên khoảng hơn 20.000 tỷ đồng, trong đó có điều chỉnh giá than cho điện 2 đợt, đợt 1 từ ngày 5/1/2019 và đợt 2 vào ngày 20/3/2019. Tổng 2 khoản này là hơn 5.410 tỷ đồng.

Chi phí đầu vào của than cũng tăng, than hiện nay đã khai thác độ âm bình quân là 300 m so với mặt nước biển nên chi phí đầu tư cũng rất lớn. Việc điều chỉnh giá than trộn gồm nội địa và xuất nhập khẩu là 1.920 tỷ.

Điều chỉnh tăng giá khí trong bao tiêu theo giá thị trường, theo nghị quyết của Quốc hội từ năm 2014 mà bây giờ mới thực hiện được. Riêng, khoản này là hơn 5.850 tỷ đồng và điều chỉnh giá khí trên bao tiêu theo giá thị trường là 600 tỷ đồng và chênh lệch tỷ giá hơn 5.000 tỷ đồng và để đảm bảo được bù đắp đó và có mức lợi nhuận tối thiểu cho ngành điện là 3%.

Theo Phó Thủ tướng, Tập đoàn Điện lực (EVN) và Bộ Công Thương đề xuất 3 kịch bản là 7,31%, 8,36% và 9,26%. Trên cơ sở cân nhắc nhiều mặt, Thường trực Chính phủ đã họp, thảo luận rất kỹ với các bộ, ngành, các tập đoàn, tổng công ty và Chính phủ đã kết luận là sẽ chọn phương án là 8,36% và điều chỉnh vào khoảng từ ngày 15-30/3.

"Lý do tháng 3 là thường sau khi tăng mạnh trong tháng 1, 2, CPI thường giảm trong tháng 3 và thực tế trong 10 lần điều chỉnh giá điện thì có 4 lần điều chỉnh trong tháng 3. Nếu, chúng ta điều chỉnh muộn hơn vào giữa năm hoặc sau tháng 7 mới điều chỉnh thì tỷ lệ phải cao hơn để bù đắp được 20% này", ông Vương Đình Huệ nói.

Về biểu giá điện và cách thức tính giá điện, lãnh đạo Chính phủ cho biết, hiện trên thế giới cũng như Việt Nam thường có cách tính giá điện theo biểu giá là bậc thang. Giá điện đột biến trong tháng 4 theo báo cáo bước đầu của Bộ Công Thương (trên cơ sở các đoàn kiểm tra liên ngành do Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Hiệp hội người tiêu dùng và Ủy ban Kinh tế của Quốc hội) có đánh giá sơ bộ là do 3 nguyên nhân.

Một là do điều chỉnh giá điện tăng. Hai là số ngày ghi công tơ tháng 4 nhiều hơn tháng 3 là 3 ngày. Ba là nhu cầu điện tăng cao do thời tiết nắng nóng bất thường làm cho điện tháng 4 tăng 10,26% so với cùng kỳ năm 2018 và tăng 14,23% so với tháng 3 năm 2019. "Kết quả kiểm tra sơ bộ cho đến nay thì cách tính và thu tiền điện của EVN chưa phát hiện ra sai phạm gì", Phó Thủ tướng khẳng định.

Để xuất đưa giá điện vào kiểm toán trong năm 2019

Chính phủ và Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công Thương và EVN tiếp tục phối hợp với Bộ Tài chính, các bộ, ngành liên quan tiếp tục tiết giảm chi phí, giảm tổn thất điện năng, minh bạch yếu tố chi phí đầu vào.

Năm 2017, EVN tiết kiệm được gần 2.250 tỷ và năm 2018 tiết kiệm hơn 2.320 tỷ. Hao hụt điện năng đã giảm, năm 2018 chỉ còn 6,83% và giảm được 0,37% so với mục tiêu đến năm 2020 của Chính phủ. Chính phủ chỉ đạo là phải tiếp tục tiết giảm khoảng 7% chi phí thường xuyên hàng năm.

Bên cạnh đó tiếp tục hoàn thiện các văn bản pháp lý mở rộng phạm vi thị trường bán, buôn điện, rà soát, nghiên cứu xây dựng mô hình thiết kế thị trường bán lẻ phù hợp với điều kiện Việt Nam; hoàn thiện khung pháp lý hiện hành. Thí điểm thị trường bán lẻ điện cạnh tranh vào năm 2021.

Trên cơ sở ý kiến đề xuất của các chuyên gia, của người dân và doanh nghiệp, Chính phủ chỉ đạo Bộ Công Thương và EVN sớm nghiên cứu trình Chính phủ sửa đổi, bổ sung các biểu giá điện cho hợp lý hơn, vừa bảo vệ người có thu nhập thấp. Đồng thời phù hợp với nhu cầu hộ dân đời sống đã tăng cao, số sử dụng trên 200 kw/h cũng ngày càng tăng lên. Để đảm bảo hài hòa lợi ích các hộ tiêu dùng điện.

Vấn đề nữa là phải làm tốt hơn công tác cung cấp thông tin, công tác truyền thông, đảm bảo công khai, minh bạch, tạo niềm tin của người dân và doanh nghiệp đối với điều hành của Chính phủ.

Thanh tra Chính phủ sớm công bố kết quả thanh tra và xử lý nghiêm các sai phạm nếu có của EVN và các cơ quan liên quan. "Chúng tôi đề xuất Kiểm toán nhà nước nghiên cứu để đưa vào năm 2019 kế hoạch kiểm toán tài chính và kiểm toán chuyên đề giá điện EVN", Phó Thủ tướng Vương Định Huệ thông tin.

Bài liên quan

Đại biểu Quốc hội: 'Có hiện tượng can thiệp vào cổ phần hóa doanh nghiệp trái luật'

Quốc hội thảo luận về việc thực hiện kế hoạch kinh tế - xã hội

'Có thời điểm, Chính phủ phải vay 40.000 tỷ/tháng để trả nợ'

Tình hình cung ứng điện tiếp tục căng thẳng