Dữ liệu được lấy từ máy hộp đen của chiếc máy bay của Hãng hàng không Ethiopia cho thấy hệ thống tự động chống bốc đầu, còn được gọi là MCAS (Manoeuvring Characteristics Augmentation System), được thiết kế nhằm tự động đẩy mũi máy bay xuống, đã được kích hoạt trước khi chiếc máy bay phản lực lao xuống cánh đồng bên ngoài Addis Ababa vào ngày 10 tháng 3, các nguồn tin thân cận với vụ việc cho biết.

Các nguồn tin đã cho Reuters biết như vậy, với điều kiện không nêu danh tính, trước thời điểm các nhà điều tra công bố một bản báo cáo sơ bộ về vụ tai nạn. 

Cả Boeing lẫn Cục Hàng không Liên bang Mỹ (FAA) đều từ chối bình luận về thông tin này, được tờ Wall Street Journal đưa tới bạn đọc đầu tiên.

Đây là thông tin thứ hai về các bằng chứng xuất hiện lấy được từ dữ liệu trong hộp đen trong chuyến bay 302 của hãng hàng không Ethiopia sau khi những thông tin đầu tiên được các nhà điều tra đưa ra cách đây 11 ngày ở Paris cho rằng 'góc tấn' của máy bay bị nạn hôm 10/3 có vị trí tương tự như của chiếc máy bay rơi trong tai nạn đầu tiên vào tháng 10 năm ngoái.

Những thông số ban đầu về luồng không khí của chiếc máy bay hãng hàng không Ethiopia làm người ta liên tưởng là có liên quan tới hệ thống MCAS, được thiết kế để tự động ghìm mũi máy bay xuống khi cảm biến cho rằng đầu máy bay đang bị bốc cao.

Hệ thống được thiết kế để được tự động kích hoạt khi 'góc tấn' - phần khoảng cách của cánh máy bay khi cắt không khí - trở nên quá cao nhằm tránh tình trạng máy bay bị chòng chành hoặc mất lực nâng ở cánh.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu hệ thống MCAS trên máy bay phản lực của Ethiopia có tự kích hoạt với các dữ liệu sai đến từ cảm biến bị lỗi, như trong trường hợp xảy ra sự cố trước đó hay chỉ là chức năng điều chỉnh góc bay thông thường.

Các quan chức người Ethiopia, Pháp và Hoa Kỳ đã nói rằng có những điểm tương đồng giữa hai vụ tai nạn, dẫn đến việc toàn bộ các máy bay 737 MAX trên toàn cầu đều buộc phải hạ cánh và nằm đất để chờ các kết quả điều tra tai nạn.

Một cuộc điều tra do Ethiopia tiến hành đang cố gắng xác định xem liệu có phải hệ thống MCAS đã áp đảo và cướp quyền điều khiển máy bay của các phi công hay không, kịch bản khả nghi hàng đầu trong vụ tai nạn của Lion Air, và các thành viên phi hành đoàn đã có những thao tác như thế nào trước khi các vụ tai nạn xảy ra.

Boeing từng gợi ý sử dụng hai công tắc cắt mạch vốn đã có trên máy bay để có thể ngăn chặn thảm họa như trường hợp của Lion Air, nhưng họ cũng đã công bố các biện pháp kỹ thuật tăng cường nhằm hoàn thiện hệ thống bay cũng như nâng cao việc đào tạo các phi công sử dụng máy bay 737 Max.

Hai trong số những người thân cận với cuộc điều tra cho biết họ cho rằng các phi công của Hãng hàng không Ethiopia đã tắt các công tắc cắt mạch dựa trên các thông số tốc độ và góc bay xuống chết người của máy bay, nhưng họ không thể xác nhận rằng đã có các dữ liệu để xác minh điều đó.

Hãng Boeing đang nỗ lực hết sức để hoàn tất việc nâng cấp hệ thống điều chỉnh góc bay tự động trước khi mùa hè đến ở nước Mỹ, để kịp cho các hãng hàng không tiếp tục sử dụng các đội bay 737 Max phục vụ nhu cầu đi lại cao điểm của hành khách trong mùa hè.

Trong lúc các kỹ sư và phi công lái thử của Boeing đang làm việc cật lực để hoàn thiện và thử phần mềm nâng cấp hệ thống MCAS thì các đội bay 737 Max vẫn tiếp tục nằm chờ tại các sân bay trên thế giới. Và các hãng hàng không tiếp tục bị mất tiền do phải hủy các chuyến bay vì không đủ máy bay cho các nhu cầu thường lệ.

Southwest, hãng hàng không sử dụng nhiều máy bay 737 Max nhất (34 cái hiện có và 249 cái đang đặt hàng) nói việc các máy bay buộc phải 'nằm đất" khiến hãng đã hủy tới 2.800 chuyến bay, kể từ khi lệnh cấm có hiệu lực đến nay. Con số này chiếm tới 30% tổng số chuyến bay bị hủy trong quí I vừa qua.

Hãng hàng không này cho biết các chuyến bay bị hủy, bao gồm cả những chuyến bay không liên quan đến dòng máy bay Max, sẽ khiến hãng mất đi khoảng 211 triệu USD doanh thu trong quý I và như vậy sẽ ảnh hưởng tới tăng trưởng doanh thu theo kế hoạch cho cả năm.

Nhà điều hành du lịch Đức TUI Group cho biết lợi nhuận năm 2019 của họ sẽ giảm khoảng 200 triệu euro (tương đương 317 triệu USD) vì lệnh cấm bay dòng 737 Max. Dự báo đó của hãng cho rằng các máy bay loại này khả năng sẽ được bay trở lại không muộn hơn thời điểm giữa tháng Bảy.

Hãng United Airlines, nơi có 14 máy bay phản lực Max, cho biết việc 'nằm đất" các máy bay của hãng chưa gây nhiều tổn hại, nhưng mất mát về tài chính "dự kiến sẽ tăng nếu việc cấm bay kéo dài vào mùa du lịch cao điểm trong hè này".

Boeing cũng đang mất thêm nhiều chi phí hơn, mặc dù hãng không tiết lộ khoản chi phí của công ty bỏ ra để nâng cấp phần mềm và huấn luyện phi công sử dụng phần mềm nâng cấp là bao nhiêu.

Các nhà phân tích của Cowen Research cho biết "một dự đoán sơ bộ" là Boeing sẽ phải trả khoảng 2 tỷ USD sau bảo hiểm cho các việc nâng cấp máy bay, trả tiền bồi thường cho các gia đình nạn nhân và bồi thường cho các chi phí hủy chuyến bay cho các hãng hàng không.

Hầu hết các nhà phân tích ở Phố Wall đang đặt cược rằng các máy bay Max sẽ được bay trở lại sau chưa đầy ba tháng nữa, trong khi họ cũng lưu ý rằng có thể mất nhiều thời gian hơn ở các quốc gia có kế hoạch tiến hành đánh giá riêng của họ về quá trình nâng cấp phần mềm và đào tạo phi công của Boeing thay vì sử dụng kết quả đánh giá của Cục hàng không Liên bang Mỹ.

Hãng Boeing đã ngừng bàn giao các máy bay thuộc dòng Max trong thời gian lệnh cấm bay trên toàn cầu vẫn còn hiệu lực, điều này dẫn đến việc dòng tiền tới Boeing bị cắt giảm và gián đoạn bởi theo thông lệ, hãng sản xuất máy bay nhận phần lớn số tiền mua máy bay khi máy bay khi được giao cho khách hàng.

Đối với các hãng hàng không, cũng khá là khó khăn và bất thường khi họ buộc phải chuyển đổi đơn đặt hàng từ nhà sản xuất máy bay này sang nhà sản xuất máy bay khác.

Boeing và hãng sản xuất máy bay đối thủ Airbus của châu Âu vốn là các công ty độc quyền thống trị doanh số bán máy bay thương mại.

Các hãng hàng không đang xem xét chuyển đổi từ việc mua máy bay dòng Max của Boeing sang mẫu Airbus tương đương, dòng Neo, sẽ buộc phải chờ đợi khá lâu vì các đơn hàng hiện còn tồn đọng khá dài, phải tính đến nhiều năm cho loại máy bay mới này.

Bài liên quan

Hé lộ nguyên nhân khiến máy bay Boeing 737 MAX gặp nạn

Hãng bay lớn nhất thế giới hủy 90 chuyến một ngày vì Boeing 737 Max

Hãng hàng không đầu tiên tuyên bố huỷ đơn hàng Boeing 737 Max

Tai nạn Boeing 737 Max: Cuộc hội thoại cuối cùng của phi hành đoàn có thể khiến ngành hàng không toàn cầu rung chuyển