Kế hoạch ngưng sử dụng đồng USD của Nga và tác động đến Việt Nam

TS.PHÙNG THẾ ĐÔNG
09:24 01/12/2018

Việc Nga thực hiện kế hoạch ngừng sử dụng USD, hướng đến sử dụng đồng nội tệ trong các giao dịch kinh tế là một phép thử mang tính chính trị nhiều hơn là kinh tế và để đạt được mục đích loại bỏ vai trò đồng USD trong giai đoạn hiện nay là khó thành công,...

nga-bo-usd

Ngày 14/9/2018 theo Sputnik dẫn lời Phó Thủ tướng Nga Yury Borisov cho biết, Nga sẽ không còn sử dụng đồng USD trong các hợp đồng mua bán vũ khí và thiết bị kỹ thuật quân sự được ký kết giữa Nga với đối tác, mà sẽ sử dụng đồng RUB. Ảnh minh họa

Kể từ khi Nga bị Mỹ và các nước Phương Tây áp dụng các biện pháp trừng phạt từ năm 2014 đến nay, đã làm tổn thương nghiêm trọng nền kinh tế Nga, như: giá trị đồng RUB mất giá trầm trọng; lạm phát năm 2015 ở mức 12,91%, tăng 1,55% so với năm 2014 và tăng 6,46% so với năm 2013; ước tính có khoảng 2,3 triệu người Nga rơi vào cảnh đói nghèo trong 9 tháng đầu năm 2015; hoạt động đầu tư giảm mạnh, ước tính chỉ trong vòng 10 tháng đầu năm 2015, đã giảm 5,5% hoạt động đầu tư.

Trong bối cảnh đó, Nga luôn tìm cách bảo vệ và nâng tầm giá trị đồng RUB. Một trong những giải pháp được đưa ra trong thời gian qua được Nga loan báo là từ hạn chế đến không sử dụng đồng USD trong các giao dịch thương mại.

Cụ thể, ngày 14/9/2018 theo Sputnik dẫn lời Phó Thủ tướng Nga Yury Borisov cho biết, Nga sẽ không còn sử dụng đồng USD trong các hợp đồng mua bán vũ khí và thiết bị kỹ thuật quân sự được ký kết giữa Nga với đối tác, mà sẽ sử dụng đồng RUB.

Tại Diễn đàn kinh tế phương Đông, Tổng thống Putin lập luận rằng, đang có xu hướng giảm tỷ trọng đồng USD sử dụng trong các giao dịch quốc tế, thay vào đó, nhiều quốc gia trên thế giới ưu tiên sử dụng đồng nội tệ trong giao dịch và Nga cũng không nằm ngoài xu thế này.

Trong thực tế, trước đây Nga đã có kế hoạch nâng tầm đồng RUB của mình, tuy nhiên trong bối cảnh kinh tế - chính trị hiện nay, kế hoạch này đang được triển khai mạnh mẽ, cụ thể: Tháng 4/2015, Nga và Iran đã xây dựng một cơ chế thanh toán quốc tế - nhất là với thương mại dầu mỏ - bằng đồng RUB thay cho đồng USD, hiện nay Nga và Trung Quốc đã xây dựng cơ chế chuyển đổi giữa đồng CNY và RUB;

Tháng 9/2017, Tổng thống Putin đã chỉ đạo chính phủ Nga phê chuẩn dự luật cho phép đưa đồng RUB trở thành đơn vị tiền tệ chính trong các giao dịch tại tất cả các cảng biển của Nga vào năm 2018; Tháng 8/2018, Ngân hàng Trung ương Nga ra tuyên bố quyết định tạm dừng mua ngoại tệ, chủ yếu là đồng USD cho đến cuối tháng 9, nhằm đáp ứng chính sách tiền tệ và cơ chế quản lý tài chính của chính phủ Nga; Tháng 9/2018, Phó Thủ tướng Nga Yury Borisov cho biết Nga không còn sử dụng đồng USD trong các hợp đồng mua bán vũ khí và thiết bị kỹ thuật quân sự với các đối tác.

Việc Chính phủ Nga thông báo về kế hoạch ngưng sử dụng đồng USD, trong đó NHTW Nga tạm dừng mua USD trên thị trường cũng đã mang lại tín hiệu tích cực trên thị trường tiền tệ Nga, giá trị đồng RUB tăng nhanh so với đồng USD, điều này cho thấy, đây là giải pháp Nga muốn giải cứu đồng RUB, làm giảm vai trò của đồng USD.

Diễn biến thị trường cho thấy, đây có thể xem là phép thức hữu hiệu của Chính phủ Nga trong bối cảnh căng thẳng chính trị và áp lực kinh tế trong nước, đặc biệt là tỷ giá.

Nhiều nhận định cho rằng, Trung Quốc, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Venezuela hay Ả-rập Saudi muốn hạ bệ đồng USD trong hệ thống tài chính quốc tế, cũng như hạ thấp vai trò của Mỹ với kinh tế - chính trị thế giới. Xét ở khía cảnh sức mạnh kinh tế - chính trị Mỹ hiện nay thì mục tiêu này khó sảy ra.

Trong thực tế, đầu thế kỷ XXI đã có nhiều quốc gia muốn hạ bệ USD nhưng đều thất bại. Xét ở góc độ chính trị, diễn biến này sẽ tạo nên một cuộc chiến ngầm giữa hai phe, một do Mỹ và Phương Tây cầm đầu và còn lại là Nga, Trung Quốc, Ấn Độ.

Tóm lại, để đối phó với lệnh trừng phạt của Mỹ và Phương Tây, việc Nga thực hiện kế hoạch ngừng sử dụng USD, hướng đến sử dụng đồng nội tệ trong các giao dịch kinh tế là một phép thử mang tính chính trị nhiều hơn là kinh tế và để đạt được mục đích loại bỏ vai trò đồng USD trong giai đoạn hiện nay là khó thành công, vì những lý do sau:

Thứ nhât, việc sử dụng đồng RUB thay cho USD hay sử dụng RUB-CNY thay cho USD trong thanh toán, nhất là thương mại dầu mỏ - không giúp Nga rời bỏ USD, vì dầu mỏ không phải là sản phẩm độc quyền hay mang thương hiệu Nga, chưa kể đến yếu tố Mỹ đang sở hữu công nghệ khai thác dầu khí đá phiến, đạt mức 11,5 triệu thùng/ngày. Thậm chí giá dầu thô dù có giảm xuống tới 30 USD/thùng thì Mỹ vẫn có lãi trong khai thác. Ngoài Mỹ, Ả-Rập-Xê-Út cũng sản xuất tới hơn 10 triệu thùng dầu/ngày.

Theo ước tính của Bộ tài chính Nga, nếu giá dầu giảm xuống còn 50USD/thùng, ngành xuất khẩu dầu mỏ của Nga sẽ chịu thiệt hại 160 tỷ USD/năm. Mặc dù ngành công nghiệp năng lượng chỉ chiếm 1/4 sản lượng kinh tế quốc gia, nhưng trên thực tế nó đã chiếm 70% GDP của Nga. Do đó, khi giá dầu mất giá đã tác động rất lớn đến kinh tế - chính trị ở Nga.

Thứ hai, Nga có thể rời bỏ đồng USD khi có những sản phẩm độc quyền lớn mạnh và đưa cơ chế thanh toán bằng đồng RUB. Tuy nhiên, nền kinh tế Nga có quy mô nhỏ, nền kinh tế hàng hóa chưa đa dạng, sản phẩm độc quyền không có dấu ấn, đồng RUB yếu, do đó, việc ngưng giao dịch đồng USD tại các cảng biện có thể làm suy yếu nền kinh tế.

Thứ ba, tuy vũ khí và kỹ thuật quân sự Nga là sản phẩm độc quyền và Nga đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu vũ khí, tuy nhiên, thu từ nguồn này chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng giá trị thương mại và nguồn thu ngân sách, nên việc quy định thanh toán bằng RUB không có tác đụng lớn đến tỷ giá, cũng như không giúp Nga thoát USD.

Tác động đến Việt Nam?

Đối với Việt Nam, quốc gia có quan hệ thương mại song phương không quá lớn với Nga, tỷ trọng khoảng 5 tỷ USD, và hướng tới đạt 10 tỷ USD năm 2020, do đó việc Nga chỉ dùng RUB trong hoạt động thương mại, mua bán vũ khí quốc phòng với Việt Nam không có tác động đển tỷ giá, cũng như các biến số kinh tế khác, tuy nhiên cần lưu ý hai khía cạnh là:

Một, chúng ta cần hiểu kế hoạch ngưng sử dụng đồng USD của Nga và các nước đồng minh của Nga là vấn đề chính trị nhiều hơn là kinh tế, do vậy Việt Nam cần khéo léo và tránh xa đà vào cuộc chiến ngầm này;

Hai, việc gia tăng hoạt động xuất nhập khẩu hai chiều trên cơ sở thanh toán đơn hàng bằng đồng RUB trên 10 tỷ USD có thể mang đến bất lợi cho Việt Nam, và có lợi cho đồng RUB của Nga nhiều hơn. Trong thực tế, đồng VND vẫn là đồng tiền chưa đủ mạnh, và nền kinh tế chúng ta dễ nhạy cảm với tác động từ bên ngoài.

  • Cùng chuyên mục
Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tổ chức Diễn đàn Hợp tác đầu tư công nghiệp Á - Âu

Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tổ chức Diễn đàn Hợp tác đầu tư công nghiệp Á - Âu

Hôm nay 11/6, Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài (VAFIE) sẽ tổ chức Diễn đàn Hợp tác đầu tư công nghiệp Á – Âu nhằm góp phần thúc đẩy hợp tác đầu tư giữa các doanh nghiệp châu Âu, Trung Quốc với các doanh nghiệp Việt Nam.

Sự kiện - 11/06/2025 06:45

Việt Nam, Pháp ký thỏa thuận về năng lượng, khoáng sản

Việt Nam, Pháp ký thỏa thuận về năng lượng, khoáng sản

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định hợp tác giữa hai nước có nhiều tiềm năng phát triển, nhất là trong các lĩnh vực hợp tác mà Pháp có thế mạnh và Việt Nam có nhu cầu.

Sự kiện - 11/06/2025 06:44

Nữ Phó Chủ tịch Vingroup: VinFast hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp trong nước

Nữ Phó Chủ tịch Vingroup: VinFast hỗ trợ đặc biệt cho các doanh nghiệp trong nước

Để đạt mục tiêu tỷ lệ nội địa hóa đạt 80% vào năm 2026, VinFast sẽ mở rộng chuỗi cung ứng nội địa, với các điều kiện hỗ trợ đặc biệt dành cho các doanh nghiệp trong nước.

Sự kiện - 10/06/2025 10:13

Chính phủ yêu cầu làm rõ nguyên nhân tăng giá bất động sản

Chính phủ yêu cầu làm rõ nguyên nhân tăng giá bất động sản

Thường trực Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương làm rõ ngay các nguyên nhân làm tăng cơ cấu giá bất động sản; khẩn trương có phương án giảm các thành tố làm tăng giá, tăng khả năng tiếp cận bất động sản nhiều hơn và tăng nguồn cung.

Sự kiện - 10/06/2025 08:25

'Báo chí Hà Tĩnh cần xác lập vai trò tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số toàn diện'

'Báo chí Hà Tĩnh cần xác lập vai trò tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số toàn diện'

Sáng 9/6, Tỉnh ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh Hà Tĩnh long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 - 21/6/2025).

Sự kiện - 09/06/2025 14:36

Thủ tướng: Việt Nam sẵn sàng tham gia, dẫn dắt trong các cơ chế hợp tác về biển

Thủ tướng: Việt Nam sẵn sàng tham gia, dẫn dắt trong các cơ chế hợp tác về biển

Nhân dịp tham dự tham dự Hội nghị UNOC 3 tại Nice, Cộng hòa Pháp, nhận lời mời của Hoàng thân Monaco Albert II, Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng Đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam đã tham dự Diễn đàn Kinh tế và Tài chính xanh tại Công quốc Monaco.

Sự kiện - 09/06/2025 07:06

Đầu tháng 7 sẽ công bố sáp nhập Quảng Nam và TP. Đà Nẵng

Đầu tháng 7 sẽ công bố sáp nhập Quảng Nam và TP. Đà Nẵng

Thông tin được công bố tại Hội nghị giữa Ban Chấp hành Đảng bộ TP. Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam để cho ý kiến về xây dựng văn kiện Đại hội lần thứ XXIII Đảng bộ TP. Đà Nẵng mới, nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra vào ngày 6/6.

Sự kiện - 08/06/2025 10:53

Lãnh đạo UBND cấp xã mới cần có những yêu cầu nào ?

Lãnh đạo UBND cấp xã mới cần có những yêu cầu nào ?

Lãnh đạo, quản lý UBND cấp xã mới phải đáp ứng được các yêu cầu của Bộ Chính trị, có năng lực lãnh đạo, kinh nghiệm quản lý nhà nước, có tư duy đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm.

Sự kiện - 08/06/2025 06:47

[Cafe Cuối tuần] Nhà ở xã hội: Cơ hội thực - Thể chế mới

[Cafe Cuối tuần] Nhà ở xã hội: Cơ hội thực - Thể chế mới

Trong suốt nhiều năm qua, phát triển nhà ở xã hội luôn là một chủ trương đúng, mang đậm tính nhân văn, nhưng lại triển khai rất chật vật. Nguyên nhân không chỉ nằm ở thiếu vốn hay vướng mắc về quỹ đất, mà sâu xa hơn là thiếu một thể chế đủ cởi mở, đủ khích lệ để khu vực tư nhân thật sự nhập cuộc.

Sự kiện - 07/06/2025 10:30

Nguyên Chủ tịch Tập đoàn Cao su Trần Ngọc Thuận bị khai trừ Đảng

Nguyên Chủ tịch Tập đoàn Cao su Trần Ngọc Thuận bị khai trừ Đảng

Ban Bí thư đã quyết định khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Trần Ngọc Thuận, nguyên Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam.

Sự kiện - 06/06/2025 20:23

Việt - Mỹ ký thêm thỏa thuận nông sản 600 triệu USD

Việt - Mỹ ký thêm thỏa thuận nông sản 600 triệu USD

Tiếp tục chuyến công tác ở Mỹ, phái đoàn do Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy dẫn đầu đã ký các thỏa thuận hợp tác thương mại nông sản trị giá 600 triệu USD.

Sự kiện - 06/06/2025 06:45

'Cấm mua, bán dữ liệu cá nhân'

'Cấm mua, bán dữ liệu cá nhân'

Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân tiếp thu, bổ sung nhiều hành vi nghiêm cấm dữ liệu cá nhân trong đó có cấm mua, bán.

Sự kiện - 05/06/2025 14:21

Thủ tướng chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại

Thủ tướng chỉ đạo tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện 82/CĐ-TTg ngày 4/6/2025 về tiếp tục đẩy mạnh cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Sự kiện - 05/06/2025 08:43

Báo VietNamNet trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo

Báo VietNamNet trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo

Chính phủ ban hành Nghị định quy định Báo VietNamNet về trực thuộc Bộ Dân tộc và Tôn giáo.

Sự kiện - 04/06/2025 18:48

Thủ tướng: Vướng về
thể chế thì 'khó đến mấy cũng phải tháo gỡ'

Thủ tướng: Vướng về thể chế thì 'khó đến mấy cũng phải tháo gỡ'

Với các khó khăn, vướng mắc về thể chế, pháp luật, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5, Thủ tướng yêu cầu dứt khoát phải tháo gỡ, "khó mấy cũng phải tháo gỡ", để biến thể chế thành lợi thế cạnh tranh. Đồng thời, dành thêm hơn 20.000 tỷ đồng, bảo đảm đủ ít nhất 3% ngân sách cho khoa học công nghệ.

Sự kiện - 04/06/2025 14:34

Kịch bản nào cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến năm 2045?

Kịch bản nào cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến năm 2045?

Bám sát mục tiêu tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030, các chuyên gia vừa đưa ra nhận định về các kịch băn tăng trưởng kinh tế Việt Nam đến năm 2045.

Sự kiện - 04/06/2025 10:43