Giá tiêu tăng và bài học từ thời đỉnh cao

Áp sát mốc 150.000 đồng/kg

Khảo sát thị trường đầu tuần ngày 3/6, giá thu mua hạt tiêu tại các địa phương trọng điểm trồng loại cây này tăng từ 5.000 – 10.000 đồng/kg. Cao nhất là Đắk Lắk khi đạt 142.000 đồng/kg. Hay tại Đắk Nông tăng tới 10.000 đồng/kg, đạt 144.000 đồng/kg. Đây là mức tăng theo ngày cao nhất trong nhiều năm trở lại đây.

So với tuần trước, giá tiêu trong nước đã tăng thêm 13.000 - 14.000 đồng/kg. Động lực tăng giá đến từ tình trạng thiếu hụt nguồn cung trên toàn cầu, trong khi nhu cầu đang hồi phục tích cực; cùng với đó là giá cước vận tải biển tăng mạnh trở lại khiến chi phí xuất khẩu tiêu tăng lên.

Trên thị trường thế giới, theo dữ liệu của Hiệp hội Hồ tiêu Quốc tế (IPC), trong ngày 2/6 (theo giờ địa phương), giá tiêu các loại được duy trì ổn định.

Cụ thể, giá tiêu đen Lampung của Indonesia đạt 5.062 USD/tấn. Giá tiêu đen ASTA 570 của Brazil giữ nguyên ở mức 5.900 USD/tấn. Tương tự, giá tiêu đen Kuching ASTA của Malaysia ổn định ở mức 4.900 USD/tấn.

Giá tiêu trắng Muntok của Indonesia hiện ở mức 7.341 USD/tấn. Giá tiêu trắng ASTA của Malaysia duy trì ổn định ở mức 7.300 USD/tấn.

Giá tiêu đen Việt Nam giao dịch ở 4.800 USD/tấn với loại 500 g/l; loại 550 g/l mức 5.000 USD/tấn; giá tiêu trắng ở mức 7.200 USD/tấn.

Những bài học từ quá khứ

Theo các chuyên gia, thị trường tiêu đã bước vào chu kỳ tăng giá mới với khoảng thời gian kéo dài từ 8 - 10 năm. Ông Hoàng Phước Bính, Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai), cho biết, nhìn lại lịch sử các chu kỳ giá trước đây, giá tiêu trong chu kỳ lần này có thể sẽ vượt đỉnh ở chu kỳ giá trước là mức 250.000 đồng/kg vào năm 2015, và có khả năng sẽ đạt tới 350.000 - 400.000 đồng/kg ở đỉnh chu kỳ. Đây là những mức giá cao chưa từng có trong lịch sử.

Ông Bính cảnh báo, cũng giống như giá cà phê, giới đầu cơ trong nước cũng tập trung mua nhiều hồ tiêu, giá nào cũng mua, giữ hàng chờ tăng giá cao hơn nữa để bán, người dân nên cẩn trọng trong các giao dịch, tránh mua bán theo tin đồn.

Thực tế, không chỉ hồ tiêu tăng giá mới đây mà thời gian qua cà phê cũng được giới đầu cơ trong nước tập trung mua nhiều nhằm giữ hàng chờ tăng giá cao hơn nữa để bán kiếm lời.

Là nước có diện tích, sản lượng xuất khẩu tiêu hàng đầu thế giới, đại diện một số doanh nghiệp và chuyên gia ngành hàng nhận định trong bối cảnh nguồn cung tiêu trên toàn cầu thiếu hụt nhưng nhu cầu đang tăng trở lại, hoạt động xuất khẩu tiêu của Việt Nam sẽ là nhân tố chính chi phối giá tiêu thế giới.

Theo đó, các khách hàng trên thế giới sẽ tập trung vào nguồn cung sẵn có với giá rẻ nhất hiện nay là Việt Nam trong giai đoạn tháng 6 - 8. Bằng chứng là xuất khẩu tiêu của Việt Nam sang các thị trường Pakistan, Đức, Hàn Quốc, Ấn Độ đều tăng trưởng ở mức hai con số trong thời gian qua.

Thống kê từ Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA) cho biết, tính sản lượng tiêu năm 2024 của Việt Nam chỉ đạt khoảng 160.000 - 170.000 tấn, giảm 10% so với năm ngoái và là mức thấp nhất trong 5 năm trở lại đây.

Điều này là hệ quả của việc nhiều nông dân chặt bỏ cây hồ tiêu khi giá rớt cách đây 4 năm khi giá tiêu xuống chỉ 40.000 đồng/kg để trồng những cây có lợi ích kinh tế hơn như sầu riêng, cà phê...

Sản lượng hồ tiêu toàn cầu trong năm 2024 dự kiến đạt khoảng 465.000 tấn, giảm 1,2% so với năm ngoái. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ hồ tiêu toàn cầu dự kiến đạt tới 529.000 tấn, vượt 64.000 tấn so với sản xuất. Lượng tồn kho tiếp tục sụt giảm xuống còn 428.000 tấn, mức thấp nhất trong 6 năm qua.

Theo ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, cây tiêu khó trồng và khó chăm sóc, nếu không được tưới theo chu kỳ và không chăm sóc thường xuyên nó rất dễ chết. Khi giá cao, người dân và doanh nghiệp đổ vốn chăm sóc cây tiêu, nhưng khi giá xuống thấp, người ta làm cầm chừng và bỏ bê. Năm 2023, sản lượng tiêu cả nước đạt khoảng 170.000 tấn và năm 2024 giảm còn khoảng 160.000 tấn, tức là giảm gần một nửa so với đỉnh cao 300.000 tấn năm 2015. Thiếu hụt nguồn cung cũng là nguyên nhân đẩy giá lên cao khi mà nhu cầu thị trường hồi phục trở lại.

Đại diện đơn vị từng chiếm 8% thị phần xuất khẩu hồ tiêu thế giới phân tích, giá tiêu tại Việt Nam bắt đầu tăng mạnh từ năm 2010 đến đỉnh điểm là năm 2015, khi hồ tiêu trở thành ngành tỷ USD và chạm mốc 230 triệu VND/tấn.

Theo ông Thông, giá vàng thời điểm đó khoảng 35 triệu đồng/lượng và giá USD là 21.350 đồng/USD. Như vậy, 230 triệu đồng/tấn tiêu tương đương với 6,5 cây vàng hay 10.700 USD.

"Khi ấy, tiêu được ví là "vàng đen". Những người tham gia chuỗi trong ngành tiêu cảm thấy vô cùng phấn khích, từ nông dân và đến các kho bãi, nhà cung cấp và nhà xuất khẩu, ai cũng nói về điều kỳ diệu của hạt tiêu. Không biết điều kỳ diệu của năm 2015 có xảy ra ở năm 2024 hay không? Nhưng hiện tại giá tiêu nội địa đã là 140-142 triệu đồng/tấn. Và giá vàng khoảng 80 triệu đồng/lượng, giá USD là 25.500 đồng thì gần như rất ít người bán tiêu ra thị trường", ông Thông nói.

Cũng theo "vua tiêu" thời đỉnh cao năm 2015, rất nhiều nông hộ trữ 3 - 5 tấn tiêu trong nhà với hy vọng giá tăng lên 250 triệu đồng/tấn mới bán. Tuy nhiên thực tế luôn khắc nghiệt và giá tiêu giảm nhanh sau đó.

"Tiêu không lên giá 250 triệu đồng/tấn mà đi xuống 200 triệu đồng rồi 180 triệu đồng/tấn và đến năm 2019 thì xuống còn 36 triệu đồng/tấn. Tức là giá tiêu đã giảm tới 85% trong 3,5 năm. Sản lượng hạt tiêu của Việt Nam lúc đó cũng cao đỉnh điểm, gần 300.000 tấn, một con số kỷ lục khi tăng từ 122.000 tấn (năm 2015). Giá tiêu giảm nhanh và đến năm 2019 chỉ còn 36 triệu đồng 1 tấn đã gây ra bao nhiêu đau thương và tan hoang. Nhiều người vay tiền mua nương rẫy, mua giống tiêu về trồng đều lâm cảnh thất bại và phá sản", ông Thông nhớ lại.

Bài liên quan

Cách 'vua tiêu' sản xuất và kinh doanh cà phê đặc sản

Giá cà phê, hồ tiêu tăng nóng, liên tục lập kỷ lục mới

Giá tiêu tăng vọt, Hiệp hội hồ tiêu khuyến cáo ‘bất thường’

'Ông vua' hồ tiêu Phúc Sinh 'biến' vỏ cà phê abrica thành trà với giá 1,5 triệu đồng/kg