[Gặp gỡ thứ Tư] Sửa đổi Bộ luật Lao động: Tác động thế nào tới lĩnh vực BHXH?
Bộ luật Lao động được coi là một trong những bộ luật “gốc” nên việc sửa đổi sẽ tác động đến hầu hết các luật chuyên ngành, đặc biệt là Luật BHXH. Nhadautu.vn có cuộc trao đổi với ông Điều Bá Được - Trưởng Ban Thực hiện chính sách BHXH (BHXH Việt Nam) về vấn đề này.

Tại Nghị quyết số 28/NQ-TW, Trung ương đã đặt ra mục tiêu “từng bước mở rộng vững chắc diện bao phủ BHXH, hướng tới mục tiêu BHXH toàn dân". Để đạt mục tiêu này, theo ông, Bộ luật Lao động sửa đổi lần này cần tập trung vào những nội dung gì?
Ông Điều Bá Được: Đối với Luật BHXH, việc sửa đổi Bộ luật Lao động lần này có vai trò đặc biệt quan trọng, tác động đến việc mở rộng vững chắc diện bao phủ về BHXH, hướng tới thực hiện BHXH toàn dân theo Nghị quyết 28-NQ/TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách BHXH. Theo tôi, Bộ luật Lao động sửa đổi lần này cần tập trung vào những nội dung sau:
Một là, để mở rộng vững chắc diện bao phủ vể BHXH, đặc biệt là BHXH bắt buộc thì ngay trong Dự án Bộ luật Lao động sửa đổi lần này cần tạo bước đột phá trong nhận thức về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, đó là mở rộng đến toàn bộ người có quan hệ lao động (có thuê mướn, sử dụng và trả lương), thay vì chỉ quy định áp dụng đối với người lao động có hợp đồng lao động (HĐLĐ) từ đủ 01 tháng trở lên như trong Luật BHXH hiện hành.
Bởi vì, thực tế hiện nay, quan hệ lao động có thể được thông qua HĐLĐ, hoặc có thể thoả thuận bằng văn bản, hoặc không bằng văn bản. Nếu quy định phải có HĐLĐ mới thuộc đối tượng bắt buộc tham gia BHXH thì vừa không phát triển BHXH hết được số lao động, lại vừa tạo “lỗ hổng” để người lao động và chủ sử dụng lao động dừng ký HĐLĐ để chuyển sang thoả thuận bằng hình thức khác để ngừng đóng BHXH. Khi đó, mục tiêu mở rộng vững chắc diện bao phủ về BHXH sẽ rất khó đạt được.
Theo tính toán, nếu bổ sung quy định bắt buộc tham gia BHXH đối với toàn bộ người có quan hệ lao động thì dự kiến sẽ có khoảng 10 triệu người tham gia BHXH trong diện này, nâng tổng số lên 25 triệu người của cả nước tham gia BHXH bắt buộc.
Đối với khu vực không có quan hệ lao động (lao động tự sản xuất, kinh doanh không thuê mướn lao động và cũng không làm thuê cho chủ sử dụng lao động khác), đây là khu vực có số lao động tương đối lớn. Việc chuyển đổi lao động giữa khu vực này với khu vực có quan hệ lao động diễn ra liên tục, vì vậy cần có quy định để đảm bảo quyền lợi BHXH, BHYT cho mọi người lao động.
Cụ thể, người lao động trong khu vực không có quan hệ lao động mà có việc làm và thu nhập ổn định, đang chấp hành nghĩa vụ nộp thuế theo quy định thì cần được bổ sung vào diện tham gia BHXH bắt buộc. Khi đó, theo tính toán, số lao động này sẽ làm gia tăng diện bao phủ BHXH thêm hàng triệu người.
Hai là, về vấn đề tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp: Tôi cho rằng, cần quy định thống nhất về mức đóng thấp nhất, mức đóng cao nhất đối với BHXH, BHYT, BH thất nghiệp. Đồng thời, quy định tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp thấp nhất phải bằng 70% thu nhập thực tế của nguời lao động nhận được từ người sử dụng lao động và cao nhất không quá 20 lần mức lương tối thiểu vùng.
Ba là, về tuổi nghỉ hưu: Trước hết cần nhận thức rằng, đây là quy định về “độ tuổi hưởng lương hưu” không phải “tuổi nghỉ hưu” để phân biệt với tuổi nghề và không đồng nhất tuổi nghề với tuổi hưởng lương hưu. Điều này hoàn toàn phù hợp với thông lệ quốc tế.
BHXH Việt Nam thống nhất phương án tăng độ tuổi hưởng lương hưu đã nêu trong Dự án. Ngoài quy định độ tuổi hưởng lương hưu, Dự án cũng cần bổ sung quy định độ tuổi hưởng lương hưu xã hội cho phù hợp tương đồng (hiện nay đang quy định là 80 tuổi).
Tuy nhiên, việc tăng độ tuổi hưởng lương hưu cơ bản, quy định độ tuổi hưởng lương hưu xã hội sẽ kéo theo phải sửa hàng loạt các quy định trong Luật BHXH như: Quy định giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu (hiện nay đang quy định từ đủ 20 năm); cách tính tỷ lệ hưởng, tính mức lương hưu theo nguyên tắc đóng, hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ, bền vững; điều chỉnh lương hưu; quy định hạn chế hưởng BHXH một lần; hạn chế nghỉ hưu trước tuổi …
Hiện, nhiều quy định trong chính sách Bảo hiểm thất nghiệp đã không còn phù hợp với thực tiễn cần phải được sửa đổi, bổ sung, dưới góc độ là người làm công tác tổ chức thực hiện chính sách BHXH, ông có kiến nghị, đề xuất gì để Luật Việc làm sửa đổi cho phù hợp?
Ông Điều Bá Được: Tôi cho rằng, Luật Việc làm cần quy định chặt chẽ hơn điều kiện hưởng BH thất nghiệp, công tác hỗ trợ đào tạo kỹ năng nghề, chuyển đổi nghề, duy trì việc làm cho người lao động khi hết tuổi nghề mà chưa đến tuổi hưởng lương hưu.
Ngoài ra, cần bổ sung quy định: Người lao động có thời gian đóng BHXH và Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) từ đủ 20 năm trở lên mà chưa hưởng BHXH, BHTN bị thất nghiệp (từ 50 tuổi đối với nữ, 55 tuổi đối với nam trở lên) nhưng chưa đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định của Luật BHXH thì được quỹ BH thất nghiệp chi trả cho đến khi đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Trợ cấp gia đình là một trong 9 chế độ trong Công ước 102 của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) về tiêu chuẩn an sinh xã hội. Tuy nhiên, tại Việt Nam, chế độ này lại chưa được thực hiện đầy đủ, vì vậy tới đây cần phải được quy định cụ thể trong Luật người cao tuổi, Luật trẻ em. Ông có thể cho biết quan điểm của mình về vấn đề này?
Ông Điều Bá Được: Ưu tiên chăm sóc, phát triển toàn diện đối với trẻ em sẽ tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao trong tương lai. Mặt khác, Việt Nam đang trong thời kỳ già hóa dân số rất nhanh, dự báo đến năm 2050 cứ 4 người dân có 1 người già chiếm 25% dân số, trong đó người già đơn thân, người già là nữ chiếm tỷ trọng lớn, người già không khỏe mạnh yêu cầu chăm sóc đặt ra ngày càng nhiều.
Việc chăm sóc người già hiện nay và trong tương lai đang đặt ra sự cần thiết phải thiết kế bổ sung chế độ ngay từ bây giờ bởi thiết chế gia đình truyền thống có sự thay đổi việc chăm sóc của con cái đối với bố mẹ ngày càng ít thay vào đó việc cung ứng dịch vụ chăm sóc người già sẽ phát triển. Vì vậy, tôi cho rằng, việc bổ sung chế độ trợ cấp gia đình vào hệ thống an sinh xã hội của Việt Nam đối với trẻ em và người già là yêu cầu cần thiết và cần được nghiên cứu bổ sung, tích hợp vào chế độ ốm đau, thai sản, BHYT.
Ngoài người già và trẻ em, Luật cũng cần nghiên cứu đề xuất thêm chế độ trợ cấp gia đình tập trung vào việc chăm sóc cả đối với người bị TNLĐ, BNN cần phục hồi chức năng hoặc cần người phục vụ.
Trợ cấp gia đình sẽ được bổ sung và tích hợp vào chế độ BHYT, chế độ ốm đau, thai sản trong BHXH bắt buộc với đề xuất mức đóng như sau: Mức đóng góp trên nền đóng BHYT hiên nay 4,5% + 3% dành cho ốm đau, thai sản dự kiến đóng thêm từ 1 - 3% để chi cho chăm sóc trẻ em và chăm sóc người già. Nội dung chi: ngoài chế độ BHYT, trẻ em từ 0 - 15 tuổi khi ốm đau hoặc người già cần phải chăm sóc thì bố hoặc mẹ (đối với con ốm đau) hoặc con (đối với người già) phải nghỉ việc để chăm sóc thì sẽ được quỹ bảo hiểm sức khỏe thanh toán bù đắp khoản tiền lương khi người lao động phải nghỉ việc để chăm sóc con ốm hoặc chăm sóc người già.
Mức chi cụ thể sẽ được tính toán đề xuất phù hợp với nguyên tắc đóng, hưởng, nguyên tắc chia sẻ đối với người bị TNLĐ, BNN phải cần phục hồi chức năng hoặc cần người phục vụ. Mức cụ thể sẽ được nghiên cứu tính toán đề xuất cụ thể sau.
Các nội dung đề xuất sửa đổi, bổ sung các luật chuyên ngành phải bám sát tinh thần NQ28-NQ/TW và Dự án Bộ Luật Lao động (sửa đổi) lần này với nhiều nội dung mới và rất phức tạp nên cần phải chủ động xây dựng kế hoạch khẩn trương triển khai thực hiện.
Xin cảm ơn ông!
- Cùng chuyên mục
Hà Nội dựng 15 Trạm khách: A80 Tự hào Việt Nam phục vụ người dân
Trạm khách: A80 Tự hào Việt Nam là các điểm phục vụ nhân dân khi tham gia các sự kiện chào mừng 80 năm Quốc khánh nước CHXHCN Việt Nam 2/9 theo chỉ đạo của UBND TP. Hà Nội.
Sự kiện - 01/09/2025 18:21
Thủ tướng yêu cầu khẩn trương chuyển quà 2/9 đến Nhân dân trước 2/9
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký Công điện số 154/CĐ-TTg ngày 31/8/2025 về việc đẩy nhanh việc tặng quà Nhân dân nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9.
Sự kiện - 01/09/2025 10:09
Không gian phát triển mới cho kỷ nguyên vươn mình
Không gian phát triển mới chính là sân khấu của kỷ nguyên vươn mình - nơi mọi nguồn lực quốc gia hội tụ, mọi tiềm năng được khơi dậy và mọi khát vọng được chắp cánh để Việt Nam tiến bước vững chắc vào tương lai.
Sự kiện - 01/09/2025 08:38
Thủ tướng đề nghị Trung Quốc giúp phát triển công nghiệp đường sắt, tăng xuất khẩu điện sang Việt Nam
Thủ tướng Phạm Minh Chính mong muốn hai bên tăng cường hợp tác năng lượng toàn diện hơn, bao gồm năng lượng sạch, mua bán điện.
Sự kiện - 01/09/2025 06:11
Chủ tịch AIIB: Việt Nam sẽ tăng trưởng hai con số
Chủ tịch AIIB tin tưởng rằng với các chính sách kinh tế vĩ mô đúng đắn mà Chính phủ Việt Nam thực hiện kết hợp với huy động tốt nguồn lực từ bên ngoài, Việt Nam sẽ đạt được tăng trưởng hai con số như mục tiêu đã đề ra.
Sự kiện - 31/08/2025 17:03
Thủ tướng tiếp lãnh đạo các tập đoàn hàng đầu Trung Quốc muốn mở rộng đầu tư, hợp tác tại Việt Nam
Sáng ngày 31/8, trong chương trình dự Hội nghị Thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) năm 2025 và làm việc tại Trung Quốc, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tiếp lãnh đạo một số tập đoàn, doanh nghiệp hàng đầu của Trung Quốc.
Sự kiện - 31/08/2025 15:30
Thủ tướng: Sớm công bố quy chuẩn đường sắt tốc độ cao
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu, từ nay đến tháng 10 sớm hoàn thành việc công bố các tiêu chuẩn, quy chuẩn về đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, để triển khai các công việc tiếp theo.
Sự kiện - 31/08/2025 06:45
Thủ tướng gửi 3 thông điệp quan trọng sau 80 năm doanh nghiệp đồng hành cùng đất nước
Thủ tướng gửi tới cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân 3 thông điệp quan trọng và đề nghị cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân đồng hành cùng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh thực hiện 3 đột phá chiến lược.
Sự kiện - 30/08/2025 20:22
Người dân nhận quà 2/9 bằng cách nào?
Công dân có thể nhận quà 2/9 theo một trong hai hình thức, chuyển khoản qua tài khoản hưởng an sinh xã hội tích hợp trên VneID, hoặc nhận trực tiếp bằng tiền mặt tại điểm chi trả do địa phương tổ chức.
Sự kiện - 30/08/2025 19:14
Ông Lê Hoài Trung làm Quyền Bộ trưởng Bộ Ngoại giao
Ông Lê Hoài Trung đảm nhiệm cương vị mới thay ông Bùi Thanh Sơn, người đã kiêm nhiệm Phó thủ tướng và Bộ trưởng Ngoại giao từ tháng 8/2024 đến nay.
Sự kiện - 30/08/2025 12:51
[Café Cuối tuần] Nắng Ba Đình tỏa ấm lòng Người
Trong những ngày này khi cả nước hướng về ngày 2/9 kỷ niệm 80 năm Quốc khánh có một địa danh lịch sử gắn liền với một sự kiện trọng đại: đó là Quảng trường Ba Đình nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh long trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập được coi như bản "Thiên cổ hùng văn" khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Sự kiện - 30/08/2025 07:33
Ông Phạm Gia Túc giữ chức Chánh Văn phòng Trung ương Đảng
Bộ Chính trị quyết định bổ nhiệm ông Phạm Gia Túc, Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng giữ chức Chánh Văn phòng Trung ương Đảng.
Sự kiện - 29/08/2025 20:35
Hà Nội dự kiến cấm ô tô, xe máy xăng, dầu từ đầu tháng 7/2026
Trong vùng phát thải thấp, Hà Nội sẽ cấm xe tải hạng nặng chạy dầu, xe máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch (xăng, dầu). Ô tô không đạt tiêu chuẩn khí thải mức 4 sẽ bị hạn chế. Dự kiến, từ ngày 1/7/2026 áp dụng trong Vành đai 1; từ đầu năm 2028 mở rộng ra Vành đai 2; đến đầu năm 2030 phủ khắp Vành đai 3.
Sự kiện - 29/08/2025 16:35
Phát động giải thưởng 'Quốc gia bất động sản Việt Nam lần thứ II'
Chiều 28/8, tại Hà Nội, dưới sự chỉ đạo và bảo trợ của Bộ Xây dựng, Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) đã tổ chức lễ công bố & phát động giải thưởng 'Quốc gia bất động sản Việt Nam lần thứ II'.
Sự kiện - 29/08/2025 08:10
Chủ tịch Hà Nội đánh giá cao 'Không gian truyền thống và sáng tạo Hà Nội 2025'
Chủ tịch Hà Nội cho rằng "Không gian truyền thống và sáng tạo Hà Nội 2025" chính là minh chứng cho sự hội tụ, vừa tôn vinh giá trị truyền thống, vừa khẳng định tầm nhìn phát triển bền vững và hiện đại của Thủ đô.
Sự kiện - 28/08/2025 19:11
Ấn tượng tại không gian 'Truyền thống và Sáng tạo Hà Nội 2025'
Không gian “Truyền thống và Sáng tạo Hà Nội 2025” - một điểm nhấn đặc sắc, góp phần quảng bá thành tựu văn hóa, du lịch, công nghiệp sáng tạo - những lĩnh vực then chốt trong các ngành kinh tế trụ cột của Thủ đô.
Sự kiện - 28/08/2025 19:10
- Đọc nhiều
-
1
Chứng khoán VPS có gì hấp dẫn trước thềm IPO?
-
2
Bất động sản nghỉ dưỡng 'đuối sức' giữa làn sóng khách du lịch
-
3
Khởi tố Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế về tội 'Nhận hối lộ'
-
4
Hà Nội dự kiến cấm ô tô, xe máy xăng, dầu từ đầu tháng 7/2026
-
5
Tỷ giá USD: Thị trường tự do bật tăng mạnh - nguyên nhân và kịch bản sắp tới
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 3 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 3 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 4 month ago