Eximbank từng 'góp công' gì trong thương vụ Trầm Bê thâu tóm Sacombank?

NGUYỄN THOAN
06:57 05/08/2017

Đại gia ngân hàng Trầm Bê vừa bị bắt tạm giam và khởi tố vì bi cáo buộc làm thất thoát hàng nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, một mình ông này khó lòng có thể "làm mưa làm gió". Dư luận đặt câu hỏi những ai đã "hậu thuẫn" để ông này có thể thâu tóm được cả một nhà băng lớn như Sacombank?

tram-be-thau-tom-sacombank

Hình minh hoạ: Internet

Những nước cờ ngầm khiến người trong cuộc cũng ngã ngửa

ĐHCĐ bất thường của Sacombank (11/7/2015) và Southern Bank (14/7/2008) đều đã biểu quyết tán thành việc Southern Bank sáp nhập vào Sacombank. Theo đó, 1 cổ phần Southern Bank sẽ hoán đổi thành 0,75 cổ phần và 1 cổ phần Sacombank sẽ thành 1,3875 cổ phần của Sacombank sau sáp nhập. Lý do vì đâu mà một ngân hàng nằm trong Top những ngân hàng thương mại tốt nhất khi ấy là Sacombank lại chịu sáp nhập với một ngân hàng nhỏ, thậm chí yếu như Southern Bank? Đằng sau câu chuyện đó là rất nhiều những mưu tính tưởng rằng chỉ mình ông Trầm Bê mới có thể làm được.

Thời điểm đó được cho là khá nhạy cảm với Sacombank, khi ngân hàng đang yếu đi vì sự thoái vốn lần lượt của các cổ đông chiến lược bắt đầu từ quý III/2011. Các công ty liên quan tới Sacombank là CTCK Sacombank và Sacomreal cũng cho thấy kết quả kinh doanh sa sút. Những tác động trên làm giá cổ phiếu STB của Sacombank giảm mạnh từ 22.000đ/cp xuống còn 11.600đ/cp ở thời điểm tháng 7/2011, trong khi giá trị sổ sách của Sacombank là 16.100 đ/cp.

Trong vài ngày cuối tháng 6 và đầu tháng 7/2011, hơn 26 triệu cổ phần của Sacombank được giao dịch thỏa thuận. Thị trường tài chính dấy lên tin đồn việc một đại gia ngân hàng, chứng khoán và bất động sản đang thâu tóm Sacombank. Trả lời báo chí ngày 11/7/2011, ông Đặng Văn Thành vẫn khá lạc quan cho rằng “trường hợp có cá nhân nào thu gom cổ phiếu và giữ vị trí trong HĐQT thì cũng chỉ giữ một lá phiếu mà thôi. Không những vậy, hoạt động của HĐQT còn chịu sự giám sát của cổ đông sáng lập”.

Lần lượt các cổ đông lớn dần thoái hết vốn khỏi Sacombank, từ Dragon Capital (61,1 triệu cổ phần, tương đương 6,66% vốn điều lệ (VĐL), Công ty Cổ phần Cơ điện lạnh (REE) bán hết 42,1 triệu cổ phần, tương đương 3,9% VĐL và ANZ bán hết 103,3 triệu cổ phần (9,6% VĐL).

Sau giao dịch trên của ANZ mới lộ ra tổ chức đang mua vào lượng lớn cổ phiếu của Sacombank thời gian qua chính là Eximbank. Toàn bộ số cổ phần của ANZ được Eximbank mua lại. Eximbank trở thành tổ chức sở hữu cổ phần nhiều nhất của Sacombank và phải công bố thông tin vào ngày 9/1/2012.

Cũng trong ngày hôm đó, CTCP Đầu tư Sài Gòn – Exim (tổ chức có liên quan của Eximbank – Eximbank sở hữu 11% VĐL của Sài Gòn – Exim) công bố đã mua vào 50,4 triệu cổ phần, sở hữu 5,17% vốn cổ phần của Sacombank.

Cuộc toan tính quyền lực của Trầm Bê dưới sự hẫu thuẫn của Eximbank

Cũng trong thời điểm Eximbank trở thành cổ đông lớn nhất của Sacombank, năm 2012-2013, thị trường tài chính dấy lên thông tin về việc ông Trầm Bê mua vào cổ phần của Eximbank.

Năm 2011-2012, ACB, các công ty liên quan và các công ty do ông Nguyễn Đức Kiên – cổ đông lớn của ACB kiểm soát sở hữu khoảng trên 20% cổ phần của Eximbank. Trong quý 3/2012, nhóm cổ đông của Nguyễn Đức Kiên buộc phải chuyển nhượng cổ phần Eximbank để xử lý các khoản nợ vay ACB đã dùng để tài trợ việc đầu tư vào chính cổ phiếu Eximbank.

Sổ cổ phần này sau đó được chuyển nhượng cho nhóm đầu tư của ông Trầm Bê, nhưng đứng tên sở hữu là các thành viên HĐQT của Eximbank. Trả lời phỏng vấn Thời báo Kinh tế Sài Gòn, ông Lê Hùng Dũng, Chủ tịch HĐQT của Eximbank cho biết các thành viên HĐQT của ngân hàng đã mua vào để số cổ phần mà nhóm cổ đông liên quan đến ACB bán ra trước đây, không lọt ra ngoài.

Trong ĐHCĐ Eximbank năm 2014, các ông Lê Hùng Dũng, Nguyễn Hữu Phú và Đặng Phước Dừa, mỗi người đại diện cho nhóm cổ đông có 10% số cổ phần của ngân hàng này. Chính vì thế mà Eximbank, các công ty có liên quan đến Eximbank và các thành viên HĐQT của Eximbank đã được ông Trầm Bê sử dụng để thâu tóm Sacombank.

Ngày 20/2/2012, sau khi đã nắm giữ đa số cổ phần tại Sacombank, HĐQT Eximbank đã gửi văn bản đến lãnh đạo Sacombank yêu cầu thay đổi cơ cấu thành viên HĐQT trên cơ sở Eximbank và nhóm cổ đông ủy quyền đã có trên 51% số cổ phần có quyền biểu quyết tại Sacombank.

Trả lời báo chí hôm đó, ông Lê Hùng Dũng, Chủ tịch HĐQT Eximbank tuyên bố: “Hiện tại, trong số 51% cổ phần được ủy quyền, chúng tôi có ít nhất 17% cổ phần nắm giữ trên 6 tháng". Theo Điều lệ của Sacombank, cổ đông lớn nắm giữ ít nhất 10% trên 6 tháng có thể đề nghị cử đại diện vào thành viên HĐQT và Ban kiểm soát. Cùng ngày hôm đó, ông Đặng Văn Thành lại nói với báo chí: “Eximbank đang nắm giữ 9,73%, Ngân hàng Phương Nam,nắm giữ 4,8% vốn điều lệ của Sacombank. Số liệu còn lại trong tỉ lệ 51% nêu trên chưa được chứng thực.”

Điều ông Thành nói có căn cứ, nhưng đó là do ông Thành không kiểm soát được hết số cổ phiếu trên thị trường, đặc biệt với việc các công ty đầu tư hoặc đầu tư tài chính, từ nguồn huy động vốn. Ông Trầm Bê đứng đầu thông qua Eximbank, Southern Bank, các CTCK và CTCP đầu tư tài chính, nhóm đầu tư mới đã kiểm soát 37,7% VĐL của STB vào cuối năm 2012. Với thông tin Eximbank công bố về tỷ lệ kiểm soát lên tới 51% thì vẫn còn 13-14% cổ phần STB là được thâu tóm qua các tổ chức khác và dưới các hình thức ủy thác đầu tư mà không thể xác định dựa trên những thông tin công bố chính thức.

Ngày 26/05/2012, ĐHCĐ thường niên của Sacombank được tổ chức. Đại diện nhóm cổ đông mới được bầu vào HĐQT. Tỷ lệ người của gia đình ông Trầm Bê, Ngân hàng Phương Nam và Eximbank chiếm 6/10 thành viên HĐQT mới của Sacombank. Ông Đặng Văn Thành và Đặng Hồng Anh vẫn giữ chức Chủ tịch (CT) và Phó Chủ tịch (PCT) HĐQT.

Kết quả kinh doanh của Southern Bank vào 2 năm ông Trầm Bê thâu tóm Sacombank và mua vào 20% cổ phần Eximbank, Kiểm toán Nhà nước dẫn số liệu của NHNN Chi nhánh TP.HCM về tỷ lệ nợ xấu của Southern Bank vào ngày 30/6/2012 là 45,6% và tháng 11/2013 là 55,31%.

Đi từ mạng nhện sở hữu chéo này tới mạng nhện sở hữu chéo khác

Nhận xét về thương vụ thâu tóm lớn nhất lịch sử ngành ngân hàng của ông Trầm Bê với Sacombank, TS. Nguyễn Xuân Thành, Fulbright trong cuốn "Ngân hàng thương mại Việt Nam: Từ những thay đổi về luật và chính sách" cho rằng, lịch sử phát triển của Sacombank gắn liền với gia đình và các công ty của gia đình ông Đặng Văn Thành trong một cấu trúc sở hữu chéo phức tạp.

Một số công ty có liên quan tới Sacombank kinh doanh sa sút (CTCK Sacombank và Sacomreal) dẫn tới giá cổ phiếu của ngân hàng sụt giảm, rồi các cổ đông tổ chức lớn thoái vốn trong năm 2011 và đầu 2012. Điều này đã tạo điều kiện cho một nhóm cổ đông mới thâu tóm Sacombank.

Tuy nhiên, một trong những mục tiêu của tái cơ cấu hệ thống NHTM là giảm sở hữu chéo và đầu tư chéo, nhưng nhóm cổ đông mới lại được tự do sử dụng đầu tư chéo để thâu tóm Sacombank. Kết quả là sau thâu tóm và dưới sự kiểm soát của chủ mới, Sacombank còn có cấu trúc sở hữu chéo phức tạp hơn và ít minh bạch hơn nhiều so với trước, không chỉ liên quan tới các DN phi tài chính mà còn cả các NHTM khác, ông Thành nhấn mạnh.

Ông Trầm Bê và gia đình đã trực tiếp và gián tiếp qua các cá nhân và tổ chức có liên quan tới Southern Bank/Eximbank để mua cổ phiếu của Eximbank và Sacombank. Đến cuối năm 2012, ông Trầm Bê đã kiểm soát tới ba NHTM là Southern Bank, Eximbank và Sacombank.

Năm 2014, ông Trầm Bê buộc phải chuyển nhượng hết cổ phần ở Eximbank cho gia đình bà Trần Thị Hường, chủ sở hữu của Tập đoàn Hoàn Cầu và cổ đông lớn của NH Nam Á. Thông tin về kế hoạch sáp nhập Eximbank và Nam Á (nhưng không thành) cũng xuất phát từ đây. NHNN phát tín hiệu chấp thuận sáp nhập Sacombank và Southern Bank.

  • Cùng chuyên mục
Techcombank công bố lợi nhuận Quý 3 đạt 22,8 nghìn tỷ đồng

Techcombank công bố lợi nhuận Quý 3 đạt 22,8 nghìn tỷ đồng

Lợi nhuận trước thuế của Techcombank đạt 22,8 nghìn tỷ đồng, tổng thu nhập hoạt động (TOI) đạt 37,4 nghìn tỷ đồng trong 9 tháng đầu năm tăng lần lượt so với cùng kỳ là 33,5% và 28,9%.

Ngân hàng - 21/10/2024 18:36

Khoảng 100.000 tỷ đồng tín dụng bị ảnh hưởng do bão số 3

Khoảng 100.000 tỷ đồng tín dụng bị ảnh hưởng do bão số 3

Doanh nghiệp, người dân là khách hàng của các tổ chức tín dụng chịu ảnh hưởng nặng nề của cơn bão dẫn đến khó khăn trong việc trả nợ, không đáp ứng các điều kiện vay…. Thống kê cho thấy, dư nợ của TCTD bị ảnh hưởng do bão lũ, sạt lở là khoảng 100.000 tỷ đồng.

Ngân hàng - 21/09/2024 07:00

VietinBank: Tăng trưởng dư nợ đi kèm với kiểm soát chặt chẽ chất lượng tín dụng

VietinBank: Tăng trưởng dư nợ đi kèm với kiểm soát chặt chẽ chất lượng tín dụng

Theo số liệu cung cấp tại Hội nghị cập nhật KQKD quý II/2024 và số liệu trên BCTC bán niên, VietinBank tiếp tục khẳng định vị thế ngân hàng dẫn đầu với tăng trưởng tín dụng ở mức cao, thực chất, bền vững ngay từ đầu năm 2024.

Ngân hàng - 10/09/2024 10:06

Triển khai chiến lược phát triển bền vững, HDBank báo lãi  8.165 tỷ, nợ xấu chỉ 1,59%

Triển khai chiến lược phát triển bền vững, HDBank báo lãi  8.165 tỷ, nợ xấu chỉ 1,59%

HDBank (Mã chứng khoán: HDB) vừa công bố báo cáo tài chính quý II/2024 với lợi nhuận trước thuế bán niên lên đến 8.165 tỷ đồng, tăng 48,9% so với cùng kỳ. Các chỉ tiêu hiệu quả và an toàn hoạt động tiếp tục được nâng cao, khẳng định hướng đi đúng của chiến lược phát triển bền vững. 

Doanh nghiệp - 30/07/2024 15:56

Tổng tài sản NCB vượt 100.000 tỷ đồng

Tổng tài sản NCB vượt 100.000 tỷ đồng

Lũy kế 6 tháng đầu năm, thu nhập lãi thuần của NCB tăng hơn 5% lên 495 tỷ đồng. Hoạt động kinh doanh chứng khoán tiếp tục là điểm sáng, khi ghi nhận mức lãi 122,2 tỷ đồng, tăng gấp hơn 2,4 lần. Trừ chi phí, lợi nhuận trước thuế 6 tháng đầu năm 2024 của NCB đạt 7,2 tỷ đồng.

Tài chính - 28/07/2024 16:14

Ông Nguyễn Thanh Tùng làm Chủ tịch HĐQT Vietcombank

Ông Nguyễn Thanh Tùng làm Chủ tịch HĐQT Vietcombank

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Tổng giám đốc Vietcombank được bổ nhiệm làm Chủ tịch HĐQT ngân hàng nhiệm kỳ 2023-2028 kể từ ngày 26/07.

Tài chính - 28/07/2024 15:48

Nhóm doanh nghiệp nắm trên 20% vốn MSB

Nhóm doanh nghiệp nắm trên 20% vốn MSB

CTCP Rox Key Holdings – đơn vị nắm 2,43% vốn MSB, có tiền thân là CTCP TNS Holdings. Công ty này hiện là thành viên của Tập đoàn đa ngành ROX Group (trước đây có tên là TNG Holdings Vietnam).

Tài chính - 26/07/2024 12:09

Nhà băng báo lãi lớn, nợ xấu tăng cao

Nhà băng báo lãi lớn, nợ xấu tăng cao

5 ngân hàng đầu tiên công bố BCTC quý II/2024 cho thấy lợi thế đang thuộc về nhóm những hàng có quy mô vốn, tăng trưởng tín dụng cao. Tuy nhiên, nợ xấu cũng đang tăng nhanh, đặc biệt là nợ xấu nhóm 5 (nợ có nguy cơ mất vốn).

Tài chính - 25/07/2024 08:49

Lộ diện các cổ đông sở hữu trên 1% vốn tại Eximbank

Lộ diện các cổ đông sở hữu trên 1% vốn tại Eximbank

Eximbank không có cổ đông lớn sở hữu trên 5% vốn. Tập đoàn Gelex hiện là cổ đông lớn nhất nắm 4,9% vốn nhà băng, tiếp sau đó là Chứng khoán VIX và Công ty cổ phần Thắng Phương nắm trên 3% vốn.

Tài chính - 24/07/2024 14:54

Phó Thống đốc: Nợ xấu tăng nhanh, đã lên 6,9%

Phó Thống đốc: Nợ xấu tăng nhanh, đã lên 6,9%

Tăng trưởng tín dụng có dấu hiệu tích cực trở lại từ đầu tháng 4. Tuy nhiên, nợ xấu cũng có xu hướng tăng nhanh. Theo Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của ngành ngân hàng đã lên tới 5%; kể cả nợ xấu tiềm ẩn, nợ VAMC, tỷ lệ nợ xấu lên tới 6,9%.

Tài chính - 23/07/2024 16:30

Techcombank: Số dư CASA duy trì cao kỷ lục, tỷ lệ an toàn vốn đầu ngành

Techcombank: Số dư CASA duy trì cao kỷ lục, tỷ lệ an toàn vốn đầu ngành

Techcombank công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu với kết quả ấn tượng ở những hạng mục kinh doanh cốt lõi, tổng thu nhập hoạt động và lợi nhuận trước thuế tiếp tục tăng hơn 30% so với cùng kỳ năm.

Tài chính - 22/07/2024 12:55

Vàng miếng SJC bật tăng giá trở lại

Vàng miếng SJC bật tăng giá trở lại

Giá vàng miếng SJC sáng nay (18/7) bất ngờ tăng trở lại sau 45 ngày đứng im. Hiện, niêm yết quanh mức 78,5 - 80 triệu đồng/lượng (mua - bán). Trong khi đó, giá vàng nhẫn niêm yết giảm nhẹ, hiện ở mức 76,25 - 77,6 triệu đồng/lượng.

Tài chính - 18/07/2024 11:40

Ngân hàng Bưu điện Liên Việt chính thức đổi tên Ngân hàng Lộc Phát Việt Nam

Ngân hàng Bưu điện Liên Việt chính thức đổi tên Ngân hàng Lộc Phát Việt Nam

Ngân hàng Nhà nước vừa ban hành quyết định chính thức đổi tên thương mại của Ngân hàng TMCP Bưu điện Liên Việt thành Ngân hàng TMCP Lộc Phát Việt Nam.

Tài chính - 16/07/2024 06:30

Giá vàng nhẫn vượt vàng miếng SJC

Giá vàng nhẫn vượt vàng miếng SJC

Lần đầu tiên sau nhiều năm, giá vàng nhẫn 9999 đã vượt giá vàng miếng SJC niêm yết. Giá vàng trong nước hiện nay chỉ còn cách giá vàng thế giới hơn 3 triệu đồng/lượng.

Tài chính - 08/07/2024 08:44

Dự báo tỷ lệ nợ xấu tiếp tục tăng

Dự báo tỷ lệ nợ xấu tiếp tục tăng

Các tổ chức tín dụng nhận định rằng, mặt bằng rủi ro của khách hàng tiếp tục tăng trong quý II/2024; tỷ lệ nợ xấu/dư nợ tín dụng cũng sẽ tiếp tục tăng nhẹ.

Tài chính - 08/07/2024 06:30

Thách thức với lợi nhuận ngân hàng nửa cuối năm

Thách thức với lợi nhuận ngân hàng nửa cuối năm

Cầu tín dụng yếu trong hai quý đầu năm đã kìm hãm đà cải thiện của NIM ngân hàng. Với sự thúc đẩy của cơ quan quản lý, môi trường vĩ mô sáng hơn và việc tích cực tung ra các gói vay hấp dẫn, tín dụng được kỳ vọng cải thiện từ quý II, giúp nhà băng tăng NIM, giảm tỷ lệ nợ xấu.

Tài chính - 05/07/2024 13:15