Doanh thu tài chính: Nhìn từ trường hợp KDC, CII và AAA

KDC: Quý II ghi nhận doanh thu tài chính lớn

Quý II/2017, Công ty cổ phần Tập đoàn KIDO (KDC) ghi nhận doanh thu tài chính lớn sau khi hoàn thành nâng tỷ lệ sở hữu tại Tổng công ty Dầu thực vật Việt Nam - CTCP (Vocarimex, mã VOC) từ 24% lên 51%. Đây là thương vụ mà KDC đã theo đuổi từ 3 năm trước.

Theo Điều 15, Thông tư 202/2014/TT-BTC về “Nguyên tắc kế toán loại trừ khoản đầu tư của công ty mẹ vào công ty con trong giao dịch hợp nhất kinh doanh qua nhiều giai đoạn”, thì trước khi thực hiện việc loại trừ khoản đầu tư của công ty mẹ vào công ty con, kế toán phải thực hiện một số điều chỉnh đối với giá phí khoản đầu tư của công ty mẹ trên báo cáo tài chính hợp nhất.

Cụ thể, với trường hợp trước ngày công ty mẹ đạt được quyền kiểm soát, công ty con là công ty liên kết của công ty mẹ và đã được trình bày theo phương pháp vốn chủ sở hữu (là trường hợp của KDC - PV): Khi đạt được quyền kiểm soát, trên báo cáo tài chính hợp nhất công ty mẹ phải đánh giá lại giá trị khoản đầu tư theo giá trị hợp lý.

Phần chênh lệch giữa giá đánh giá lại và giá trị khoản đầu tư theo phương pháp vốn chủ sở hữu được ghi nhận vào báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh hợp nhất; phần chênh lệch giữa giá trị khoản đầu tư theo phương pháp vốn chủ sở hữu và giá gốc khoản đầu tư được ghi nhận trực tiếp vào các chỉ tiêu thuộc phần vốn chủ sở hữu của bảng cân đối kế toán hợp nhất.

Theo đó, trong báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2017 của KDC có khoản doanh thu tài chính 491 tỷ đồng, trong đó doanh thu phát sinh từ đánh giá lại tài sản là 248 tỷ đồng (đánh giá lại khoản đầu tư 24% cổ phần sở hữu của KDC tại VOC khi thực hiện việc hợp nhất báo cáo tài chính), phần còn lại liên quan đến thu nhập bằng tiền đến từ thu nhập tăng thêm của chuyển nhượng vốn của mảng bánh kẹo (160 tỷ đồng) và hoàn nhập chi phí tư vấn trích trước.

Nhờ khoản chênh lệch giữa giá vốn mua vào VOC và giá trị vốn chủ sở hữu tương ứng với sở hữu của KDC tại VOC, lũy kế 6 tháng đầu năm 2017, KDC đạt 446 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, hoàn thành 91% kế hoạch năm. Nếu loại bỏ khoản lợi nhuận này, quý II, KDC sẽ bị lỗ.

Chia sẻ về kết quả kinh doanh quý II/2017, KDC cho biết, công ty đang trong quá trình tái cấu trúc, có một số chi phí phát sinh một lần như chi phí tái cấu trúc, chi phí tích hợp hoạt động khi hợp nhất các công ty con, đầu tư vào cơ sở hạ tầng để phù hợp với mô hình kinh doanh mới.

Bên cạnh đó, KDC đầu tư phát triển thị trường, tìm kiếm, thương thảo hợp tác với đối tác trong và ngoài nước để mở rộng thị trường và ngành hàng cho các công ty con (KDC đang chuyển dần qua hoạt động theo mô hình holding, trong đó công ty mẹ đảm nhiệm vai trò hoạch định và quản trị chiến lược, quản trị rủi ro, tư vấn marketing và quảng bá thương hiệu, sản phẩm cho các công ty con - PV). Chẳng hạn, trong tháng 7/2017, KDC ký kết hợp tác thành công mua 50% cổ phần tại Công ty TNHH Chế biến thực phẩm Dabaco (Dabaco Food).

Theo đó, trong giai đoạn đầu, KDC chưa tạo ra được lợi nhuận tương ứng với chi phí đầu tư bỏ ra, dẫn đến phát sinh lỗ.

Trong quý II/2017, KDC đã hoàn thành việc đại chúng hóa Công ty cổ phần Thực phẩm đông lạnh KIDO Food (KDF) thông qua việc bán một phần cổ phần sở hữu tại KDF ra công chúng. Việc này đã giúp công ty mẹ KDC thu về một khoản tiền mặt và ghi nhận doanh thu tài chính gần 500 tỷ đồng.

CII: Giảm rồi nâng tỷ lệ sở hữu tại CEE

Công ty cổ phần Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (CII) đăng ký mua hơn 830.000 cổ phiếu Công ty cổ phần Xây dựng Hạ tầng CII (CII E&C, mã CEE) để nâng tỷ lệ sở hữu từ 49% lên 51%, thời gian thực hiện giao dịch từ ngày 18/5 đến 16/6/2017.

Trước khi CEE niêm yết (ngày 15/5/2017), CII đã thoái bớt vốn và giảm tỷ lệ sở hữu về mức 49%. Trong giai đoạn đăng ký chào mua, cổ phiếu CEE tăng giá đáng kể, đạt mức cao nhất là 33.300 đồng/cổ phiếu, thấp nhất là 24.700 đồng/cổ phiếu, trong khi giá tham chiếu trong phiên giao dịch đầu tiên là 22.300 đồng/cổ phiếu. Theo đó, dự đoán CII sẽ ghi nhận một khoản doanh thu tài chính trong quý II/2017 trên báo cáo tài chính hợp nhất khi đánh giá lại tài sản đầu tư vào CEE.

Trong quý I/2017, CII đã có khoản doanh thu hoạt động tài chính trên báo cáo tài chính hợp nhất gần 1.350 tỷ đồng, giúp công ty lãi sau thuế hơn 1.200 tỷ đồng. Khoản mục doanh thu tài chính này đến từ việc đánh giá lại 49% cổ phần LGC khi CII thực hiện thành công việc nâng tỷ lệ sở hữu tại LGC từ 49% lên 54% (trước đó, trong quý II/2015, CII đã chuyển nhượng một phần vốn tại LGC, giảm tỷ lệ sở hữu từ 54% xuống 49%).

Quay trở lại báo cáo tài chính hợp nhất quý I/2017, lợi nhuận gộp của CII là 41 tỷ đồng, trong khi chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp là 79 tỷ đồng. Như vậy, nếu không có doanh thu tài chính, CII sẽ ghi nhận lỗ thuần từ hoạt động kinh doanh.

Liệu CII có tiếp tục “giảm xuống rồi nâng lên tỷ lệ sở hữu tại công ty con” để có số liệu tài chính “đẹp”? Lãnh đạo CII cho biết, theo định hướng chiến lược đã được Đại hội đồng cổ đông thông qua, công ty sẽ luôn nắm giữ ít nhất 51% vốn điều lệ của LGC và CEE.

AAA: Dự đoán quý III sẽ có doanh thu tài chính lớn

Ngày 18/4/2017, Công ty cổ phần Nhựa và Môi trường Xanh An Phát (AAA) công bố thông tin về việc sẽ thoái vốn tại Công ty cổ phần Nhựa và Khoáng sản An Phát - Yên Bái (HII), với giá bán không dưới 20.000 đồng/cổ phiếu. Sau giao dịch, AAA giảm tỷ lệ sở hữu tại HII từ 51,47% xuống 35,29%.

Tuy nhiên, khi HII lên niêm yết (ngày 22/6), ngày 13/7, AAA thông báo về việc sẽ mua 2,15 triệu cổ phiếu HII, nhằm nâng tỷ lệ sở hữu lên 51,1%. Thời gian thực hiện vào tháng 8 - 9/2017, giá mua sẽ theo giá thị trường tại thời điểm giao dịch.

Diễn biến đáng chú ý là giá cổ phiếu HII ngày 13/7 là gần 27.000 đồng/cổ phiếu, gần đây dao động trên ngưỡng 28.000 đồng/cổ phiếu. Theo đó, có ý kiến cho rằng, có thể AAA đã bán cổ phiếu HII với giá rẻ và sắp tới sẽ phải mua lại với giá đắt hơn.

Trước diễn biến trên, đại diện AAA đã chia sẻ thông tin, công ty sẽ mua cổ phiếu HII với giá thị trường, nhưng không cao hơn 25.000 đồng/cổ phiếu. Để thực hiện việc này, AAA sẽ đề nghị Hội đồng quản trị HII tổ chức lấy ý kiến bằng văn bản cho phép AAA nâng sở hữu tại HII lên 51,1%, nhưng không thông qua chào mua công khai. Nếu tại thời điểm được phép mua, giá thị trường không thuận lợi, AAA sẽ không thực hiện kế hoạch mua cổ phiếu HII bằng mọi giá. Mặt khác, với việc nâng tỷ lệ sở hữu tại HII lên trên 51%, nhiều khả năng AAA sẽ hạch toán khoản đầu tư tại HII từ công ty liên kết thành công ty con trong quý III/2017. Với sự thay đổi này, nhiều khả năng AAA sẽ có một khoản doanh thu tài chính lớn do có khoản chênh lệch giữa giá vốn mua vào HII và giá trị vốn chủ sở hữu tương ứng với sở hữu của AAA tại HII.

Tuy nhiên, bản chất của khoản doanh thu tài chính trên chỉ hạch toán thuần về mặt kế toán, giúp nhà đầu tư có cái nhìn rõ hơn về quy mô tổng tài sản, nhưng doanh nghiệp không có dòng tiền vào từ khoản này. Nhà đầu tư có thể tạm “loại trừ” khoản mục này ra “ngoài bảng” để hiểu rõ hơn về kết quả kinh doanh trong kỳ của doanh nghiệp.

Lý giải về việc giảm tỷ lệ sở hữu tại HII xuống gần 35,3%, sau đó có kế hoạch mua lại cổ phiếu để nâng tỷ lệ sở hữu trên 51%, đại diện AAA cho biết, để phục vụ công tác đại chúng hóa và niêm yết cổ phiếu HII, công ty đã giảm sở hữu tại HII trong tháng 4/2017.

Việc thoái vốn này đã thu được dòng tiền và lợi nhuận, nhưng theo Thông tư 202/2014/TT-BTC, AAA chỉ được ghi nhận lợi nhuận này vào lợi nhuận giữ lại trên bảng cân đối kế toán của công ty. Để nâng cao lợi nhuận cho cổ đông công ty mẹ, Hội đồng quản trị AAA quyết định nâng tỷ lệ sở hữu tại HII lên 51,1%.

Theo các chuyên gia tài chính, việc hạch toán lợi nhuận trong các trường hợp nêu trên là hợp lý, nhưng nếu định giá doanh nghiệp trên cơ sở lợi nhuận bất thường này có thể khiến nhà đầu tư kỳ vọng cao hơn so với bản chất kết quả kinh doanh đạt được từ hoạt động chính của doanh nghiệp.

(Theo Đầu tư chứng khoán)