'Doanh nghiệp làm ăn thua lỗ mà bắt Nhà nước bù trừ là không hợp lý'

Sáng 28/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) (TNDN).

Tham gia ý kiến, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh, (đoàn Khánh Hòa) nêu quan điểm, cần xác định thời điểm doanh thu để tính thu nhập chịu thuế của hàng hóa được bán ra. Đối với khoản chi do DN có rủi ro về thuế, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật cần bổ sung không được trừ thuế tính từ khi gặp rủi ro nhằm bảo vệ quyền lợi của DN...

Về nguyên tắc, hóa đơn do DN có rủi ro về thuế, hóa đơn phát hành đều không hợp pháp. Cơ quan thuế sẽ yêu cầu người mua hàng loại toàn bộ chi phí liên quan đến các hóa đơn do DN có rủi ro về thuế, hóa đơn xuất ra trong tất cả các năm và tính nộp bổ sung số thuế còn thiếu. Đồng thời, người mua cũng sẽ bị truy cứu trách nhiệm khi giao dịch với các DN có rủi ro về thuế, hóa đơn.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, việc loại toàn bộ chi phí trong một thời gian dài như vậy chưa thật hợp lý, chưa thật phù hợp. Bởi vì nhiều DN ban đầu thành lập và có hoạt động hợp pháp sau một thời gian mới gặp khó khăn. Vậy cần căn cứ vào dữ liệu của cơ quan có thẩm quyền thu nhập để xác định được thời điểm có dấu hiệu rủi ro về thuế, hóa đơn và chỉ loại các chi phí liên quan đến hóa đơn xuất cho khoảng thời gian DN có rủi ro về thuế, hóa đơn.

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung quy định không được trừ chi phí của DN có rủi ro về thuế, hóa đơn theo thông báo của cơ quan thuế tính từ thời điểm phát sinh rủi ro về thuế hóa đơn. Vì việc bổ sung quy định này giúp cho người nộp thuế bớt thiệt hại khi có những giao dịch ngay tình với những DN gặp rủi ro về thuế, hóa đơn.

Tại điểm a khoản 1 Điều 9 dự thảo kuật, đại biểu Dương Văn Phước (đoàn Quảng Nam) đề nghị Ban soạn thảo xem xét, bổ sung chi phí được khấu trừ thuế thu nhập DN đối với chi phí hỗ trợ ngoài phương án giải phóng mặt bằng được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Theo đại biểu, hiện nay, chi phí này là một khoản chi rất lớn đối với các dự án có thu hồi đất. Việc không được khấu trừ Thuế TNDN vô hình chung đẩy giá vốn bất động sản lên cao, đồng thời, cũng phù hợp với quy định của Luật Đất đai năm 2024 đối với các dự án không thuộc trường hợp nhà nước thu hồi đất.

Nếu được, đại biểu đề nghị xem xét, bổ sung chi phí này được khấu trừ thuế, Ban soạn thảo quy định các điều kiện chặt chẽ để các DN thực hiện đảm bảo.

Đại biểu Nguyễn Thị Lệ (đoàn TP.HCM) nêu, về mức thuế TNDN tại Điều 10 của dự thảo luật vẫn giữ nguyên mức thuế suất DN phổ thông là 20%, vẫn còn cao so với các nước trong khu vực Đông Nam Á.

Đại biểu cho rằng, để khuyến khích, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp nói chung, nên cân nhắc giảm mức thuế TNDN phổ thông xuống khoảng 19%, tạo điều kiện môi trường thuận lợi hơn cho các DN phát triển, phục hồi sau giai đoạn hậu đại dịch.

Về các khoản chi không được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế tại khoản 2 Điều 9 dự thảo luật, đại biểu nhìn nhận, nếu bổ sung thêm quy định như dự thảo luật có thể gây khó khăn, bức xúc cho DN.

Hiện nay, nhiều DN bỏ rất nhiều chi phí đầu tư vào các dự án kinh doanh, nhưng vì lý do khách quan, sự kiện bất khả kháng mà dự án không sinh lời như kế hoạch đã đặt ra trước đó. Điều này là bất hợp lý và ảnh hưởng tiêu cực đến động lực đầu tư của DN khi họ vừa phải gánh chịu rủi ro không có doanh thu và vừa gánh rủi ro có thể không được khấu trừ thuế khi đầu tư dự án.

Vì vậy, đại biểu đề nghị bổ sung quy định về các trường hợp khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế của DN, giúp DN giảm bớt rủi ro khi đầu tư dự án…

Thuế TNDN ở Việt Nam vẫn ở mức thấp

Tiếp thu ý kiến đại biểu, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cảm ơn các đóng góp và tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận và khẳng định mục tiêu sửa đổi luật là đảm bảo sự đúng đắn, phù hợp và đảm bảo công bằng, hợp lý, thúc đẩy sự phát triển.

Thuế vẫn là nguồn thu chủ yếu của ngân sách Nhà nước (hiện nay đang bội chi tương đối lớn, mỗi năm bội chi 400.000 tỷ đồng). Trong khi đó, thời gian tới sẽ xây dựng các công trình hạ tầng trọng yếu, nên bội chi ngân sách và nợ công sẽ tăng lên.

Phó Thủ tướng cho biết, xu thế của thế giới hiện nay là đang thắt chặt chính sách tài khóa, tức là tăng thuế suất lên để đảm bảo sự vững mạnh của tài chính công. Tuy nhiên, với Việt Nam vừa trải qua đại dịch nên vẫn tiến hành giảm thuế để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển; so với nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á, thuế TNDN của Việt Nam ở mức thấp.

"Chúng ta không thể so với Singapore được, mặc dù họ chỉ có 670 km2 nhưng bình quân thu nhập quốc dân là 90.000 USD/đầu người, còn chúng ta chỉ hơn 4.000 USD", Phó Thủ tướng nói.

Dẫn chứng thêm, Phó Thủ tướng nêu, Thuế TNDN tại Philipines là 30%, Malaysia là 24% và các quốc gia khác cũng tính 25%. Từ đó, ông mong các đại biểu thông cảm và việc sửa đổi luật thuế cũng chỉ để đảm bảo công bằng, hợp lý để phát triển. Còn lĩnh vực ưu tiên phát triển mà cần hỗ trợ từ ngân sách thì phải có sự giám sát có hiệu quả, trách trường hợp mở ra mà mất kiểm soát.

"Về nguyên tắc đối với thuế TNDN, mọi khoản thu nhập của DN là thu nhập chịu thuế. Về DN nước ngoài không có địa chỉ thường trú tại Việt Nam nhưng có phát sinh các hoạt động tại Việt Nam có thu nhập thì phải nộp thuế TNDN. Thời gian qua, chúng ta đã thu được thuế từ các sàn thương mại điện tử, mua bán online…", Phó Thủ tướng cho hay.

Liên quan đến đền bù, giải phóng mặt được các đại biểu đề nghị được khấu trừ thuế, Phó Thủ tướng khẳng định, điều này không hợp lý, không đúng đắn. Bởi vì, thu hồi đất ở đây là do DN tự đền bù để kinh doanh thì phần doanh thu đó là của doanh nghiệp.

Còn về đầu tư rủi ro của DN cũng được đề nghị khấu trừ thuế, Phó Thủ tướng nêu rõ, DN đầu tư do cân nhắc không kỹ hoặc do nguyên nhân khác mà bị thua lỗ mà Nhà nước bỏ tiền ra để bù cho DN là không hợp lý.

"Mỗi DN phải chịu trách nhiệm về hành vi kinh doanh của mình và kết quả cuối cùng", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.