'Cần chấm dứt miễn thuế hàng hoá dưới 1 triệu đồng qua sàn thương mại điện tử'

Sáng 29/10, tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội thảo luận về dự Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT - sửa đổi).

4 - 5 triệu đơn hàng thương mại điện tử giá trị nhỏ mỗi ngày

Tại báo cáo giải trình, chỉnh lý, tiếp thu dự luật của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ nhiều ý kiến đề nghị thu thuế VAT đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ.

Có ý kiến đồng tình miễn thuế VAT đối với hàng hóa giá trị nhỏ song cần phân biệt các trường hợp, cụ thể đối với trường hợp kinh doanh thì phải thu thuế, đối với trường hợp hành lý mang theo của người xuất, nhập cảnh thì miễn thuế.

Có ý kiến đề nghị không bổ sung nội dung miễn thuế đối với hàng là tài sản di chuyển, hàng hóa mua bán, trao đổi của cư dân biên giới.

Quyết định 78/2010 của Thủ tướng Chính phủ cho phép hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ dưới 1 triệu đồng gửi qua dịch vụ chuyển phát nhanh được miễn thuế nhập khẩu và thuế VAT ở khâu nhập khẩu.

Điều này đã ảnh hưởng lớn đến hiệu quả thu thuế VAT (và cả thuế nhập khẩu) đối với các giao dịch mua bán hàng hóa trực tuyến trên các nền tảng thương mại điện tử.

Theo số liệu của Tổng công ty cổ phần Bưu chính viễn thông, tại thời điểm tháng 3-2023, hằng ngày đang có khoảng 4 - 5 triệu đơn hàng giá trị nhỏ được vận chuyển từ Trung Quốc về Việt Nam qua các sàn thương mại điện tử.

Hằng ngày trung bình có 45 - 63 triệu USD hàng giá trị nhỏ đã không được thu thuế nhập khẩu và thuế VAT.

Theo báo cáo về thương mại điện tử 9 tháng đầu năm 2024 của nền tảng số liệu thương mại điện tử Metric, các sản phẩm dưới 200.000 đồng đang chiếm hơn một nửa doanh số toàn thị trường thương mại điện tử Việt Nam; người Việt chi 1 tỉ USD mua hàng online mỗi tháng.

"Với hiệu lực của quyết định 78/2010, chúng ta đang thất thu thuế đối với một lượng lớn hàng hóa nhập khẩu trên các nền tảng thương mại điện tử", báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nêu rõ.

Theo báo cáo, hiện Chính phủ đang dự thảo nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua thương mại điện tử.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương ban hành nghị định và trước mắt cần chấm dứt ngay hiệu lực của quyết định 78/2010 để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, cơ sở pháp lý cho việc thu thuế với thương mại điện tử đang được sửa đổi trong dự Luật Thuế VAT.

Điều này sẽ làm tăng số thu về thuế VAT từ các hoạt động kinh doanh thương mại điện tử với hàng hóa.

Tổng giá trị hàng nhập qua thương mại điện tử hơn 800 tỷ đồng

Theo đại biểu Hoàng Minh Hiếu (đoàn Nghệ An), với sự phát triển của thương mại điện tử, hàng hóa có giá trị nhập khẩu có giá trị nhỏ có khối lượng ngày càng lớn.

"Số liệu thống kê vào thời điểm tháng 3/2023, mỗi ngày có từ 4 - 5 triệu đơn hàng nhập về Việt Nam qua sàn thương mại điện tử. Giá trị mỗi đơn hàng bình quân khoảng 200.000 đồng, tổng giá trị nhập khẩu đối với các hàng hóa giá trị nhỏ này mỗi ngày lên tới trên 800 tỉ đồng. Con số này không ngừng tăng lên khi Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh. Nếu xét về từng đơn hàng thì giá trị nhỏ, nhưng xét về tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu thì không hề nhỏ", ông Hiếu nhấn mạnh.

Do đó, nếu tiếp tục miễn thuế đối với loại hàng hóa này sẽ dẫn đến việc không thu được một lượng thuế khá lớn. Cùng với đó, ông Hiếu lo ngại có tình trạng "xé nhỏ" giá trị đơn hàng để tránh thuế.

"Nếu miễn thuế hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà sản xuất và ngành bán lẻ trong nước do hàng hóa nhập khẩu được hưởng nhiều lợi thế", ông Hiếu nêu vấn đề

Lợi thế trước hết là giá rẻ hơn so với hàng hóa trong nước khi họ không phải chịu thuế khi nhập khẩu. Đồng thời, do không phải thực hiện các nghĩa vụ thuế, nên việc thực hiện thủ tục hải quan đối với loại hàng hóa này cũng nhanh hơn, có tính cạnh tranh cao hơn. Thời gian gần đây, có một số sàn thương mại điện tử nước ngoài bán hàng với giá rất rẻ, rất cạnh tranh.

"Nếu không có các giải pháp kịp thời, sẽ ảnh hưởng rất lớn đến ngành sản xuất trong nước", đại biểu Hiếu lo ngại.

Về kinh nghiệm quốc tế, đại biểu Hoàng Minh Hiếu cho biết nhiều nước trên thế giới cũng đã bỏ quy định miễn thuế đối với hàng hóa có giá trị nhỏ được nhập khẩu qua các sàn thương mại điện tử.

Theo đó, Liên minh châu Âu từng áp dụng chính sách miễn thuế đối với hàng có giá trị dưới 150 euro, nhưng đã bãi bỏ từ 1/7/2021 với lý do chống thất thu thuế và đảm bảo công bằng trong kinh doanh. Bên cạnh đó, các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia, Indonesia cũng đã có những bước đi tương tự.

Từ những yếu tố nêu trên, đại biểu Hoàng Minh Hiếu đề nghị không miễn thuế đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị nhỏ. Theo ông Hiếu, Luật hiện hành và dự thảo Luật không quy định về vấn đề này nhưng việc miễn thuế đang được thực hiện theo Quyết định số 78 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ.

"Đây là điểm chưa phù hợp với chính sách do luật định, đề nghị cần quy định rõ trong Nghị quyết chung của kỳ họp Quốc hội này về việc cần sớm chấm dứt hiệu lực của Quyết định này", ông Hiếu nhấn mạnh.

Trước đó, trả lời báo chí ngày 24/10, đại biểu Trần Hoàng Ngân của đoàn TP.HCM nhận định, việc hàng hóa giá rẻ tràn vào Việt Nam qua các sàn thương mại điện tử nói trên đang đặt ra nhiều thách thức cho cơ quan quản lý nhà nước về thương mại.
Theo đại biểu Ngân, giá rẻ ở trên các sàn thương mại điện tử như Temu, Shein chưa hẳn do giá thành hạ nhờ sự tiến bộ của khoa học công nghệ, quy trình sản xuất, mà có thể do phía nhà bán hàng không phải chịu các loại thuế, hay nói cách khác là trốn thuế.
Khi các loại hàng hóa không phải đóng thuế, ồ ạt đổ vào Việt Nam với giá rẻ, sẽ tác động đến các ngành sản xuất trong nước, gây nên sự thiếu công bằng đối với các doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật về thuế, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ và vừa.
"Thương mại điện tử giúp người dân dễ tiếp cận trong mua hàng, nhưng cũng đặt ra các vấn đề về thất thu thuế, thiếu công bằng trong sản xuất kinh doanh", ông Ngân nhấn mạnh.
Mặc dù thương mại điện tử là xu thế của thời đại, Việt Nam không thể đứng ngoài, song ông Ngân cho rằng, việc thiếu kiểm tra, giám sát, chưa có đầy đủ các quy định để quản lý thương mại điện tử có thể gây thiệt hại lớn cho kinh tế - xã hội trong nước.
"Chúng ta khuyến khích thương mại điện tử nhưng có phải kiểm soát chặt chẽ để chống gian lận thương mại, trốn thuế, đảm bảo sự công khai, minh bạch, tạo sự công bằng đối với sản xuất nội địa", vị đại biểu đoàn TP.HCM nêu quan điểm.