'Bẫy nợ' từ các dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc - Bài 1: Ethiopia đứng trước nguy cơ vỡ nợ
Ethiopia đang đàm phán lại các khoản nợ hàng tỷ USD vay của Trung Quốc cho dự án đường sắt kết nối quốc gia châu Phi với nước láng giềng Djibouti, nhằm tránh trường hợp vỡ nợ liên quan tới sáng kiến "Vành đai, con đường" của Bắc Kinh.

Dự án tuyến đường sắt Addis Ababa - Djibouti. Ảnh: BBC
Dự án tuyến đường sắt trên cao Addis Ababa Light Rail Transit (AALRT)
Việc xây dựng trên tuyến đường sắt trên cao Addis Ababa Light Rail Transit (AALRT) bắt đầu vào tháng 12/2011 sau khi đảm bảo nguồn vốn từ Ngân hàng Eximbank Trung Quốc (Export-Import Bank of China).
Tổng vốn đầu tư của tuyến đường sắt này là 475 triệu USD, 85% trong số đó được chi trả bởi một khoản vay ưu đãi từ Ngân hàng Exim. Phải mất 3 năm để China Railway Engineering Corporation (CREC) hoàn thành hai tuyến dài 34,4 km. Hoạt động thử nghiệm bắt đầu vào tháng 2/2015, sau đó 2 tuyến này được đưa vào hoạt động lần lượt vào tháng 9 và tháng 11 cùng năm.
Theo các số liệu chính thức, hệ thống này phục vụ trung bình 105.000-110.000 hành khách hàng ngày trong 14 tháng đầu tiên. Vé hiện có giá từ 2 đến 6 birr (0,08 - 0,20 USD) tùy thuộc vào khoảng cách của chuyến đi.
Kế hoạch ban đầu là giảm bớt lưu lượng giao thông ở thủ đô, nhưng theo những quan chức tại nước này, tuyến đường sắt AALRT đã không đạt được mục tiêu này. Chỉ có thể phục vụ tối đa khoảng 110.000 hành khách hàng ngày trong một thành phố với 6-7 triệu dân đã thể hiện sự hạn chế của tuyến đường sắt trên cao.
Hiện tại, giá vé tàu tương đương với chi phí đi xe buýt, nhưng tuyến đường sắt trên cao lại quá tải và chỉ có thể đến một số khu vực nhất định của thành phố. Nhiều quan chức nước này cho rằng nên gia tăng số lượng tàu điện, nhưng theo truyền thông địa phương, hệ thống này vốn bị hạn chế vì vấn đề điện.
Elias Kassa, giáo sư khoa học đường sắt tại Đại học Khoa học và Công nghệ Na Uy, đã nói rằng các nhà quy hoạch đã thất bại trong việc tích hợp hệ thống đường sắt trên cao mới với hệ thống xe buýt có sẵn.
Đường sắt trên cao Addis Ababa Light Rail Transit (AALRT) được hỗ trợ bởi một khoản vay của Trung Quốc, được xây dựng bởi một công ty Trung Quốc và hoạt động bằng tàu điện do Trung Quốc sản xuất.
Và tất nhiên, chẳng mấy chốc họ sẽ phải bắt đầu trả lại khoản vay cho Trung Quốc, với một dự án hầu như không tạo ra lợi nhuận. Chủ sở hữu, Tập đoàn Đường sắt Ethiopia, cho biết tuyến đường sắt trên cao có thu nhập hàng ngày khoảng 400.000 birr (14.000 USD).
Hệ thống được vận hành bởi một công ty Trung Quốc, Shenzhen Metro Group. Tập đoàn này đã được bàn giao điều hành vào tháng 12/2014 với hợp đồng trị giá 100 triệu USD trong ba năm (bắt đầu từ quý 1/2015 và chấm dứt vào tháng 8/2018 đi kèm với các điều khoản về đào tạo nhân sự địa phương để có thể tiếp quản hoạt động sau tháng 8/2018).
Tuy nhiên, việc kiểm soát vé tại đây lại khá lỏng lẻo. Nhiều người mua vé nhưng dường như không được yêu cầu xuất trình vé. Năm 2016, đơn vị quản lý dự định đưa vào hệ thống vé điện tử để quản lý việc thu tiền nhưng hệ thống này tính tới đầu 2019 vẫn chưa hoạt động. Đơn vị quản lý vẫn phải yêu cầu bù lỗ hàng triệu birr để trang trải chi phí quản lý và mua thiết bị thay thế. Dự án đường sắt trên cao Addis Ababa Light Rail Transit (AALRT) được cho là không thể có tiền trả nợ.
Hãng vận tải đường sắt Addis Ababa (AA-LRT) thông báo rằng họ đang chờ phản hồi của chính quyền thành phố Addis Ababa về các yêu cầu trợ cấp ngân sách lên tới 1,5 tỷ birr để trang trải chi phí cho phụ tùng và chi phí quản lý.
Theo các quan chức của LRT, trừ khi chính quyền thành phố công bố số tiền trợ cấp được yêu cầu, hệ thống vận chuyển sẽ gặp phải những thách thức khi cung cấp dịch vụ.
Dự án tuyến đường sắt Addis Ababa - Djibouti
Tuyến đường sắt Addis Ababa - Djibouti là tuyến đường sắt quốc tế đóng vai trò xương sống của mạng lưới đường sắt quốc gia mới của Ethiopia. Tuyến đường sắt này đã được khánh thành vào đầu năm 2018. Tuyến đường sắt này dài 759 km, nối liền Addis Ababa, thủ đô Ethiopia với cảng biển đa chức năng Doraleh nằm ở phía tây của nước láng giềng Djibouti.
Tuyến đường sắt thuộc sở hữu của chính phủ Djiboutian (ở Djibouti) và chính phủ Ethiopia (ở Ethiopia). Tại Ethiopia, Tập đoàn Đường sắt Ethiopia thuộc sở hữu nhà nước đại diện cho chủ sở hữu của tuyến đường sắt này.
Ethio-Djibouti Standard Gauge Rail Transport S.C., một công ty liên doanh giữa hai quốc gia có trụ sở tại Addis Ababa, được thành lập vào năm 2017 để vận hành đường sắt. Nó thuộc sở hữu của chính phủ Ethiopia (75% cổ phần) và Djibouti (25% cổ phần). Công ty hiện đang chiếm một vai trò hành chính, nhưng nó sẽ tiếp quản các hoạt động đường sắt vào đầu năm 2024.
Trong khi đó, từ 2018 cho tới 2024, mọi hoạt động trên tuyến đường sắt mới sẽ do China Railway Group Limited (CREC) and the China Civil Engineering Construction Corporation (CCECC) điều hành. Trong thời gian này, các công ty sẽ đào tạo nhân viên địa phương để họ có thể tiếp quản các hoạt động đường sắt khi kết thúc thời gian hoạt động ban đầu.
Một cuộc khảo sát về các dự án đường sắt Đông Phi của chính phủ Nhật Bản vào đầu năm 2017 cho thấy chi phí thực tế của tuyến đường sắt Addis Ababa - Djibouti là khoảng 5,2 triệu USD mỗi km, dẫn đến tổng chi phí khoảng 4,5 tỷ USD. Con số này cao hơn khoảng 30% so với dự kiến ban đầu.
Dự án này có các khoản vay với tổng trị giá 3 tỷ USD từ Ngân hàng Exim của Trung Quốc, với 2,4 tỷ USD sẽ được chuyển đến khu vực đường sắt của Ethiopia và số dư sẽ được chi tiêu ở Djibouti. Các khoản vay bổ sung đã được hỗ trợ từ Ngân hàng Phát triển Trung Quốc và Ngân hàng Công thương Trung Quốc.
Theo SCMP, chính phủ Addis Ababa và Bắc Kinh đã có những cuộc đàm phán để tái cấu trúc các khoản nợ liên quan tới dự án đường sắt kết nối với Djibouti. Trong đó, Ethiopoa mong muốn Trung Quốc giãn nợ hoặc xóa nợ khi cuộc khủng hoảng COVID-19 đang làm nền kinh tế Ethiopia càng trở nên khó khăn và đứng trước nguy cơ vỡ nợ.
- Cùng chuyên mục
Thu hút giới tinh hoa nhờ chính sách visa và ưu đãi thuế
New York, London, Paris hay Tokyo vẫn là điểm đến hàng đầu của giới siêu giàu và các cá nhân có giá trị tài sản lớn. Tuy nhiên, trong làn sóng chuyển dịch hiện nay, nhiều thành phố mới đang dần thu hút dòng vốn đầu tư của giới siêu giàu nhờ chính sách visa đầu tư, ưu đãi thuế và môi trường sống thân thiện.
Đầu tư - 11/06/2025 17:14
Tên mới, chủ cũ tại khu du lịch nghìn tỷ ven biển Hà Tĩnh
UBND tỉnh Hà Tĩnh vừa chấp thuận điều chỉnh chủ trương đầu tư, chấp thuận nhà đầu tư thực hiện Dự án khu du lịch sinh thái biển Xuân Hội.
Đầu tư - 11/06/2025 11:07
Đà Nẵng xác định lại giá đất tại khu đô thị hơn 4.400 tỷ của Trung Nam
Khu đất thuộc khu vực dự án Golden Hills (TP. Đà Nẵng) của CTCP Trung Nam được mời thầu tư vấn xác định giá đất giai đoạn tháng 3/2019.
Đầu tư - 11/06/2025 06:49
Ra mắt trung tâm AI R&D, Qualcomm sẽ tiếp tục đầu tư thêm vào Việt Nam
Ngày 10/6, Qualcomm chính thức ra mắt AI R&D mới tại Việt Nam, bước đi tiếp nối thương vụ sáp nhập bộ phận nghiên cứu mảng AI tạo sinh của VinAI.
Đầu tư - 11/06/2025 06:43
Ông lớn Thái SCG thâu tóm toàn bộ Nhựa Duy Tân, hé lộ bức tranh tài chính
Với thương vụ mới nhất, Công ty SCG Packaging (SCGP) sở hữu 100% cổ phần của Nhựa Duy Tân, củng cố vị thế tại Việt Nam ở ngành bao bì.
Đầu tư - 10/06/2025 17:05
Quốc gia có hệ thống đường sắt cao tốc dài thứ 2 thế giới sẵn sàng hợp tác với Việt Nam
Hai Thủ tướng khẳng định lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư là một trong những trụ cột quan trọng trong mối quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - Tây Ban Nha.
Đầu tư - 10/06/2025 10:41
Vẫn chưa có Siri hỗ trợ AI, 'cá nhân hóa hơn' từ Apple
Tại Hội nghị các nhà phát triển toàn cầu năm nay (WWDC 25), Apple đã công bố một loạt các bản cập nhật cho hệ điều hành, dịch vụ và phần mềm của mình, bao gồm giao diện mới được gọi là 'Liquid Glass' và quy ước đặt tên thương hiệu được đổi mới.
Công nghệ - 10/06/2025 10:16
Phát triển nhà ở cho người già liệu có thực sự tiềm năng?
Trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn già hóa dân số nhanh, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cho biết, mô hình nhà ở dành cho người cao tuổi hứa hẹn sẽ là loại hình tiềm năng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, phát triển phân khúc chỉ dành riêng cho đối tượng này là điều khó khả thi.
Đầu tư - 10/06/2025 09:16
Mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành có thể hoàn thành sau 14 tháng
Nếu được áp dụng hình thức công trình xây dựng khẩn cấp và các cơ chế đặc thù khác, việc mở rộng gần 22 km cao tốc TP.HCM - Long Thành từ 4 làn xe lên 8-10 làn xe có thể cơ bản hoàn thành sau 14 tháng thi công.
Đầu tư - 10/06/2025 09:12
Thị trường sôi động – Đâu là cơ hội đầu tư đáng chú ý trong tháng 6?
VN-Index tăng mạnh 8,67% trong tháng 5, đánh dấu mức phục hồi ấn tượng nhất từ đầu năm 2025. Dòng tiền trở lại mạnh mẽ, nhóm ngân hàng, bất động sản, vật liệu xây dựng và xuất khẩu nổi lên là tâm điểm đầu tư trong tháng 6.
Đầu tư thông minh - 09/06/2025 22:29
Cần kết nối doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp FDI
Sở Tài chính TP. Huế cho rằng, cần tăng cường kết nối doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp FDI, kết nối các doanh nghiệp FDI với doanh nghiệp nội địa tại các khu công nghiệp, khu kinh tế.
Đầu tư - 09/06/2025 21:52
Thành Phương QT cùng đối tác làm dự án cụm công nghiệp hơn 385 tỷ ở Quảng Trị
CTCP Bất động sản Thành Phương QT và công ty TNHH Xây dựng Nguyên Hưng vừa được tỉnh Quảng Trị lựa chọn thực hiện dự án Cụm công nghiệp Cam Thành mở rộng.
Đầu tư - 09/06/2025 16:57
Mở rộng cao tốc Bắc - Nam: Cú 'bắt tay' của các ông lớn giao thông
Tới nay đã có ít nhất 4 doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực giao thông đề xuất được tham gia đầu tư mở rộng dự án cao tốc Bắc - Nam phía đông.
Đầu tư - 09/06/2025 07:00
Quảng Nam 'chuyển mình' phát triển khu công nghiệp xanh
Quảng Nam đang đẩy mạnh phát triển các khu công nghiệp (KCN) xanh, nhằm tạo nền tảng phát triển bền vững, góp phần xây dựng tương lai xanh cho tỉnh và khu vực.
Đầu tư - 08/06/2025 16:54
Lộ diện 'ông trùm' cụm công nghiệp ở Bình Định
Công ty TNHH Thiên Hưng Mỹ Thọ đang đầu tư loạt dự án hạ tầng cụm công nghiệp trên địa bàn các huyện, thị xã tại Bình Định. Tổng vốn đầu tư các dự án trên lên đến cả nghìn tỷ đồng.
Đầu tư - 08/06/2025 06:48
Quảng Ninh đặt mục tiêu thu hút dòng vốn Nhật Bản thế hệ mới
Quảng Ninh vừa ghi dấu ấn tại Nhật Bản với Diễn đàn hợp tác đầu tư 2025, thu hút hàng trăm doanh nghiệp và mở ra nhiều cơ hội hợp tác chiến lược.
Đầu tư - 07/06/2025 10:59
- Đọc nhiều
-
1
Ai hưởng lợi nếu đánh thuế bất động sản?
-
2
Phát triển nhà ở cho người già liệu có thực sự tiềm năng?
-
3
Chính phủ yêu cầu làm rõ nguyên nhân tăng giá bất động sản
-
4
Mối liên hệ giữa gia tộc Chearavanont giàu thứ nhì ở châu Á và C.P Việt Nam
-
5
Quốc gia có hệ thống đường sắt cao tốc dài thứ 2 thế giới sẵn sàng hợp tác với Việt Nam
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 3 week ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 3 week ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago