Bài học từ thị trường chứng khoán phái sinh Trung Quốc
Đi vào hoạt động từ ngày 10/8/2017, tuy sản phẩm còn hết sức nghèo nàn nhưng hoạt động đầu cơ đang diễn ra mạnh trên thị trường phái sinh của Việt Nam, tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Nhadautu.vn xin giới thiệu bài viết về thị trường chứng khoán phái sinh Trung Quốc trong thời kỳ đầu để bạn đọc tham khảo.

TTCK phái sinh được cho là tội đồ của sự lao dốc của thị trường chứng khoán Trung Quốc hồi năm 2015
Loại hợp đồng tương lai chỉ số đầu tiên của Trung Quốc được thiết kế dựa trên bộ chỉ số CSI 300 mô phỏng chỉ số chứng khoán của sàn giao dịch chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến.
Lúc đầu giới chức Trung Quốc nhận định rằng việc đưa vào vận hành thị trường chứng khoán phái sinh là sẽ một bước ngoặt giúp ổn định thị trường chứng khoán Trung Quốc và đưa thị trường chứng khoán nước này từ một thị trường chứng khoán mới nổi trở thành một thị trường chứng khoán phát triển. Tuy nhiên, lo sợ trước rủi ro lớn của thị trường chứng khoán phái sinh nên chính phủ nước này đã đưa ra những qui định để hạn chế nhà đầu tư cá nhân tham gia vào thị trường này.
Ở thời điểm năm 2010, nhà quản lý thị trường nhận định rằng ưu tiên hàng đầu của họ vào lúc đó là ngăn ngừa rủi ro. “Sản phẩm chứng khoán phái sinh kiểu hợp đồng tương lai là một con dao hai lưỡi. Đây không những là một công cụ để quản lý rủi ro mà còn là nguồn cơn của những rủi ro, trừ trường hợp công cụ này được sử dụng một cách đúng đắn’, cơ quan quản lý thị trường chứng khoán Trung Quốc nhận định.
Để hạn chế tình trạng đầu cơ trên thị trường này, Trung Quốc đã đưa ra một loạt những qui định rất nghiêm ngặt. Chẳng hạn, các nhà đầu tư cá nhân phải vượt qua một kỳ thi đầy thách thức được miêu tả chẳng khác gì việc thi lấy bằng lái xe ở Anh. Họ cũng phải đạt được một loạt các tiêu chí tối thiểu như: kiến thức cơ bản về tài chính, đầu tư chứng khoán; lịch sử tín dụng; mức lương tháng và tài sản có tính thanh khoản cao. Vào thời điểm khởi đầu đó, để mở một tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh nhà đầu tư cá nhân phải nộp vào tài khoản chứng khoán tối thiểu 500.000 Nhân dân tệ (khoảng 73.000 USD vào thời điểm đó). Nhà đầu tư cũng phải chứng minh được rằng họ đã thực hành được ít nhất 20 giao dịch chứng khoán phái sinh (ở đây là hợp đồng tương lai) giả định hoặc thực hiện giao dịch ít nhất 10 hợp đồng tương lai hàng hóa trong vòng 3 năm trước đó. Ngoài ra nhà đầu tư phải ký quỹ từ 15-18% giá trị hợp đồng tùy thuộc vào từng loại hợp đồng.
Sở dĩ Trung Quốc đưa ra những qui định nói trên là nhằm để hạn chế sự tham gia của các nhà đầu tư cá nhân - những người được coi là tác nhân chính gây ra sự biến động mạnh của thị trường. Hầu hết những nhà đầu tư này là những người đầu cơ. Cần lưu ý rằng, có khoảng 90% nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Trung Quốc là nhà đầu tư cá nhân - tương tự như tình hình đang diễn ra trên thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.
Kết quả là, sau hai tuần đi vào hoạt động có khoảng 6.000 tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh được mở. Một điểm rất đáng chú ý là hầu hết chủ tài khoản này là những người đã có kinh nghiệm đầu tư vào hợp đồng hàng hóa tương lai. Thận trọng hơn, chính phủ Trung Quốc còn cấm các nhà đầu tư nước ngoài được đầu tư trên thị trường này. Ngoài ra, những qui định về chuyển ngoại tệ ra nước ngoài của Trung Quốc ở thời điểm đó cũng hết sức nghiêm ngặt.
Tuy được qui định chặt chẽ như vậy nhưng thị trường chứng khoán phái sinh của Trung Quốc đã gần như sụp đổ vào quí IV năm 2015, cùng với sự lao dốc của thị trường chứng khoán cơ sở nước này. Trước đó Trung Quốc có thị trường chứng khoán phái sinh được coi là ‘sống động’ nhất thế giới. Chẳng hạn, vào hồi tháng 7/2015 mỗi ngày trung bình có tới 1,7 triệu hợp đồng tương lai được giao dịch, trong khi con số này tại thị trường S&P 500 future tại sàn giao dịch chứng khoán Chicago của Mỹ ở thời điểm đó chỉ là 1,5 triệu hợp đồng mỗi ngày.
Ở thời điểm đen tối của thị trường chứng khoán Trung Quốc hồi tháng 9/2015 (hơn 2 tháng sau thời điểm thị trường bắt đầu lao dốc), trung bình mỗi ngày chỉ có gần 130.000 hợp đồng tương lai được giao dịch, giảm 92% so với thời điểm thị trường sôi động.
Để xử lý khủng hoảng, Trung Quốc đã đưa ra một loạt những qui định thắt chặt hơn, đặc biệt là những qui định có mục đích làm cho chi phí giao dịch của hợp đồng tương lai đắt đỏ hơn. Chẳng hạn, đầu tháng 9/2015, Sở giao dịch Hợp đồng tương lai Thượng Hải đã nâng mức ký quỹ yêu cầu đối các giao dịch đặt cược vào chiều biến động của hợp đồng tương lai (phân biệt với các giao dịch phòng hộ rủi ro cho vị thế chứng khoán cơ sở bằng hợp đồng tương lai) từ 10% lên 40%.
Đồng thời, nhà đầu tư không sử dụng hợp đồng tương lai cho mục đích phòng ngừa rủi ro chỉ được mở 10 hợp đồng mỗi ngày để hạn chế số lượng giao dịch trong ngày. Con số này sau đó được nâng lên thành 20 hợp đồng vào hồi đầu năm 2017.
Trước đó, thị trường tương lai trái phiếu chính phủ của Trung Quốc cũng đã sụp đổ hồi năm 1995 sau hai năm đi vào hoạt động do bị lũng đoạn bởi giới đầu cơ do thiếu những qui định chặt chẽ để kiểm soát hoạt động này.
Đối tượng tham gia trên thị trường chứng khoán Việt Nam, trong đó có thị trường chứng khoán phái sinh, hiện có đặc điểm tương tự thị trường chứng khoán Trung Quốc. Hiện tại hiện tượng đầu cơ đang diễn ra mạnh trên thị trường chứng khoán phái sinh của Việt Nam. Vì vậy, thiết nghĩ cơ quan quản lý thị trường cần sớm có những giải pháp để bình ổn và phát triển thị trường một cách lành mạnh, tránh đi vào vết xe đổ của thị trường chứng khoán Trung Quốc năm 2015.
- Cùng chuyên mục
Tín dụng TP.HCM tăng 3,89%
Đến cuối tháng 5/2025, tổng dư nợ tín dụng trên địa bàn TP.HCM đạt hơn 4,1 triệu tỷ đồng, tăng 3,89% so với cuối năm 2024 và tăng 13,64% so với cùng kỳ.
Tài chính - 20/06/2025 14:52
Đạm Cà Mau chuẩn bị chi hơn 1.000 tỷ đồng trả cổ tức
Ngay sau cuộc họp ĐHĐCĐ thường niên 2025, Đạm Cà Mau triển khai phương án chia cổ tức tiền mặt tỷ lệ 20% cho cổ đông, giữa tháng 7 sẽ thực hiện thanh toán.
Tài chính - 19/06/2025 15:02
Vietcap và VNDirect bị VSDC ‘tuýt còi’ vì sửa lỗi sau giao dịch nhiều lần
Vietcap bị VSDC đình chỉ hoạt động lưu ký chứng khoán trong 3 ngày, VNDirect bị khiển trách do nhiều lần sửa lỗi sau giao dịch trong tháng 5.
Tài chính - 19/06/2025 14:45
Top cổ phiếu tăng/giảm mạnh nửa đầu năm
10 mã tăng mạnh nhất sàn HoSE trong năm 2025 có sự xuất hiện của bộ đôi VIC (116,28%) và VHM (74%). Đây cũng là hai cổ phiếu ảnh hưởng tích cực nhất với VN-Index khi đóng góp lần lượt 43,9 điểm và 26,91 điểm.
Tài chính - 19/06/2025 07:39
Dự án ‘sống còn’ Aqua City của Novaland hoàn tất gỡ vướng pháp lý
Dự án Aqua City của Novaland vừa hoàn tất gỡ vướng pháp lý sau 3 năm. Đây là tín hiệu tích cực nối dài chuỗi gỡ khó cho các dự án của tập đoàn.
Tài chính - 18/06/2025 14:56
Đàm phán thuế quan đang đến hồi kết, nhà đầu tư nên hành động thế nào?
Kết quả đàm phán thuế quan là ẩn số, nhà đầu tư cần quản trị danh mục hợp lý, thay vì dự đoán thị trường thì nên tập trung vào chọn cổ phiếu.
Tài chính - 18/06/2025 14:01
HHS chính thức trở thành công ty mẹ Bất động sản CRV
Với việc mua vào thành công gần 50,1 triệu cổ phần HHS Capital, HHS đã nâng tỷ lệ sở hữu tại Bất động sản CRV lên 51,03% kể từ ngày 18/6/2025.
Tài chính - 18/06/2025 09:02
Gọi tên cổ phiếu bán lẻ khi giảm VAT đến hết năm 2026
Triển vọng cổ phiếu bán lẻ đang được củng cố bởi tiêu dùng tăng khi giảm thuế VAT cùng các giải pháp khác của Chính phủ hay việc thanh lọc hàng giả, hàng nhái.
Tài chính - 18/06/2025 07:00
Doanh nghiệp chưa đại chúng nợ quá 5 lần vốn không được phát hành trái phiếu
Quốc hội vừa thông qua quy định yêu cầu doanh nghiệp chưa đại chúng muốn phát hành trái phiếu riêng lẻ thì nợ phải trả không được vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu.
Tài chính - 17/06/2025 11:25
TCH lần thứ 2 gọi vốn từ cổ đông sau 10 năm niêm yết
Mục tiêu huy động vốn của TCH là để rót vào 2 dự án lớn gồm Hoàng Huy Green River và tòa nhà chung cư H2 thuộc Hoang Huy Commerce, tổng đầu tư 6.249 tỷ.
Tài chính - 17/06/2025 09:32
Xếp hạng tín nhiệm giúp củng cố niềm tin thị trường
Sự xuất hiện của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm nội địa với tiêu chuẩn toàn cầu như VIS Rating sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển của ngành xếp hạng tín nhiệm, cũng như hoàn thiện cơ sở hạ tầng thị trường tài chính.
Tài chính - 17/06/2025 07:00
Tập đoàn CRV lên kế hoạch lãi 'khủng', dự kiến lên sàn HoSE nửa cuối năm 2025
Tập đoàn CRV lên kế hoạch lãi đậm 1.600 tỷ - 2.000 tỷ đồng cho 2025 và 2026. Doanh nghiệp kỳ vọng niêm yết trên HoSE trong quý III và IV.
Tài chính - 16/06/2025 16:24
CEO Đạm Cà Mau: Xung đột Iran và Israel sẽ khiến giá phân bón tăng
CEO Đạm Cà Mau tiết lộ lượng hàng công ty chốt đơn bán đã vượt sản lượng, nửa cuối năm tiếp tục khả quan, đảm bảo hoàn thành kế hoạch năm.
Tài chính - 16/06/2025 15:39
Thêm 2 cổ phiếu chuẩn bị rời sàn HoSE
Vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ công bố thông tin, cổ phiếu PSH và KPF bị HoSE đưa ra quyết định xem xét hủy niêm yết bắt buộc.
Tài chính - 15/06/2025 08:10
Phú Tài giữ mức cổ tức 25% năm thứ hai
CTCP Phú Tài sẽ chi hơn 100 tỷ đồng để trả cổ tức còn lại năm 2024. Với việc đã tạm ứng 10% trước đó, tổng cổ tức doanh nghiệp chi trả đạt 25% và năm thứ hai duy trì tỷ lệ này.
Tài chính - 14/06/2025 11:52
Đầu tư thế nào trong bối cảnh chứng khoán có nhiều biến động?
Sau một giai đoạn phục hồi tốt từ phiên "đáy" của năm 2025 (9/4/2025), VN-Index trong giai đoạn gần đây đang rơi vào trạng thái điều chỉnh với 6/8 phiên giảm điểm tính từ phiên 4/6 đến 13/6.
Tài chính - 14/06/2025 06:45
- Đọc nhiều
-
1
TP.HCM: Giá nhà cao khiến sức mua yếu
-
2
Bất chấp bất ổn, dòng vốn FDI vào Việt Nam 'rất tích cực'
-
3
FDI chưa tạo giá trị gia tăng cao, chủ yếu là lắp ráp và gia công
-
4
Bí thư Hải Dương làm Phó Tổng Thường trực Thanh tra Chính phủ
-
5
Quốc hội dời lịch thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng
Đáng đọc
- Đáng đọc
Tổng Bí thư Tô Lâm: 'Bộ tứ trụ cột' để giúp đất nước cất cánh
Sự kiện - Update 1 month ago
Thủ tướng: Cần truyền cảm hứng cho doanh nhân cống hiến vì đất nước
Sự kiện - Update 1 month ago
Chuyên gia: Không nên quá ‘hoảng loạn’ với con số thuế 46% từ Mỹ
Tài chính - Update 2 month ago