Việt Nam đã nổi lên như một người thụ hưởng lớn trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung. Một thỏa thuận mới đang củng cố vị trí đặc quyền của Hà Nội, theo CNBC.

Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) hôm Chủ nhật đã ký một thỏa thuận thương mại đầu tiên sẽ loại bỏ 99% thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam vào khối EU.  Trong khi đó, chính phủ Hoa Kỳ đang phát đi tín hiệu rằng họ có thể loại bỏ các nhượng bộ về thương mại đối với Hà Nội.

Khi cuộc chiến thuế quan giữa Mỹ và Trung Quốc đang diễn ra căng thẳng, nhiều quốc gia lo lắng về những tác động tiêu cực. Tuy nhiên, thỏa thuận thương mại Việt Nam - EU đang chứng minh rằng Hà Nội đã sẵn sàng trở thành một trong những quốc gia hưởng lợi lớn.

Và mặc dù Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây đã phát đi tín hiệu rằng Việt Nam có thể là mục tiêu thuế quan lớn tiếp theo của ông, thỏa thuận thương mại mới này có thể sẽ cung cấp thêm một bước đệm kinh tế cho quốc gia Đông Nam Á. Trên thực tế, Liên minh châu Âu đã mô tả Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU là một thỏa thuận thương mại tự do tham vọng nhất từng được ký kết với một quốc gia đang phát triển.

Brian Harding - Phó Giám đốc và là thành viên tại Chương trình Đông Nam Á thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nói: "Từ viễn cảnh của Việt Nam, việc tăng cường tiếp cận thị trường EU sẽ không thể diễn ra đủ nhanh". 

Việt Nam hiện nay là đối tác thương mại lớn thứ 16 của EU và là đối tác lớn thứ hai của EU trong các nước Đông Nam Á - theo Ủy ban châu Âu. Năm 2018, Việt Nam xuất khẩu 42,5 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ sang EU. Giá trị nhập khẩu từ EU đạt 13,8 tỷ USD theo dữ liệu chính thức. 

EVFTA được kỳ vọng sẽ thúc đẩy xuất khẩu của EU sang Việt Nam thêm 15,28% và tăng xuất khẩu của Việt Nam vào EU thêm 20%. 

Đó sẽ là sự bổ sung mới nhất cho Hà Nội, tăng số lượng trái phiếu mạnh với hệ thống giao dịch toàn cầu.

Harding giải thích: "Việt Nam đang thực hiện những bước đi đặc biệt để tăng tốc độ phát triển kinh tế bằng cách thực hiện những cải cách nội địa khó khăn và tích cực tìm kiếm thị trường mới. Đất nước này hiện giờ đã có quyền tiếp cận ưu tiên vào EU, Canada, Mexico", và do đó Harding dự kiến sẽ có "tăng trưởng cao hơn nữa trong xuất khẩu Việt Nam vào các nền kinh tế này". 

Việt Nam đã được xem là quốc gia hưởng lợi lớn nhất từ dòng dịch chuyển đầu tư do căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc. Báo cáo tháng 6 của Nomura - một ngân hàng đầu tư Nhật Bản, ước tính rằng Việt Nam đã có được 7,9% tăng trưởng GDP từ các doanh nghiệp mới chuyển đến trong bối cảnh cuộc chiến thuế tiếp diễn. 

Đặc biệt, các sản phẩm đã gia tăng kỷ lục trong xuất khẩu của Việt Nam là linh kiện điện thoại, nội thất, máy móc dữ liệu tự động. Tất cả những hàng hóa đó trước đây là hàng xuất khẩu truyền thống từ Trung Quốc vào Mỹ. 

Dezan Shira & Associates hồi tháng 4 báo cáo rằng: "Việt Nam rõ ràng hưởng lợi từ chiến tranh thương mại và đang nổi lên như một nơi di chuyển ưa thích cho các công ty".

Harding đồng tình với đánh giá này và nói thêm rằng, trong nhiều nước Đông Nam Á đang cố gắng giành lợi thế từ chiến tranh thương mại, "Việt Nam đã rõ ràng là một người thắng lợi". 

Tuy nhiên, Harding cũng cảnh báo rằng các đám mây bão tố có thể đang tích lũy. Sự thâm hụt thương mại của Mỹ với Việt Nam gia tăng có nghĩa là Việt Nam nên lo ngại vì đã có "rủi ro rõ ràng cho toàn bộ mối quan hệ khi Tống thống Trump xem xét cân bằng thương mại song phương". 

Bộ Tài chính Mỹ hôm 2/7 công bố rằng họ sẽ đánh thuế 456% với các mặt hàng thép nhập khẩu từ Việt Nam, đặc biệt là những sản phẩm thép được sản xuất ở Hàn Quốc hoặc Đài Loan nhưng sau đó chuyển đến Việt Nam để xử lý vài công đoạn nhỏ và xuất khẩu đến Mỹ. 

Mặc dù thỏa thuận thương mại mới có vẻ như là một chiến thắng thuần túy cho xuất khẩu Việt Nam nhưng cũng có dấu hiệu cho thấy châu Âu nghiêm túc về việc đa dạng hóa quan hệ thương mại của họ. 

Các cuộc đàm phán thương mại và đầu tư song phương giữa EU và Việt Nam đã khởi đầu từ 2012 và kết thúc năm 2018. 

Đông Nam Á là đối tác thương mại lớn thứ ba của EU sau Mỹ và Trung Quốc, vì thế bất kỳ thỏa thuận tự do thương mại tiến bộ nào trong khu vực này cũng là đáng kể cho EU. 

Với Việt Nam, Phòng Thương mại châu Âu ở Việt Nam dự đoán rằng: "Trong giai đoạn thực thi đầy đủ, tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ cao hơn khoảng 7% đến 8% so với khi thỏa thuận chưa được thực thi". 

Theo một cuộc khảo sát được Phòng Thương mại châu Âu thực hiện tại TPHCM, hơn 90% người được hỏi tin rằng hai bên chính thức thực hiện đầy đủ thỏa thuận này sớm ngày nào thì các doanh nghiệp hoạt động ở Việt Nam sẽ sớm được lợi ngày đó. 

Phòng Thương mại Châu Âu nói trong một email cho CNBC rằng các thành viên của họ tin rằng thỏa thuận tự do thương mại này sẽ có tác động tích cực không chỉ trong kinh tế. Trong thực tế, thỏa thuận tự do thương mại này cũng có thể thúc đẩy các vấn đề môi trường và xã hội. 

Thành công với EU thậm chí cũng có thể thúc đẩy nhiều mối quan tâm quốc tế hơn. Harding nói: "Chừng nào Việt Nam vẫn là trung tâm sản xuất duy nhất ở Đông Nam Á được ưu tiên truy cập vào EU, Việt Nam sẽ thu hút thêm nhiều quan tâm từ các nhà đầu tư nước ngoài". 

(Theo CNBC)

Bài liên quan

EVFTA với quan hệ Việt Nam - EU

[INFOGRAPHIC] Những cột mốc chính của Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA)

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: EVFTA và IPA là 2 cao tốc hiện đại nối liền Việt Nam - EU

Việt Nam và EU ký Hiệp định Thương mại tự do và Bảo hộ đầu tư